แนวคิดภูมิรัฐศาสตร์กับประวัติศาสตร์การขยายอำนาจของรัสเซียด้านใต้แถบทะเลดำ

บทคัดย่อ

บทความเรื่องแนวคิดภูมิรัฐศาสตร์กับประวัติศาสตร์การขยายอำนาจของรัสเซียด้านใต้แถบทะเลดำ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประวัติศาสตร์ทางการเมืองที่ว่าด้วยการขยายอำนาจของรัสเซียด้านใต้บริเวณทะเลดำ (Black Sea) และส่วนหนึ่งผ่านกรณีศึกษาของไครเมีย จนถึงการล่มสลายของสหภาพโซเวียตใน ค.ศ. 1991 เป็นการศึกษาจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง

ผลการศึกษา พบว่า แนวคิดภูมิรัฐศาสตร์เป็นส่วนสำคัญต่อการอธิบายประวัติศาสตร์การขยายอำนาจของรัสเซียนับตั้งแต่อดีต การแสวงหาอำนาจทางออกทางทะเลนับเป็นเป้าหมายที่สำคัญของรัสเซีย ที่สำคัญ คือ การขยายอำนาจของรัสเซียด้านใต้สู่ทะเลดำที่เสมือนเป็นทางออกสู่โลกภายนอกภาคพื้นสมุทร การทำสงครามกับประเทศเพื่อนบ้านของรัสเซียมาอย่างต่อเนื่องมีเป้าหมายเพื่อขยายอำนาจทางบกเป็นสำคัญ ทำให้ดินแดนจำนวนมากรอบรัสเซียล้วนแล้วแต่เคยตกเป็นส่วนหนึ่งของรัสเซีย จนถึงสมัยพระเจ้าปีเตอร์มหาราช และพระนางแคทเทอลีนมหาราชินี ที่รัสเซียขยายอำนาจมากที่สุดทั้งภาคพื้นทวีปและภาคพื้นสมุทร การทำสงครามกับจักรวรรดิออตโตมาน ทำให้รัสเซียได้ไครเมียและกลายเป็นส่วนหนึ่งของรัสเซียนับตั้งแต่สมัยจักรวรรดิรัสเซีย การปฏิวัติใน ค.ศ. 1917 ทำให้สหภาพโซเวียตครอบครองดินแดนกว้างใหญ่ไพศาลและครอบงำประเทศในยุโรปตะวันออกตลอดช่วงสงครามเย็น และสหภาพโซเวียตยกไครเมียให้กลายเป็นส่วนหนึ่งของยูเครน จวบจนกระทั่งระบอบสังคมนิยมในยุโรปตะวันออกสิ้นสุดลง และสหภาพโซเวียตล่มสลาย รัสเซียปรารถนาได้ดินแดนไครเมียเพื่อเป้าหมายทางด้านความมั่นคงและเศรษฐกิจ นำไปสู่การรุกคืบและยึดครองไครเมียใน ค.ศ. 2014