วารสารวิชาการไทยวิจัยและการจัดการ

การกระจายอำนาจและภาวะผู้นำท้องถิ่นในภาวะวิกฤติ: โรงเรียนในสังกัดกรุงเทพมหานครกับ การเปลี่ยนแปลงนโยบายการศึกษา ในกรุงเทพมหานครช่วงโควิด-19

ณิชภัทร์ กิจเจริญ — 2025-12-02

บทคัดย่อ

การแพร่ระบาดของโควิด-19 เป็นเหตุการณ์สำคัญที่เปิดเผยข้อจำกัดเชิงโครงสร้างของระบบการศึกษาไทยอย่างชัดเจน งานวิจัยนี้ศึกษาบทบาทของการกระจายอำนาจและความเป็นอิสระของนโยบายท้องถิ่นต่อการบริหารจัดการการศึกษาในช่วงวิกฤติ ผ่านกรณีศึกษาโรงเรียนในสังกัดกรุงเทพมหานคร เปรียบเทียบกับโรงเรียนในสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน การเก็บข้อมูลเชิงคุณภาพพบว่า โครงสร้างที่ให้อิสระแก่โรงเรียนและเปิดโอกาสให้ผู้บริหารสามารถใช้ดุลยพินิจเชิงนโยบายได้สูง ส่งผลให้โรงเรียนในกรุงเทพมหานครมีความยืดหยุ่นและความสามารถในการจัดการเรียนรู้ในสถานการณ์ไม่ปกติได้ดีกว่าโรงเรียนในระบบรวมศูนย์ บทเรียนจากวิกฤติครั้งนี้สะท้อนว่าการกระจายอำนาจทางการศึกษาไม่ควรถูกมองเป็นทางเลือก แต่เป็นปัจจัยจำเป็นเพื่อเสริมสร้างคุณภาพและความยั่งยืนของระบบการศึกษาไทยในอนาคต

ดนตรีและอัตลักษณ์แห่งชาติในฐานะเครื่องมือทางการทูต บทบาทของ เอดิต ปิยาฟ ในการส่งเสริมซอฟต์พาเวอร์ และชาตินิยมฝรั่งเศส

อธิพัฒน์ วรนิธิภาคย์ — 2025-12-02

งานวิจัยนี้มุ่งเน้นการศึกษา บทบาทของ เอดิต ปิยาฟ นักร้องผู้เป็นสัญลักษณ์แห่งวัฒนธรรมฝรั่งเศส ในการส่งเสริมอัตลักษณ์แห่งชาติและ Soft Power ผ่านบทเพลงของเธอ โดยวิเคราะห์ถึงความสำคัญของดนตรีในฐานะเครื่องมือในการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างประเทศและการฟื้นฟูภาพลักษณ์ของฝรั่งเศสในเวทีโลกหลังสงครามโลกครั้งที่สอง งานวิจัยนี้สำรวจว่าเพลงของ Piaf ไม่เพียงสะท้อนอารมณ์ความรู้สึกของชาวฝรั่งเศสในช่วงวิกฤตเศรษฐกิจและสงคราม แต่ยังกลายเป็นสื่อกลางในการนำเสนอเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมที่ดึงดูดและสร้างความเข้าใจระหว่างประเทศ

การศึกษาครั้งนี้อาศัยกรอบแนวคิดด้าน Soft Power และชาตินิยมทางวัฒนธรรม เพื่อตีความบทบาทของดนตรีในบริบทของการทูตและการสร้างพลเมืองแห่งชาติ โดยจะเน้นการวิเคราะห์เนื้อเพลงและบริบททางประวัติศาสตร์ที่เพลงของ Piaf ถูกนำมาใช้ ตลอดจนศึกษาตัวอย่างเหตุการณ์ที่บทเพลงของเธอมีผลกระทบต่อการสร้างความสัมพันธ์ทางการเมืองและวัฒนธรรม งานวิจัยนี้ชี้ให้เห็นว่า ดนตรีไม่เพียงเป็นศิลปะที่สร้างความบันเทิง แต่ยังเป็นเครื่องมือที่ทรงพลังในการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ส่งเสริมภาพลักษณ์ของฝรั่งเศส และตอกย้ำความเป็นพลเมืองและความภูมิใจในชาติของประชาชน

ผลการวิจัยแสดงให้เห็นว่า เอดิต ปิยาฟ เป็นตัวอย่างที่ชัดเจนของการผสมผสานระหว่างศิลปะ ดนตรี และการทูต ที่สามารถส่งผลกระทบในระดับชาติและนานาชาติได้อย่างลึกซึ้ง โดยบทเพลงของเธอถือเป็นส่วนหนึ่งของมรดกทางวัฒนธรรมที่ช่วยเสริมสร้างอัตลักษณ์แห่งชาติและการใช้อิทธิพลทางวัฒนธรรมของฝรั่งเศสอย่างยั่งยืน

ปัจจัยที่กำหนดความสัมพันธ์ระหว่างไทยกับ สาธารณรัฐประชาชนจีนสมัยสีจิ้นผิง

ธโสธร ตู้ทองคำ — 2025-12-02

บทความวิจัยเรื่องปัจจัยที่กำหนดความสัมพันธ์ระหว่างไทยกับสาธารณรัฐประชาชนจีนสมัยสีจิ้นผิง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่กำหนดความสัมพันธ์ระหว่างไทยกับสาธารณรัฐประชาชนจีนสมัยสีจิ้นผิง บทความวิจัยครั้งนี้มาจากการวิจัยเชิงคุณภาพ จากการวิจัยเอกสารและการสัมภาษณ์ เป็นการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพรรณนา

ผลการวิจัย พบว่า ปัจจัยที่กำหนดความสัมพันธ์ระหว่างไทยกับสาธารณรัฐประชาชนจีนสมัยสีจิ้นผิง มาจากปัจจัยที่กำหนดความสัมพันธ์ระหว่างไทยกับสาธารณรัฐประชาชนจีนสมัยสีจิ้นผิง แบ่งเป็นสองส่วน ประกอบด้วย ส่วนที่หนึ่ง ปัจจัยภายนอก มาจากความเปลี่ยนแปลงทุกด้านในช่วงทศวรรษที่ 2010 ต่อเนื่องถึงทศวรรษ 2020 ด้านการเมืองระหว่างประเทศ ที่สำคัญ คือ ความขัดแย้งระหว่างสหรัฐอเมริกากับจีน ความเปลี่ยนแปลงทางการเมืองการปกครองและการต่างประเทศของสหรัฐอเมริกา การขยายอำนาจของสาธารณรัฐประชาชนจีน การถือกำเนิดของสงครามรัสเซีย-ยูเครน ความขัดแย้งทางการเมืองระหว่างประเทศอื่น และความเปลี่ยนแปลงทางการเมืองการปกครองของประเทศทั้งหลายทั่วโลก ด้านเศรษฐกิจระหว่างประเทศ ที่สำคัญ คือ ด้านการพัฒนาระหว่างประเทศ การค้าระหว่างประเทศ การลงทุนระหว่างประเทศ การเงินระหว่างประเทศ และความช่วยเหลือระหว่างประเทศ กับดักหนี้ (Debt Trap) ด้านสังคมระหว่างประเทศ ที่สำคัญ คือ การแพร่ระบาดของไวรัสโคโรนา ความเปลี่ยนแปลงของสังคมจากการเติบโตของคนรุ่นใหม่และการเป็นสังคมผู้สูงอายุ ส่วนที่สอง ปัจจัยภายใน ด้านการเมือง จากความเปลี่ยนแปลงทางการเมืองภายในประเทศของไทยที่สลับกันไปมาระหว่างระบอบประชาธิปไตยกับระบอบอื่น แตกต่างจากสาธารณรัฐประชาชนจีนที่มีการปกครองระบอบเผด็จการอำนาจเบ็ดเสร็จนิยม ด้านเศรษฐกิจภายใน จากความแตกต่างของระบบเศรษฐกิจที่ไทยมีระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยมแต่สาธารณรัฐประชาชนจีนมีระบบเศรษฐกิจสังคมนิยมแบบตลาด (market Socialism) และสังคมภายในที่ไทยและจีนมีความแตกต่างกัน

จากสวนปิดสู่สวนแห่งการพัฒนา: กรณีศึกษาว่าด้วยพัฒนาการของสวนสาธารณะ ในกรุงเทพมหานคร

ทสิตา สุพัฒนรังสรรค์ — 2025-12-02

บทความวิจัยนี้มุ่งศึกษาพัฒนาการของสวนสาธารณะในกรุงเทพมหานครตั้งแต่ช่วงระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ จนถึงยุครัฐพัฒนา โดยอาศัยกรอบแนวคิดนิเวศวิทยาการเมืองเรื่องเมือง (Urban Political Ecology: UPE) เพื่อวิเคราะห์พลวัตเชิงอำนาจที่แทรกอยู่ในกระบวนการสร้างและจัดการพื้นที่สีเขียวในเมือง ดังนั้น สวนสาธารณะมิได้เป็นพื้นที่ธรรมชาติที่เป็นกลาง ทางการเมือง หรือเป็นภาพจำลองของธรรมชาติเท่านั้น หากแต่เป็นผลผลิตของความสัมพันธ์เชิงอำนาจระหว่างรัฐ ทุน และกลุ่มทางสังคมในแต่ละบริบท บทความวิจัยนี้ได้นำเสนอการเปรียบเทียบพัฒนาการของสวนสาธารณะในกรุงเทพฯ กับกรณีศึกษาในโลกตะวันตก เพื่อชี้ให้เห็นว่าการจัดตั้งสวนสาธารณะในแต่ละช่วงเวลามีบทบาทสำคัญต่อการสร้างภาพจำของความเป็นระเบียบ ความทันสมัย และการควบคุมพื้นที่สะท้อนปฏิสัมพันธ์ทางอำนาจที่ดำรงอยู่

องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นกับการประกอบการทางสังคม

จิดาภา ถิรศิริกุล — 2025-12-02

การพัฒนากลไกการพัฒนาพื้นที่ตามแนวคิดการประกอบการทางสังคมถือเป็นแนวทางการพัฒนารัฐในระดับพื้นที่ซี่งมีความแตกต่างกันทั้งในด้านโครงสร้างทางสังคมและความพร้อมทางเศรษฐกิจ การประกอบการทางสังคมที่เกิดขึ้นจึงต้องอิงอาศัยความร่วมมือในทุกภาคส่วนทั้งในระดับส่วนกลางที่ต้องดำเนินการควบคู่ไปกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มีบทบาททั้งในการรวบรวมประเด็นปัญหา การวางแผน และการเป็นกลไกประสาน เพื่อการขับเคลื่อนให้การประกอบการทางสังคมนั้นบรรลุผลสำเร็จต่อไป

ความสัมพันธ์ระหว่างการปกครองส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค และส่วนท้องถิ่นของไทย

สกล สุขเสริมส่งชัย — 2025-12-02

การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการปกครองส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค และส่วนท้องถิ่นของไทยทำให้มองเห็นถึงปฏิสัมพันธ์ระหว่างหน่วยงานในระบบราชการที่มีความซ้ำซ้อนกันในเชิงโครงสร้างและการปฏิบัติภารกิจของรัฐ โดยเฉพาะอย่างยิ่งบทบาทของการปกครองส่วนภูมิภาคซึ่งได้รับการแบ่งอำนาจจากรัฐบาลกลางที่แสดงออกทั้งการปกครอง การควบคุม และการกำกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่ได้รับการกระจายอำนาจจากรัฐบาลกลาง จึงทำให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นขาดความเข้มแข็งในการบริหารจัดการตนเองผ่านกระบวนการบริหารงบประมาณภายในองค์กรเพราะสามารถถูกแทรกแซงจากการปกครองส่วนภูมิภาคได้ การแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นจึงจำเป็นต้องขยายขอบเขตการกระจายอำนาจทางการคลังให้กับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเพิ่มขึ้น

พัฒนาการของระบบกฎหมายกับการวางรากฐานการปกครองในระบอบประชาธิปไตยของไทย

วีระโชติ ชุณหรุ่งโรจน์ — 2025-12-02

บทความวิชาการนี้มุ่งอธิบายพัฒนาการของระบบกฎหมายกับการวางรากฐานการปกครองในระบอบประชาธิปไตยของไทย โดยพบว่า การเลิกระบบไพร่-ทาส การส่งเสริมให้มีการเรียนต่อในต่างประเทศ (King’s Scholarship) การเสด็จประภาสต่างประเทศ และโดยเฉพาะการปฏิรูประบบกฎหมาย ที่เกิดขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 5 ถือเป็นการวางรากฐานทางการเมืองในระบอบประชาธิปไตยในระยะเวลาต่อมา ซึ่งการปฏิรูประบบกฎหมายส่งผลให้การวางระบบราชการสมัยใหม่เกิดความสมบูรณ์ และเกิดความพร้อมในการปรับเปลี่ยนเป็นรัฐสมัยใหม่ที่พร้อมมีการจัดทำรัฐธรรมนูญ และการปรับเปลี่ยนบทบาทสถาบันพระมหากษัตริย์ให้อยู่ภายใต้รัฐธรรมนูญในอนาคต กระทั่งเกิดการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองในวันที่ 24 มิถุนายน 2475 ถือเป็นผลสะท้อนที่เป็นรูปธรรมจากการปฏิรูปกฎหมายไทยในครั้งนั้น บทความยังได้อภิปรายถึงพัฒนาการของระบบกฎหมายในยุคหลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง และความท้าทายในปัจจุบันที่ระบบกฎหมายไทยต้องเผชิญในการธำรงรักษาหลักนิติธรรมในระบอบประชาธิปไตย