ภาพยนตร์กับการประกอบสร้างสังคม ผู้คน ประวัติศาสตร์ และชาติ

Abstract

หลังจากที่สอนนิสิตหลักสูตรบัณฑิตศึกษา สาขาวิชาภาษาไทย คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ทั้งในระดับปริญญาโทและปริญญาเอกในรายวิชาเกี่ยวกับวรรณกรรมกับสังคมบ้าง หรือคติชนกับสังคมบ้าง ก็พบว่าจำเป็นที่จะต้องหาตำรับตำราว่าด้วยประเด็นการศึกษาทางสังคมที่เชื่อมร้อยกับข้อมูลทางวรรณกรรมและคติชนไปพร้อมๆ กัน โดยมุ่งหวังที่จะนำมาใช้ประกอบการเรียนการสอนเพื่อช่วยทำให้นิสิตได้มองเห็นและเข้าใจกรอบแนวคิดและทฤษฎีที่สามารถนำมาใช้ในการมองปรากฏการณ์ทางวรรณกรรมและคติชนได้ ซึ่งอาจารย์กำจรก็ได้พบว่ามีหนังสือเล่มหนึ่งที่สามารถใช้เป็นเครื่องมือในการเรียนการสอนได้เป็นอย่างดี หนังสือเล่มนี้แม้จะไม่ได้เกี่ยวข้องกับการศึกษาวรรณกรรมและคติชนโดยตรง เนื่องด้วยเป็นผลงานทางด้านนิเทศศาสตร์ว่าด้วยภาพยนตร์ แต่ก็นับว่าเป็นเรื่องราวที่ไม่ใช่เรื่องไกลกันมากนัก เพราะวรรณกรรมกับภาษาภาพยนตร์ และคติชนกับภาพยนตร์ก็ล้วนแต่มีความเกี่ยวเนื่องเชื่อมโยงกันและกัน ดังจะเห็นว่าภาพยนตร์หลายเรื่องก็สร้างจากนวนิยายหรือวรรณกรรมบ้าง บางที่ก็นำเอานิทานตำนานปรัมปรามาสร้างเป็นหนังเป็นละครด้วยเช่นกัน ฉะนั้นภาพยนตร์ วรรณกรรม และคติชนจึงถือว่าเป็นข้อมูลของกลุ่มนักวิชาการในด้านมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ที่ใช้เป็นวัตถุดิบในการศึกษาค้นคว้าและวิเคราะห์ตีความร่วมกันมาแต่ไหนแต่ไร