การศึกษาความเชื่อและพิธีกรรมของศาลเจ้า ศาลผี ในจังหวัดจันทบุรี

บทคัดย่อ

  การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเชื่อและพิธีกรรมศาลเจ้า ศาลผี ในเขตอำเภอเมือง อำเภอ    ท่าใหม่ และอำเภอแหลมสิงห์ จังหวัดจันทบุรี ผู้ให้ข้อมูลหลัก (Key-informant) ในการวิจัย คือ บุคคลในชุมชน      ที่อาศัยอยู่ใกล้เคียงหรือผู้ที่ดูแลศาล โดยกำหนดผู้ที่มีอายุ 50 ปี ขึ้นไป จำนวน 44 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง (Formal Interview) ผลการวิจัยพบว่า ความเชื่อและพิธีกรรมของศาลเจ้า ศาลผี ในจังหวัดจันทบุรี เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพพบศาลทั้งหมด จำนวน 22 ศาล เป็นศาลเจ้า จำนวน 16 ศาล และศาลผี จำนวน 6 ศาล โดยอำเภอเมือง แบ่งเป็นศาลเจ้า จำนวน 7 ศาล และศาลผี จำนวน 5 ศาล อำเภอท่าใหม่แบ่งเป็นศาลเจ้า จำนวน 5 ศาล และศาลผี จำนวน 1 ศาล อำเภอแหลมสิงห์ แบ่งเป็นศาลเจ้า จำนวน 4 ศาล ซึ่งส่วนใหญ่มีความเชื่อว่า ศาลเป็นที่เคารพสักการะนับถือมาตั้งแต่อดีต เป็นสิ่งยึดเหนี่ยวจิตใจและคอยปกปักรักษาชาวบ้านให้อยู่ร่มเย็นเป็นสุข มีการไหว้ ขอพรในเรื่องการงาน การเรียน การค้าขาย โชคลาภ รวมถึงการบนและการแก้บนอีกด้วย ส่วนพิธีกรรมเกี่ยวกับ ศาลเจ้า ผู้วิจัยพบพิธีกรรมเกี่ยวกับคนไทยเชื้อสายจีน คือ พิธีกรรมทิ้งกระจาด พิธีกรรมลุยไฟรับข้าวสาร เทศกาลถือศีลกินเจ เทศกาลสารทจีน และพิธีกรรมเซ่นศาลประจำปี ส่วนพิธีกรรมเกี่ยวกับศาลผี ผู้วิจัยพบพิธีกรรม       ศาลเจ้าแม่เขาไร่ยา การกินเลี้ยงประจำปี ศาลหลักเมืองจันทบุรี จัดงานเฉลิมฉลองแซยิดวันคล้ายวันเกิด ศาลพ่อปู่โป่งลาน พิธีวิ่งโป่งลานและวิ่งจบของนักศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี และบางศาลไม่มีพิธีกรรม เนื่องจากเป็นศาลขนาดเล็กไม่มีพื้นที่ในการทำกิจกรรมหรือพิธีกรรม