การปฏิบัติตามความตกลงด้านศุลกากรของประชาคมอาเซียนเกี่ยวกับราคาศุลกากร: ศึกษาเฉพาะกรณีพระราชบัญญัติศุลกากร พุทธศักราช 2560

Abstract

            ประเทศไทยเข้าเป็นภาคีและให้สัตยาบันความตกลงอาเซียนด้านศุลกากร (ASEAN Agreement on Customs) ประกอบความตกลงในการนำมาตรา 7 ของความตกลงทั่วไปว่าด้วยภาษีศุลกากรและการค้า 1994 มาถือปฏิบัติ (Agreement on Implementation of Article VII of the General Agreement on Tariffs and Trade 1994) และในช่วงเวลาหลายปีที่ผ่านมาหน่วยงานศุลกากรของประเทศไทยได้จ่ายเงินสินบนรางวัล ตามกฎหมายให้แก่สายสืบและเจ้าหน้าที่รวมเป็นจำนวนเงินมหาศาล ดังนั้น การนำเข้าของหรือสินค้ามาในประเทศไทยจึงเกิดปัญหาข้อพิพาทเรื่องอากรศุลกากรอย่างมาก ปัญหาข้อพิพาทเรื่องอากรศุลกากรดังกล่าวมีความเชื่อมโยงอย่างมีนัยสำคัญกับหลักเกณฑ์การกำหนดราคาศุลกากร หลักเกณฑ์ดังกล่าวนี้ผู้นำเข้าต้องใช้ในการสำแดงราคาศุลกากรต่อหน่วยงานศุลกากรเพื่อเสียอากรขาเข้าศุลกากร และเป็นหลักเกณฑ์ที่หน่วยงานศุลกากรต้องใช้ประเมินราคาศุลกากรต่อผู้นำเข้าเพื่อบังคับเก็บอากรขาเข้าศุลกากรด้วย กล่าวคือ เป็นหลักเกณฑ์ที่กำหนดกำหนดฐานภาษี (Tax Base) ของอากรขาเข้าศุลกากร

           แต่อย่างไรก็ตาม ผู้เขียนได้พบว่าหลักเกณฑ์การกำหนดราคาศุลกากร ตามพระราชบัญญัติศุลกากร พุทธศักราช 2560 มาตรา 16 และ กฎกระทรวงว่าด้วยการกำหนดและการใช้ราคาศุลกากร พุทธศักราช 2560ปัจจุบัน มีหลักเกณฑ์บางส่วนที่เป็นมูลเหตุที่ส่งผลกระทบต่อการบังคับจัดเก็บอากรขาเข้าของหน่วยงานศุลกากรไทย และส่งผลกระทบต่อความเป็นธรรมและความแน่นอนเกี่ยวกับภาระภาษีของผู้นำเข้าและประชาชนผู้บริโภคสินค้านำเข้านอกจากนี้  ผู้เขียนพบว่า กรณีที่ผู้นำเข้าเป็นผู้จำหน่ายของที่นำเข้านั้นแต่เพียงผู้เดียวในประเทศไทย เป็นธุรกิจการค้าในลักษณะตลาดการผูกขาด (Monopoly) ผนวกกับกรณีที่ผู้นำเข้าดังกล่าวกับผู้ผลิตและหรือผู้ขายในต่างประเทศมีความสัมพันธ์กันเช่นนี้ ทำให้สภาพปัญหาเกิดผลกระทบเพิ่มขึ้นและเป็นสถานการณ์ที่ตรวจสอบราคาหรือมูลค่าที่แท้จริงแห่งของนำเข้าได้ยาก ดังนั้น หลักเกณฑ์ส่วนที่เป็นมูลเหตุดังกล่าวควรเพิ่มเติมหลักเกณฑ์เพื่อให้สอดคล้องกับการปฏิบัติตามหลักเกณฑ์และเจตนารมณ์ของความตกลงอาเซียนด้านศุลกากร ประกอบความตกลงในการนำมาตรา 7 ของความตกลงทั่วไปว่าด้วยภาษีศุลกากรและการค้า 1994 มาถือปฏิบัติมากยิ่งขึ้น เพื่อลดปัญหาทางกฎหมายในการปฏิบัติตามความตกลงอาเซียนด้านศุลกากร ข้อ 20 ราคาศุลกากรตามกฎหมายไทย และขณะเดียวกันหลักเกณฑ์การกำหนดราคาศุลกากรไทยจะมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น