ความหมายของการเป็นอาจารย์มหาวิทยาลัย

Abstract

การเป็นอาจารย์มหาวิทยาลัยมีความหมายมากกว่าการเป็นผู้สอนและนักวิจัยในสถาบันอุดมศึกษา การศึกษาครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาการให้ความหมายของการเป็นอาจารย์มหาวิทยาลัย และ 2) เพื่อศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อการให้ความหมายของการเป็นอาจารย์มหาวิทยาลัยโดยอาศัยแนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง โดยอาศัยวิธีการวิจัยเชิงสำรวจในการเก็บรวบรวมข้อมูลจากอาจารย์ที่สังกัดในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 7 คณะ จำนวนทั้งสิ้น 108 คน

ผลการศึกษาพบว่า การให้ความหมายของการเป็นอาจารย์มหาวิทยาลัยประกอบด้วย 7 องค์ประกอบ เรียงตามลำดับความสำคัญ คือ ด้านการเงิน ด้านความรับผิดชอบ ด้านความเป็นครู ด้านความก้าวหน้า ด้านอุปนิสัย ด้านองค์กร และด้านความจำเป็น ซึ่งปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการให้ความหมายของการเป็นอาจารย์มหาวิทยาลัยคือ การปฏิสังสรรค์ทางสังคมกับผู้อื่นตามจรรยาบรรณวิชาชีพอาจารย์มหาวิทยาลัย และการรับรู้บรรยากาศองค์กรประกอบด้วย 9 ด้าน ได้แก่ ด้านโครงสร้างองค์กร ด้านความรับผิดชอบ ด้านความอบอุ่น ด้านการสนับสนุน ด้านการให้รางวัลและลงโทษ ด้านความขัดแย้ง ด้านมาตรฐานการปฏิบัติงาน ด้านการเป็นส่วนหนึ่งขององค์กร และด้านความเสี่ยง ทั้งสองปัจจัยข้างต้นเป็นตัวแปรอิสระที่เป็นผลจากการทบทวนทฤษฎีทางสังคมวิทยา คือ ทฤษฎีปฏิสังสรรค์สัญลักษณ์ของ Herbert Blumer

            การปฏิสังสรรค์ทางสังคมกับผู้อื่นตามจรรยาบรรณวิชาชีพอาจารย์มหาวิทยาลัย และการรับรู้บรรยากาศองค์กรต่างมีความสัมพันธ์ทั้งเชิงบวกและเชิงลบกับการให้ความหมายของการเป็นอาจารย์มหาวิทยาลัย ถึงอย่างนั้นปัจจัยทั้งสองไม่ได้มีความสัมพันธ์กันครบทุกด้านของความหมายการเป็นอาจารย์มหาวิทยาลัย โดยความหมายของการเป็นอาจารย์มหาวิทยาลัย ด้านที่ไม่มีความสัมพันธ์ทั้งในเชิงบวกและเชิงลบกับปัจจัยทั้งสองคือ ด้านความรับผิดชอบ และด้านความก้าวหน้า