การส่งเสริมวิทยาศาสตร์ศึกษาสู่การปรับเปลี่ยนมโนทัศน์การเรียนรู้ในโรงเรียนมัธยมศึกษาเกี่ยวกับการศึกษาในอนาคตตามแนวคิดเข็มทิศการเรียนรู้ 2030 ของ OECD

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้เป็นการนำเสนอแนวทางการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ศึกษาสู่การปรับเปลี่ยนมโนทัศน์ (Transformative Science Education) ในโรงเรียน เกี่ยวกับการศึกษาในอนาคตตามแนวคิดเข็มทิศการเรียนรู้ 2030 ของ OECD (OECD Learning Compass 2030) ซึ่งจะนำไปสู่ความผาสุก (Well-Being) ตามเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนสำหรับปี 2030 (Sustainable Development Goals for 2030) ขององค์การสหประชาชาติ (United Nations: UN) โดยเข็มทิศการเรียนรู้ 2030 ของ OECD ประกอบด้วย 1) หลักพื้นฐาน (Core Foundations) 2) สมรรถนะ (Competencies) 3) สมรรถนะเพื่อการปรับเปลี่ยนมโนทัศน์ (Transformative Competencies) 4) วงจรความมุ่งหวัง-การปฏิบัติ-การสะท้อนผล (Anticipation-Action-Reflection [AAR] Cycle) ในบทความนี้ได้นำเสนอสะเต็มศึกษาและสะตีมศึกษา (STEM/STEAM Education) ซึ่งเป็นตัวแทนในการจัดการเรียนรู้เพื่อการปรับเปลี่ยนมโนทัศน์เรียนรู้ (transformative learning) ในระดับโรงเรียนเพื่อการนำไปสู่ความผาสุก (Well-Being) โดยสะเต็มศึกษาเน้นการนำการบูรณาการความรู้ไปปฏิบัติในสถานการณ์ปัญหาแห่งโลกความเป็นจริง ซึ่งเป็นการบูรณาการความรู้ในสาขาวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี วิศวกรรมศาสตร์ และคณิตศาสตร์ รวมถึงสะตีมศึกษายังเป็นการบูรณาการเอาศิลปะ (Art) การเพิ่มศิลปะจะเป็นการส่งเสริมให้ผู้เรียนคำนึงถึงการออกแบบต้นแบบ การแก้ปัญหาที่คำนึงเพื่อให้ผู้เรียนได้เรียนรู้และตระหนักถึงความดี ความสวยงาม ความเหมาะสมบนพื้นฐานของประเพณีและวัฒนธรรม หรืออาจกล่าวได้ว่าศิลปะช่วยให้นักเรียนเห็นการเรียนรู้ในมิติของการปรับเปลี่ยนมโนทัศน์ ดังนั้นในบทความนี้จึงยกตัวอย่างการสอนสะเต็มศึกษา และ/หรือ สะตีมศึกษา ที่เน้นการนำประเด็นทางวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและสังคม มาเป็นโจทย์ปัญหาให้นักเรียนได้มีโอกาสนำความรู้ไปปฏิบัติสำหรับการออกแบบการแก้ปัญหา นอกจากนั้นยังมีตัวอย่างกิจกรรมการนำประเด็นขัดแย้งด้านจริยธรรม (Ethical Dilemmas) มาผนวกการเรียนรู้ เพื่อฉายภาพให้เห็นว่านักเรียนได้สร้างความตระหนักในประเด็นทางจริยธรรม เช่น ด้านสิ่งแวดล้อม สำหรับการส่งเสริมให้นักเรียนพัฒนาสมรรถนะการปรับเปลี่ยนมโนทัศน์ (Transformative Competencies)