การพัฒนาจิตใจมนุษย์โดยใช้หลักสติปัฏฐาน 4

บทคัดย่อ

พระพุทธศาสนา มีความสำคัญต่อการดำเนินชีวิตของบุคคลในสังคมไทย เนื่องจากประชาชนชาวไทยส่วนใหญ่เป็นพุทธศาสนิกชน และอิทธิพลทางพระพุทธศาสนาก่อให้เกิดประเพณีและวัฒนธรรมที่ดีงามต่อการปฏิบัติตนของบุคคลในการอยู่ร่วมกัน และมีส่วนในการพัฒนาสังคม ประเทศชาติให้มีความเจริญก้าวหน้า ซึ่งมีความเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของไทย ฉะนั้นสังคมไทยสามารถดำรงอยู่ได้ด้วยความสงบสุข เนื่องจากหลักธรรมในทางพระพุทธศาสนายังมีอิทธิพลต่อบุคคลในสังคมเป็นส่วนใหญ่ หากสังคมเกิดปัญหาความวุ่นวายขึ้น นั่นหมายความว่า สังคมนั้น ๆ ขาดหลักธรรมต่อการดำเนินชีวิต ซึ่งหลักธรรมในทางพระพุทธศาสนามุ่งเน้นการพัฒนาที่จิตใจเป็นสำคัญ เพราะจิตใจ คือ แก่นแท้ของความเป็นมนุษย์ จิตใจยังเป็นเครื่องควบคุมพฤติกรรมการแสดงออกต่าง ๆ ไม่ว่าจะในทางที่ดี หรือไม่ดีก็ตาม และในการควบคุมจิตใจ มีความจำเป็นอย่างยิ่งในการปฏิบัติตามแนวมหาสติปัฏฐาน 4 เพราะเป็นแก่นแท้ตามหลักค าสอนในทางพระพุทธศาสนา ที่สามารถนำไปพัฒนาจิตใจของผู้ปฏิบัติให้บริสุทธิ์ จนกระทั่งถึงบรรลุมรรคผลนิพพาน อันเป็นจุดมุ่งหมายสูงสุดในทางพระพุทธศาสนา

ดังนั้นบุคคลที่ผ่านการฝึกจิต หรือพัฒนาจิตตามแนวทางมหาสติปัฏฐาน 4 ดีแล้ว ย่อมสามารถยกระดับบุคคลให้กลายเป็นเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ได้ ดังที่พระพุทธเจ้าทรงตรัสไว้ว่า ในหมู่มนุษย์นั้น ผู้ที่ฝึกแล้วเป็นผู้ประเสริฐสุด โดยเฉพาะการฝึกจิตใจอย่างเนืองนิตย์ จนกระทั่งเป็นผู้ที่มีจิตใจที่ดี มีสติปัญญาที่สมบูรณ์ ย่อมส่งผลต่อพฤติกรรมการแสดงออกหรือการกระทำที่ดี และปัญหาหรือความวุ่นวายในสังคมก็จะลดน้อยลง เนื่องจากเป็นการพัฒนาที่จุดเริ่มต้นของปัญหา คือจิตใจของมนุษย์