ปัญหากฎหมายในการให้ความคุ้มครองสิทธิผู้เสียหายผู้ต้องหาและพนักงานสอบสวนอันเนื่องจากการสอบสวนละเลยหรือล่าช้า
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทคัดย่อ
บทความวิชาการนี้ มุ่งศึกษาปัญหาทางกฎหมายในการคุ้มครองสิทธิของผู้เสียหาย ผู้ต้องหา และพนักงานสอบสวน อันเกิดจากความล่าช้าและการละเลยในกระบวนการสอบสวนคดีอาญา โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ข้อบกพร่องของระบบกฎหมาย ระเบียบ และโครงสร้างการบริหารงานสอบสวน พร้อมเสนอแนะแนวทางปฏิรูปเพื่อยกระดับความยุติธรรมและความโปร่งใส ผลการศึกษาพบว่า การสอบสวนคดีอาญาของประเทศไทยประสบกับปัญหาหลัก 4 ประการ ได้แก่ (1) พนักงานสอบสวนขาดความเป็นอิสระ เนื่องจากบทบัญญัติกฎหมายให้อยู่ภายใต้การควบคุมของผู้บังคับบัญชาและฝ่ายบริหาร ส่งผลให้มีการแทรกแซงจากผู้มีอำนาจทางการเมืองหรือปกครอง (2) ความไม่ชัดเจนของบทบัญญัติเกี่ยวกับการแจ้งข้อกล่าวหาตามมาตรา 134 วรรคสอง ทำให้การใช้ดุลพินิจของพนักงานสอบสวนมีลักษณะกว้างขวางและอาจนำไปสู่การละเมิดสิทธิของผู้ต้องหา (3) ระเบียบข้อบังคับที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการสอบสวน โดยเฉพาะคำสั่งของสำนักงานตำรวจแห่งชาติและข้อบังคับของกระทรวงมหาดไทย มีความไม่สอดคล้องกันและเปิดช่องให้มีการใช้อำนาจโดยมิชอบ ส่งผลต่อความโปร่งใสและความยุติธรรม (4) การขาดข้อกำหนดเกี่ยวกับระยะเวลาสิ้นสุดของการสอบสวนตามมาตรา 143 ส่งผลให้เกิดการประวิงคดีโดยไม่จำเป็น จึงเห็นควรให้ปรับปรุงกฎหมายและระเบียบที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา18 วรรคท้าย มาตรา 134 วรรคสอบ มาตรา 143 วรรคสอง (ก) ข้อบังคับกระทรวงมหาดไทย พ.ศ. 2523 และคำสั่งสำนักงานตำรวจแห่งชาติที่ 419/2565 โดยเสนอให้กำหนดหลักเกณฑ์ที่ชัดเจนเกี่ยวกับการแจ้งข้อกล่าวหา การสอบสวนเพิ่มเติม การกำหนดขอบเขตหน้าที่พนักงานสอบสวน และระยะเวลาของการสอบสวน ตลอดจนสร้างระบบตรวจสอบที่โปร่งใส ทั้งนี้ เพื่อให้กระบวนการสอบสวนมีความเป็นธรรม โปร่งใส และมีประสิทธิภาพ อันเป็นรากฐานของกระบวนการยุติธรรมที่ยั่งยืน
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
เอกสารอ้างอิง
กองการสอบสวนและนิติการ กรมการปกครอง. (2538). ข้อบังคับกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยระเบียบการดำเนินคดีอาญา พ.ศ. 2523. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์กรมการปกครอง.
คณิต ณ นคร. (2549). กฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา. (พิมพ์ครั้งที่ 7). กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์วิญญูชน.
ธีสุทธิ์ พันธ์ฤทธิ์. (2555). การสอบสวน. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์นิติธรรม.
วรเจตน์ ภาคีรัตน์. (2561). อำนาจและดุลพินิจของพนักงานสอบสวนในกระบวนการยุติธรรมทางอาญา. วารสารนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 47(2), 225-248.
ศาสตรา โตอภัย. (2565). หลักการแจ้งข้อกล่าวหาในกระบวนการยุติธรรมทางอาญา. วารสารกฎหมายและกระบวนการยุติธรรม, 29(3), 2565, 89-112.
สมศักดิ์ นวรัตน์. (2563). หลักกฎหมายว่าด้วยการสอบสวนคดีอาญา. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์นิติธรรม.
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา. (2564). พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ. 2534 และที่แก้ไขเพิ่มเติม. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา.
สำนักงานตำรวจแห่งชาติ. (2563). มาตรการควบคุมและตรวจสอบการสอบสวนคดีอาญาตามกฎหมายใหม่. เรียกใช้เมื่อ 10 มกราคม 2568 จาก https://www.royalthaipolice.go.th.
American Bar Association. (2021). Prosecutorial investigations. Retrieved March 11, 2025, from https://shorturl.asia/2i8IL.
