งานออกแบบสื่อให้ข้อมูลผู้พิการทางสายตา กรณีศึกษาพิพิธภัณฑ์และสถานที่ท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์ในสหพันธรัฐรัสเซีย

บทคัดย่อ

สหพันธรัฐรัสเซียมีความตระหนักถึงปัญหาและความสำคัญในการลดช่องว่างของคนพิการ โดยมีการพิจารณาแก้ไขกฎหมายเพื่อปกป้องคุ้มครองสิทธิคนพิการและสิทธิของบุคคลที่มีความบกพร่องทางการเรียนรู้ จึงเกิดการเปลี่ยนแปลงเพื่อสาธารณชนให้ผู้พิการเข้าถึงข้อมูลและสิ่งอำนวยความสะดวกได้  ผู้พิการทางสายตาเป็นหนึ่งในความพิการที่มีอัตราเพิ่มขึ้นจำนวนมากทั่วโลกซึ่งควรมีสิทธิการเข้าถึงดังกล่าว การศึกษาครั้งนี้                   มีวัตถุประสงค์ศึกษางานออกแบบสื่อเพื่อให้ข้อมูลผู้พิการทางสายตาภายในพิพิธภัณฑ์และสถานที่ท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์ของสหพันธรัฐรัสเซีย เพื่อให้เป็นแนวทางในการพัฒนาการออกแบบสื่อเพื่อผู้พิการทางสายตาต่อไป

   ผลการศึกษาพบว่า สื่อเพื่อการให้ข้อมูลผู้พิการทางสายตา พบมากและเห็นได้ชัดในพิพิธภัณฑ์และสถานที่ท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์เนื่องจากรัสเซียให้ความสำคัญกับศิลปะวัฒนธรรม โดยมีการสร้างสื่อทดแทนการมองเห็นด้วยแบบจำลองงานศิลปะทั้งประติมากรรม สถาปัตยกรรมและภาพจิตรกรรม ให้ผู้พิการทางสายตาได้สัมผัสพื้นผิวทั้งรูปแบบนูนต่ำและลอยตัว ร่วมกับการสัมผัสตัวอย่างวัสดุของจริง โดยผสมผสานการใช้สีและภาพถ่ายสำหรับผู้พิการทางสายตาประเภทเห็นเลือนราง ประกอบกับคำอธิบายอักษรเบรลล์ในภาษารัสเซีย  แต่การอธิบายความงามและสุนทรียภาพด้วยการสัมผัสทางกายจากรูปร่าง อาจไม่เพียงพอในการอธิบายความละเอียดอ่อนทางความงามได้ เนื่องจากมนุษย์สามารถรับรู้ผ่านประสาทสัมผัสที่หลากหลาย การออกแบบเพื่อผู้พิการทางสายตาจึงอาจมองมิติในการผสมผสานการรับรู้ทางตาผ่านประสาทสัมผัสทุกรูปแบบให้มากที่สุด ทั้งทางกายสัมผัส โสตสัมผัส กลิ่นสัมผัส รสสัมผัส รวมถึงการเห็น เพื่อดึงศักยภาพในการรับรู้มาใช้ในการสร้างความเข้าใจแก่ผู้พิการทางสายตาได้ดีขึ้น รวมถึงพื้นที่การติดตั้งสื่อนั้นมีความละเอียดอ่อนที่ต้องคำนึงถึงทั้งการปกป้องชิ้นงานหรือสถานที่จริงอันทรงคุณค่าในพิพิธภัณฑ์ ลักษณะการติดตั้งสื่ออยู่ภายในบริเวณที่มีการกั้นเชือกและมีสัญญาณเตือนเมื่อถูกสัมผัสทำให้ผู้พิการทางสายตาไม่สะดวกในการเข้าถึงสื่อเท่าที่ควรด้วยข้อจำกัดการรับรู้พื้นที่และการใช้พื้นที่ของผู้พิการทางสายตา ดังนั้นการใช้หลักการออกแบบเพื่อทุกคน (Universal Design) จะสามารถแก้ปัญหาดังกล่าวได้

คำสำคัญ :สื่อ, พิพิธภัณฑ์, ผู้พิการทางสายตา, รัสเซีย