สภาพและลักษณะของศาลากลางหนในคาบสมุทรสทิงพระ

Main Article Content

กาญจน์ เพียรเจริญ

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้  มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพและลักษณะทางกายภาพของศาลากลางหน      ในคาบสมุทรสทิงพระ โดยใช้วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูลภาคสนามด้วยการสัมภาษณ์ สังเกตและถ่ายภาพประกอบจากศาลากลางหนที่พบเห็นในช่วงปี พ.ศ. 2559-2563 จากนั้นนำข้อมูลมาวิเคราะห์ เรียบเรียง และนำเสนอแบบพรรณนาวิเคราะห์ ผลการศึกษาสรุปได้ดังนี้ ศาลากลางหนในคาบสมุทรสทิงพระที่พบในปัจจุบันมีจำนวน 157 หลัง เป็นศาลากลางหนที่มีสภาพสมบูรณ์ 122 หลัง และสภาพทรุดโทรม 35 หลัง ลักษณะของตัวศาลามีส่วนประกอบหลักเป็น 3 ช่วง คือ ช่วงฐานของศาลา ช่วงกลางของศาลา และช่วงบนของศาลา ขนาดของศาลาหากพิจารณาจากจำนวนเสาพบว่า ศาลาที่มีขนาดเล็กที่สุดมี 4 เสา ขนาดที่พบได้โดยทั่วไปมี 9-12 เสา และขนาดใหญ่ที่สุดมี
30 เสา ลักษณะของศาลากลางหนส่วนใหญ่เป็นอาคารปล่อยโถงโล่ง ยกพื้นมีใต้ถุนเตี้ย พื้นศาลามีการยกระดับเป็น 2 หรือ 3 ระดับ โดยอาจมีผนังกั้นเป็นบางส่วน ส่วนหลังคามีทั้งทรงจั่วและปั้นหยาวัสดุมุงหลังคามีทั้งกระเบื้องดินเผา กระเบื้องซีเมนต์ และสังกะสี ใช้วัสดุโครงสร้างเป็นไม้ โดยศาลากลางหนที่มีโครงสร้างเป็นไม้นิยมใช้ไม้จากต้นตาลซึ่งชาวบ้านเรียกว่า “ไม้โหนด” วิธีการก่อสร้างศาลากลางหนมีความแตกต่างกันไป บางหลังมีการเข้าไม้โดยใช้ตะปูหรือนอตสกรูเป็นตัวยึดโครงสร้างส่วนต่าง ๆ ไว้ด้วยกัน แต่บางหลังใช้วิธีการเข้าไม้โดยการบากไม้หรือเจาะไม้แล้วใส่สลักหรือเดือย 
ที่ทำด้วยไม้แทนตะปูหรือนอตสกรู 

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
เพียรเจริญ ก. (2022). สภาพและลักษณะของศาลากลางหนในคาบสมุทรสทิงพระ. วารสารสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์แห่งรัตนโกสินทร์, 4(2), 44–59. สืบค้น จาก https://so05.tci-thaijo.org/index.php/RJSH/article/view/261366
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กรมศิลปากร. (2522). การศึกษาสภาพแวดล้อมบริเวณแหล่งขุดค้นโบราณคดีสทิงพระและการสำรวจแหล่งโบราณคดีใกล้เคียง. รายงานทางวิชาการ, กรุงเทพฯ: กองโบราณคดี กรมศิลปากร.

กาญจน์ เพียรเจริญ. (2543). ศึกษาศาลากลางหนในบริเวณคาบสมุทรสทิงพระ จังหวัดสงขลา. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยทักษิณ.

ฉัตรทิพย์ นาถสุภา และ พูนศักดิ์ ชานิกรประดิษฐ์. (2540). เศรษฐกิจหมู่บ้านภาคใต้ฝั่งตะวันออกในอดีต. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์สร้างสรรค์.

ธราพงศ์ ศรีสุชาติ. (2529). สทิงพระ: ชุมชนโบราณ. ใน ธราพงศ์ ศรีสุชาติ, สารานุกรมวัฒนธรรมไทยภาคใต้ พ.ศ.2529 เล่ม 9 (หน้า 3656-3663). กรุงเทพฯ: สถาบันทักษิณคดีศึกษามหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ สงขลา.

สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์. (2529). ศาลากลางหน. ใน สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์, สารานุกรมวัฒนธรรมไทยภาคใต้ พ.ศ.2529 เล่ม 8 (หน้า 3407). กรุงเทพฯ: สถาบันทักษิณคดีศึกษา มหาวิทยาลัย ศรีนครินทรวิโรฒ สงขลา.