การรับฟังพยานหลักฐานในระบบกล่าวหาและระบบไต่สวน

บทคัดย่อ

        บทความวิชาการนี้มุ่งศึกษาหลักการรับฟังพยานหลักฐานในระบบกล่าวหาและระบบไต่สวนเพื่อเปรียบเทียบให้เห็นว่าระบบกล่าวหาและระบบไต่สวนของการพิจารณาคดีศาลประเทศไทยและต่างประเทศ    มีรูปแบบที่แตกต่างกันเพื่อประโยชน์ในการนำไปปรับปรุงกฎหมายว่าด้วยหลักการรับฟังพยานหลักฐานของศาลในประเทศไทย จากการศึกษาพบว่าระเบียบที่ประชุมใหญ่ตุลาการในศาลปกครองสูงสุดว่าด้วยวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ.2543 ข้อ 68 ซึ่งบัญญัติคล้ายคลึงกับประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งและวิธีพิจารณาความอาญาว่าด้วยหลักการรับฟังพยานหลักฐานโดยเฉพาะพยานหลักฐานที่มีข้อบกพร่องซึ่งกำหนดให้ศาลจะต้องรับฟังด้วยความระมัดระวัง ไม่ควรเชื่อพยานหลักฐานโดยลำพังเพื่อลงโทษจำเลย เว้นแต่จะมีเหตุผล   อันหนักแน่น มีพฤติการณ์พิเศษแห่งคดี หรือมีพยานหลักฐานประกอบอื่นมาสนับสนุน เห็นว่าระเบียบที่ประชุมใหญ่ตุลาการในศาลปกครองสูงสุดว่าด้วยวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ.2543 ข้อ 68 ไม่สอดคล้องกับการรับฟังพยานหลักฐานในระบบไต่สวน เพราะเป็นระบบที่ให้อำนาจศาลในการรับฟังพยานหลักฐานได้อย่างกว้างขวาง แม้จะเป็นการไต่สวนพยานหลักฐานที่มีข้อผิดพลาดคลาดเคลื่อนไปจากขั้นตอน วิธีการ หรือกรอบเวลาที่กฎหมายกำหนดไว้ก็ตาม เนื่องจากศาลเป็นผู้มีบทบาทสำคัญในการค้นหาความจริงนอกเหนือจากผลของคำพิพากษา ซึ่งหลักการนี้สอดคล้องกับระบบการพิจารณาคดีตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยวิธีพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญ พ.ศ.2561 มาตรา 27 ที่ให้อำนาจศาลรัฐธรรมนูญอย่างกว้างขวางในการแสวงหาพยานหลักฐานเพื่อพิสูจน์ความผิดได้

            จากการศึกษาข้อเสนอแนะว่าควรปรับปรุงระเบียบที่ประชุมใหญ่ตุลาการในศาลปกครองสูงสุดว่าด้วยวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ.2543 ข้อ 68 ให้สอดคล้องกับพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยวิธีพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญ พ.ศ.2561 มาตรา 27 เพราะเป็นศาลที่ใช้ระบบไต่สวนเช่นเดียวกัน