กระบวนการสร้างสรรค์นาฏกรรมไทยทรงดำ “จากเดียนเบียนฟูสู่มไหศวรรย์”

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวนการสร้างสรรค์ผลงานนาฏกรรมไทยทรงดำ “จากเดียนเบียนฟูสู่มไหศวรรย์” ด้วยวิธีการเก็บรวบรวมข้อมูลเอกสาร 5 ประเภท ได้แก่ หนังสือ ตำรา วารสาร หนังสือพิมพ์ และเอกสารที่เกี่ยวข้อง การสังเกตการณ์ชมการแสดงและการประกอบพิธีกรรมของชาวไทยทรงดำจาก 3 แหล่ง ได้แก่ ศูนย์วัฒนธรรมไทยทรงดำ พิพิธภัณฑ์ปานถนอม (อาจารย์ถนอมคงยิ้มละมัย) และชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ไทยทรงดำ อำเภอเขาย้อย จังหวัดเพชรบุรี และประสบการณ์ของผู้วิจัยในฐานะชาวไทยทรงดำ และนำข้อมูลมาสร้างสรรค์การแสดง

ผลการวิจัยพบว่าในกระบวนการสร้างสรรค์นาฏกรรมไทยทรงดำ จากเดียนเบียนฟูสู่มไหศวรรย์ ขั้นตอนการสร้างสรรค์ มี 7 ขั้นตอน ได้แก่1) แนวคิดการแสดง ถ่ายทอดการอพยพของชาวไทยทรงดำจากเดียนเบียนฟูมายังประเทศไทย ในรูปแบบละครแสงสีเสียง 2) การสร้างตัวละคร แบ่งเป็น 3 ฝ่าย คือ ฝ่ายไทยทรงดำ ฝ่ายอำนาจการเมือง และฝ่ายราชสำนักสยาม 3) การสร้างบทและเพลงประกอบการแสดง บทร้องและบทเจรจาภาษาไทยทรงดำ ดนตรีพื้นบ้านไทยทรงดำ ผสมกับดนตรีไทย เวียดนาม และสากล 4) การออกแบบเครื่องแต่งกาย เสื้อโต๊กเพิ่มความยาว และสวมเครื่องประดับเงิน 5) การออกแบบอุปกรณ์การแสดง เป็นเครื่องจักสาน 6) การออกแบบฉาก จำลองสถานที่สำคัญ 4 แห่ง คือ ราชสำนักสยาม เรือนกวังตุ๊บ ประตูเมืองเวียดนาม และพระนครคีรี 7) การออกแบบกระบวนท่ารำ ท่ารำดั้งเดิมผสมผสานกับแนวคิดใหม่ โดยได้รับแรงบันดาลใจจากวิถีชีวิตและพิธีกรรมของชาวไทยทรงดำ การแสดงชุดนี้จึงเป็นการเรียนรู้ประวัติศาสตร์และอนุรักษ์วัฒนธรรมประเพณีของกลุ่มชาติพันธุ์ไทยทรงดำให้คงอยู่ต่อไป