ลักษณะเฉพาะทางดนตรีของเพลงประกอบการแสดงละคร ในเพลงร่าย เพลงโอ้ และเพลงโทน

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้ใช้ระเบียบวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. ศึกษาองค์ความรู้ของเพลง จังหวะพิเศษที่ใช้ในการแสดงละคร และ 2. ศึกษาลักษณะเฉพาะทางดนตรีของเพลงประกอบการแสดงละคร ในเพลงร่าย เพลงโอ้ เพลงโทน ซึ่งเป็นกลุ่มเพลงพิเศษที่ควรค่าแก่การศึกษาแบบ แผนบัญญัติ เก็บข้อมูลจากการสัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิ วิเคราะห์และสังเคราะห์ข้อมูล

ผลการวิจัยพบว่า วัตถุประสงค์ที่ 1 บทเพลงจังหวะพิเศษที่ใช้ในการแสดง มีความโดดเด่น ของทำนองทางร้องและทำนองทางดนตรี ไม่ว่าจะเป็นจังหวะฉิ่ง จังหวะหน้าทับ จังหวะของทางร้อง แม้กระทั่งเครื่องดนตรีก็มีส่วนสำคัญไปตามหน้าที่ โดยสังคีตยากรได้ประดิษฐ์ไว้เป็นศิลปะเฉพาะ ตลอดจนมีหลักวิธีการปฏิบัติตามแบบแผนและมีคีตลักษณ์เฉพาะ และวัตถุประสงค์ที่ 2 เพลงร่าย ประกอบด้วย แบ่งเป็น 1) บทเพลงจังหวะปกติที่ไม่มีหน้าทับตีกำกับและไม่มีดนตรีรับ ใช้กรับตี  เป็นเครื่องประกอบจังหวะ 2) บทเพลงที่มีหน้าทับตีกำกับ โดยใช้โทนชาตรีและกลองชาตรีตีเป็นหน้าทับกำกับจังหวะ เพลงโอ้ แบ่งเป็น 1) บทเพลงที่ใช้จังหวะพิเศษ เรียกว่า ฉิ่งตัด ไม่มีหน้าทับตีประกอบมีดนตรีรับ 2) บทเพลงที่ใช้หน้าทับตีกำกับ มีการขับร้องแบบสองไม้ลูกโยน มีดนตรีรับ และเพลงโทน   มีการใช้จังหวะหน้าทับพิเศษ คือ ใช้หน้าทับ “บะหลิ่ม หรือ ขึ้นม้า” ตีประกอบกับบทเพลง แต่ไม่มีดนตรีรับ ซึ่งกลุ่มเพลงข้างต้นผู้บรรเลงดนตรีประกอบการแสดงจะต้องมีองค์ความรู้คีตลักษณ์เฉพาะที่ถูกต้องตามแบบแผนบัญญัติ