แนวทางการศึกษาพัฒนาการรัฐประศาสนศาสตร์

Main Article Content

จุลศักดิ์ ชาญณรงค์

บทคัดย่อ

หัวเรื่องพัฒนาการของรัฐประศาสนศาสตร์เป็นหัวเรื่องที่มีความสำคัญ นักวิชาการรัฐประศาสนศาสตร์ได้อธิบายหัวเรื่องนี้ผ่านแนวคิดเรื่องพาราไดม์ อย่างไรก็ดีกลับมีข้อสงสัยจากการอธิบายด้วยแนวทางดังกล่าวอย่างน้อยสามประการ คือ 1) เหตุใดจำต้องศึกษาพัฒนาการของรัฐประศาสนศาสตร์โดยใช้คำว่าพาราไดม์ 2) หากไม่ใช้แนวคิดเรื่องพาราไดม์สามารถใช้แนวคิดอื่นใดในการอธิบายพัฒนาการของรัฐประศาสนศาสตร์ และ 3) แนวทางการศึกษาพัฒนาการของรัฐประศาสนศาสตร์ในปัจจุบันควรเป็นเช่นไร ทั้งนี้ศึกษาจากแนวคิดของนักวิชาการทั้งรุ่นบุกเบิกและนักคิดร่วมสมัย พบว่า 1) เหตุที่ใช้คำว่าพาราไดม์ในการศึกษาประเด็นพัฒนาการเพราะรัฐประศาสนศาสตร์มีความเป็นมายาวนานยากที่จะอธิบายสาระได้ทั้งหมดจึงใช้แนวคิดเรื่องพาราไดม์เพื่อสรุปเฉพาะสาระสำคัญที่นักรัฐประศาสนศาสตร์เห็นร่วมกันในแต่ละช่วงเวลาและแนวคิดนี้ยังมีลักษณะพิเศษที่เชื่อว่าต้องมีการเปลี่ยนแปลงแนวคิดหรือพาราไดม์ตามความเหมาะสม 2) หากไม่ใช้แนวคิดเรื่องพาราไดม์สามารถใช้แนวคิดอื่นในการอธิบายพัฒนาการของรัฐประศาสนศาสตร์ได้อย่างน้อย 3 แนวทาง ประกอบด้วย แนวการศึกษาที่ใช้มิติของเวลา มิติของขอบเขตและจุดเน้น และแนวทางที่ใช้มิติของหน่วยวิเคราะห์ และ 3) แนวทางการศึกษาพัฒนาการของรัฐประศาสนศาสตร์ในปัจจุบันผู้เขียนเห็นว่าควรแบ่งพัฒนาการของรัฐประศาสนศาสตร์ออกเป็นสามช่วงเวลา ประกอบด้วย ช่วงเวลาของยุคดั้งเดิม ช่วงเวลาของวิกฤตการณ์ด้านเอกลักษณ์ และ ช่วงเวลาของการใช้คำว่า “ใหม่”

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
ชาญณรงค์ จ. (2020). แนวทางการศึกษาพัฒนาการรัฐประศาสนศาสตร์. วารสารรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์, 11(1), 115–140. สืบค้น จาก https://so05.tci-thaijo.org/index.php/polscicmujournal/article/view/116453
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ
ประวัติผู้แต่ง

จุลศักดิ์ ชาญณรงค์, คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

ผศ. ดร. สังกัด ภาควิชารัฐศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยยศรีนครินทรวิโรฒ  

เอกสารอ้างอิง

กฤษณ์ รักชาติเจริญ. (2557). การจัดการบริการสาธารณะ: จากมุมมองของการพัฒนาการจัดการภาครัฐ. วารสารสังคมศาสตร์บูรณาการ มหาวิทยาลัยมหิดล, 1(1), 21-32.

กีรติ บุญเจือ. (2548). บทบาทของกระบวนทัศน์ในการสอนปรัชญา. วารสารราชบัณฑิตยสถาน, 30(1), 258-262.

เฉลิมพล ศรีหงส์. (2538). พัฒนาการและแนวโน้มของการศึกษาการบริหารรัฐกิจ: ศึกษาในเชิงพาราไดม์ ใน คณาจารย์ภาควิชาบริหารรัฐกิจ คณะรัฐศาสตร์มหาวิทยาลัยรามคำแหง (บก.). การบริหารรัฐกิจ. (น. 19-32). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยรามคำแหง.

ชาย โพธิสิตา. (2547). ศาสตร์และศิลป์แห่งการวิจัยเชิงคุณภาพ. นครปฐม: สถาบันวิจัยประชากร และสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล.

ณ ภัทรดิศ สุริยกมลจินดา. (2548). กระบวนทัศน์ในการสอนปรัชญา. วารสารราชบัณฑิตยสถาน, 30(1), 263-267.

เทพศักดิ์ บุณยรัตพันธุ์. (2552). ภาพรวมและแนวคิดทั่วไปเกี่ยวกับรัฐประศาสนศาสตร์. ใน เทพศักดิ์ บุณยรัตพันธุ์ (บก.). ประมวลสาระชุดวิชาแนวคิด ทฤษฎี และหลักการรัฐประศาสนศาสตร์ หน่วยที่ 1 (น. 1-50). นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

นราธิป ศรีราม, กิตติพงษ์ เกียรติวัชรชัย, และชลัช ชรัญญ์ชัย. (2556). การสังเคราะห์แนวคิดการบริการสาธารณะแนวใหม่ (รายงานการวิจัย). นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

นฤมล อนุสนธิ์พัฒน์. (2558). แนวคิดการบริหารงานสาธารณะ: จากภาครัฐสู่ภาคพลเมือง. วารสารวิจัยราชภัฏกรุงเก่า, 2(3), 161-179.

นิศา ชูโต. (2548). การวิจัยเชิงคุณภาพ. กรุงเทพฯ: พริ้นต์โพร.

นิศาชล พรหมรินทร์. (2555). วิวัฒนาการกระบวนทัศน์รัฐประศาสนศาสตร์ไทย: บทสำรวจวรรณกรรมรัฐประศาสนศาสตร์ไทยจากอดีตถึงปัจจุบัน. กรุงเทพฯ: ภาควิชารัฐประศาสนศาสตร์ คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

พิทยา บวรวัฒนา. (2538). รัฐประศาสนศาสตร์: ทฤษฎีและแนวการศึกษา (ค.ศ. 1887-ค.ศ. 1970) และ (ค.ศ. 1970 - ปัจจุบัน). กรุงเทพฯ: ภาควิชารัฐประศาสนศาสตร์ คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ไพโรจน์ ภัทรนรากุล. (2559). รัฐประศาสนศาสตร์กับการพัฒนาที่ยั่งยืน. ใน การประชุมวิชาการระดับชาติเนื่องในโอกาสครบรอบ 50 ปี แห่งการสถาปนาสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ “นิด้า 5 ทศวรรษกับการพัฒนาที่ยั่งยืน” (น. 1-24).กรุงเทพฯ: สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.

ราชบัณฑิตยสถาน. (2532). พจนานุกรมศัพท์สังคมวิทยาอังกฤษ-ไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. กรุงเทพฯ: อมรินทร์ พริ้นติ้งกรุ๊พ.

______. (2555). พจนานุกรมศัพท์ศึกษาศาสตร์ ราชบัณฑิตยสถาน. กรุงเทพฯ: ราชบัณฑิตยสถาน.

เรืองวิทย์ เกษสุวรรณ. (2549). ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับรัฐประศาสนศาสตร์. กรุงเทพฯ: บพิทธการพิมพ์.

ศิริพงษ์ ลดาวัลย์ ณ อยุธยา. (2555). แนวความคิดและทฤษฎีรัฐประศาสนศาสตร์. เชียงใหม่: ห้างหุ้นส่วนจำกัด ธนุชพริ้นติ้ง.

สุรพันธ์ ทับสุวรรณ์. (2551). รัฐศาสตร์ทั่วไป. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยรามคำแหง.

อมรา พงศาพิชญ์. (2557). กระบวนทัศน์ “สิทธิมนุษยชน” และ “ความยุติธรรม” สำหรับสังคมเปลี่ยนผ่าน. วารสารสังคมศาสตร์, 44(2), 7-20.

อวยชัย ชบา, และทิพวรรณ หล่อสุวรรณรัตน์. (2556). แนวคิดเกี่ยวกับการบริหารรัฐกิจและรัฐประศาสนศาสตร์ ใน นพดล เหลืองภิรมย์, และวันชัย มีชาติ. 30201 ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับการบริหาร (น. 1-37). นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

อัมพร ธำรงลักษณ์. (2559). สถานภาพของวิชารัฐประศาสนศาสตร์ ในประเทศไทย(ระหว่าง พ.ศ. 2540-ปัจจุบัน). วารสารการเมือง การบริหาร และกฎหมาย, 8(1), 35-70.

Bozeman, B. (1979). Public Management and Policy Analysis. New York: St. Martin's Press.

Capra, F. (1986). The Concept of Paradigm and Paradigm Shift. Re-Vision Journal of Consciousness and Change, 9, 11-17

Denhardt, B. R., & Denhardt, V. J. (2011). The New Public Service: Serving Rather than Steering. Armonk, NY: M.E. Sharpe.

Fry, B. R. (1989). Mastering Public Administration. Chatham [NJ]: Chatham House.

Henry, N. (1995). Public Administration and Public Affairs. Englewood Cliffs: Prentice-Hall.

Kuhn, T.S. (1970). The Structure of Scientific Revolutions. Chicago: University of Chicago Press.

Osborne, S. P. (2010). Introduction: The (New) Public Governance: A Suitable Case for Treatment?. In Osborne, S. P. (Ed.). The New Public Governance? Emerging Perspectives on the Theory and Practice of Public Governance. (pp. 1-16). London: Routledge.

Riccucci, N. M. (2010). Public Administration: Traditions of Inquiry and Philosophies of Knowledge. Washington, D.C: Georgetown University Press.

Thompson, J. D. (1967). Organization in Action: Social Science Bases of Administrative Theory. New York: McGraw-Hill.