ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงงบประมาณทหารของไทย ในสองทศวรรษ พ.ศ. 2543 – 2562

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้ตอบคำถามว่ามีตัวแปรและปัจจัยใดบ้างที่มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงงบประมาณทหารของไทยในสองทศวรรษ พ.ศ. 2543 – 2562 โดยเก็บรวบรวมข้อมูลทุติยภูมิรายปี และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีถดถอยพหุแบบขั้นตอน ผลจากการวิจัย พบว่า ตัวแปรที่มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงงบประมาณทหารของไทย ได้แก่ (1) ตัวแปรงบประมาณทหารของไทยปีก่อนหน้าซึ่งเป็นปัจจัยด้านการตัดสินใจสอดคล้องกับทฤษฎีการตัดสินใจแบบส่วนเพิ่ม (Incrementalism) (2) ตัวแปรสิทธิในทางการเมืองซึ่งเป็นปัจจัยทางด้านการเมือง โดยแสดงให้เห็นว่าหากสิทธิในทางการเมืองของประชาชนเลวร้ายลง งบประมาณทหารไทยในสองทศวรรษกลับมีทิศทางหรือแนวโน้มเพิ่มขึ้นแบบสวนทางกัน นั่นคือ การลดลงของงบประมาณทหารสัมพันธ์กับระดับความเป็นประชาธิปไตยในแง่การเพิ่มขึ้นของสิทธิในทางการเมืองของประชาชน และ (3) ตัวแปรการเปลี่ยนแปลงในผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศซึ่งเป็นตัวแปรทางด้านเศรษฐกิจซึ่งสอดคล้องกับคำอธิบายตามกฎการเพิ่มขึ้นของรายจ่ายสาธารณะ ขณะที่ตัวแปรการรัฐประหารและการปกครองโดยรัฐบาลเผด็จการทหาร พบว่า ไม่ได้รับการพิจารณาเข้าสู่สมการถดถอยเนื่องจากไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ แม้ว่าจะมีความหมายสำคัญในการวิเคราะห์ข้อมูลตัวเลขเชิงพรรณนาทางด้านการเมืองก็ตาม ผลการวิจัยนำไปสู่ข้อสรุปที่ว่า การพิจารณากำหนดขนาดงบประมาณทหารของไทยยังคงมีลักษณะเป็นแบบอนุรักษนิยม (Conservative) การเปลี่ยนแปลงในงบประมาณทหารจึงมีลักษณะเป็นการพิจารณาโดยมิได้มุ่งการกำหนดขนาดงบประมาณในแบบสมเหตุสมผล (Rational Decision Making) หากแต่เป็นการพิจารณากำหนดงบประมาณในสิ่งที่พอใช้ได้ โดยการพิจารณาจากความเป็นไปได้ในทางปฏิบัติ (Pragmatic Decision Making) เป็นสำคัญ ขณะที่ระดับความเป็นประชาธิปไตยในด้านสิทธิในทางการเมืองมีส่วนช่วยลดงบประมาณทหารลงได้อย่างมีนัยสำคัญ