การสะท้อนเชิงสัญวิทยาของสติกเกอร์ที่ใช้ในไลน์แอปพลิเคชัน

บทคัดย่อ

งานวิจัยการสะท้อนเชิงสัญวิทยาของสติกเกอร์ที่ใช้ในไลน์แอปพลิเคชันมีวัตถุประสงค์ 2 ประการ คือ เพื่อศึกษาการใช้สติกเกอร์ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ที่ใช้ในไลน์แอปพลิเคชัน และเพื่อศึกษาภาพสะท้อนเชิงสัญวิทยาอันได้แก่ความสัมพันธ์และระดับความสนิทสนมระหว่างผู้ส่งและผู้รับ งานวิจัยนี้เป็นงานวิจัยแบบผสมผสานเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ ในเชิงปริมาณผู้วิจัยได้เก็บข้อมูลรูปถ่ายบทสนทนาที่ปรากฏบนโทรศัพท์มือถือ (Screenshot) จำนวน 152 รูป จากกลุ่มตัวอย่างที่เป็นนักศึกษาในระดับมหาวิทยาลัย จำนวน 25 คน โดยกลุ่มตัวอย่างระบุประเภทของความสัมพันธ์ของตนเองกับคู่สนทนาซึ่งแบ่งออกเป็น 5 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มคู่รัก กลุ่มครอบครัว กลุ่มญาติ กลุ่มเพื่อนร่วมงาน และกลุ่มเพื่อน รวมถึงระบุระดับความสนิทสนมของตนเองกับคู่สนทนา โดยแบ่งออกเป็น 10 ระดับ ผู้วิจัยใช้โปรแกรมสำเร็จรูปทางสถิติในการประมวณผลข้อมูล โดยวิธีหาค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน (Pearson Product Moment Correlation Coefficiency) ผลการศึกษาพบว่าแม้ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เพียร์สันของตัวแปรทั้งสองมีความสัมพันธ์อยู่ในระดับต่ำ (r = 0.312, p < 0.05) แต่มีลักษณะเป็นเส้นตรงในเชิงบวก ตัวแปรทั้งสอง ได้แก่ ความสนิทสนมของคู่สนทนาและการใช้สติกเกอร์ในไลน์แอปพลิเคชันมีความสัมพันธ์กันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 (Sig 0.027, Sig < 0.05) ในการศึกษาเชิงคุณภาพ ผู้วิจัยได้ใช้ทฤษฎีสัญวิทยาของชาร์ลส์ ซานเดอร์ เพิร์ซ ผลการศึกษาพบว่าการตีความความหมายของสติกเกอร์นั้นเกิดจากรูปแบบความสัมพันธ์ 3 ส่วน คือ สื่อกลางที่เป็นตัวนำความคิดไปสู่จิตใจของผู้รับ (Representamen) วัตถุอ้างอิง (Object) และ ความคิดที่แปลได้จากสัญญะ (Interpretant) ในศึกษาการตีความหมายของสติกเกอร์ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ที่ใช้ในการสื่อสารในไลน์แอปพลิเคชัน จากการศึกษาพบว่า ผู้ใช้ใช้สติกเกอร์เพื่อเติมเต็มความต้องการในการแสดงออกทางอารมณ์ของผู้ใช้ เนื่องจากรูปสติกเกอร์สามารถเลียนแบบการกระทำต่างๆ ผ่านอุปกรณ์ออนไลน์ ซึ่งแตกต่างจากการใช้อีโมจิ (Emojis) นอกจากนี้ ผู้ส่งข้อความมีความเฉพาะเจาะจงใช้สติกเกอร์กับคู่สนทนาที่เฉพาะเจาะจง ยกตัวอย่างเช่น สติกเกอร์ที่แสดงออกถึงความใกล้ชิดสนิทสนม เช่น การกอด การจูบ มักจะใช้กับคู่สนทนาที่อยู่ในกลุ่มคู่รัก สติกเกอร์ที่เลียนแบบท่าทางตลกขบขัน มักจะใช้กับคู่สนทนาที่อยู่ในกลุ่มครอบครัว และ กลุ่มเพื่อน ด้วยเหตุนี้ การใช้สติกเกอร์ในแอปพลิเคชันไลน์จึงไม่เพียงสื่อความหมายโดยตรง ตามตัวของสติกเกอร์เท่านั้น แต่ยังสะท้อนให้เห็นถึงความหมายในเชิงสัญวิทยา อันได้แก่ความสัมพันธ์และระดับความสนิทสนมระหว่างผู้ส่งและผู้รับอีกด้วย