บทบาทอาสาสมัครสาธารณสุขต่างชาติกับการใช้ทรัพยากรร่วม (มนุษย์) พัฒนาสุขภาพเมืองชายแดน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้เป็นการศึกษาเชิงสำรวจเอกสารและใช้ 3 กรณีศึกษาจากชายแดนจังหวัดตาก เชียงราย และมุกดาหารเพื่อตรวจสอบนโยบายรัฐบาลด้านสาธารณสุขชายแดนและการปรับใช้ระบบป้องกันและเฝ้าระวังโรคข้ามแดน หนึ่งในกลไกสำคัญของนโยบายรัฐ คือ การผันกลุ่มแรงงานต่างชาติมาเป็น “อาสาสมัครสาธารณสุขต่างชาติ” (อสต.) เพื่อทำงานด้านสุขภาพข้ามแดน บทความนี้เสนอว่า กลไก อสต. หรือผู้นำชุมชนต่างชาติชายแดนที่ทำงานในระบบศูนย์สุขภาพชุมชน และระบบหมู่บ้านคู่ขนาน ชายแดนถือเป็นกลไกระดับล่างในการเชื่อมต่อชุมชนต่างชาติชายแดน สาธารณสุขของรัฐไทยกับประเทศเพื่อนบ้าน และภาคีเครือข่ายเอกชนด้านสุขภาพทั้งไทยและต่างประเทศที่มีประสิทธิภาพที่สุด ดังนั้น กลุ่มแรงงานต่างชาติดังกล่าวจึงไม่ได้เป็นเพียงทรัพยากรมนุษย์ที่สำคัญทางเศรษฐกิจในการสร้างเมืองชายแดนร่วมกันเท่านั้น แต่ยังถือเป็น “โอกาส” ที่รัฐควรพัฒนาให้เป็น “ทรัพยากรร่วม” เป็นบุคลากรสำคัญช่วยดูแลสุขภาพชายแดนและคนในเมืองชายแดน ลดความเสี่ยงในการแพร่กระจายโรคข้ามแดนและส่งเสริมความมั่นคงทางสุขภาพชายแดนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ในแง่นี้ รัฐไทย ไม่ว่าส่วนกลางหรือท้องถิ่น จึงควรให้ความสำคัญกับกลไก อสต. อย่างเป็นระบบและยกระดับขึ้นเป็นทางการมากกว่าที่เป็นอยู่
Article Details
- เนื้อหาและข้อมูลที่ลงตีพิมพ์ในวารสารรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรง ซึ่งกองบรรณาธิการวารสารรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์ ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใดๆ
- บทความและข้อมูล ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์ ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสาร หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำข้อมูลไปใช้ประโยชน์ในทางวิชาการ ขอให้อ้างอิงแหล่งที่มาด้วย
เอกสารอ้างอิง
กฤตยา อาชวนิชกุล, และกุลภา วจนสาระ. (2552). การจ้างแรงงานข้ามชาติตามพระราชบัญญัติ การทำงานของคนต่างด้าว พ.ศ. 2551 กับการจัดทำบัญชีรายชื่ออาชีพสำหรับคนต่างชาติ. กรุงเทพฯ: สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล.
กฤตยา อาชวนิจกุล, และพันธุ์ทิพย์ กาญจนะจิตรา สายสุนทร. (2548). คำถามและข้อท้าทายต่อนโยบายรัฐไทยในมิติสุขภาวะและสิทธิของแรงงานข้ามชาติ. นครปฐม: สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล.
คอลัมน์ hfocus. (2018ก). ผลการศึกษาวิจัยแนวทางการนำประชากรข้ามชาติเข้ามาร่วมสนับสนุนการดูแลสุขภาพในกลุ่มประชากรข้ามชาติ. สืบค้นเมื่อ 17 พฤษภาคม 2561, จาก https://www.hfocus.org/content/2018/04/15692
______. (2018ข). แนะรัฐดึงแรงงานข้ามชาติเป็น อสต.เพิ่ม หนุนทำงานต่อเนื่อง ส่งผลดีระบบสาธารณสุขไทย. สืบค้นเมื่อ 17 พฤษภาคม 2561, จาก www.hfocus.org/content/2018/01/15235
เทพินทร์ พัชรานุรักษ์, พัชรีพรรณ ระหว่างบ้าน, และปาณิสรา แก้วบุญธรรม. (2561). เครือข่ายสุขภาพชายแดนและบริการสุขภาพพื้นฐาน: การส่งเสริมความมั่นคงทางสุขภาพในพื้นที่เขตเศรษฐกิจพิเศษแม่สอด (รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์). กรุงเทพ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).
พิศิษฐ์ ศรีประเสริฐ. (2561). เขตสุขภาพพิเศษ งานสาธารณสุขชายแดน. สืบค้นเมื่อ 30 พฤษภาคม 2561, จาก http://bps.moph.go.th/new_bps/sites/default/files/5.Special%20health%20zone.pdf
พิษณุรักษ์ กันทวี, จตุพงศ์ สิงหราไชย, และประสงค์ หมื่นจันทร์. (2561). การพัฒนาระบบจัดการควบคุมป้องกันโรคติดต่อชายแดนในชุมชนชายแดนไทย-ลาว กรณีศึกษาอำเภอเชียงของ จังหวัดเชียงราย (รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์). กรุงเทพ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).
สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์ กระทรวงสาธารณสุข. (2559). แผนยุทธศาสตร์ด้านสาธารณสุขเพื่อรองรับเขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษ พ.ศ. 2560-2564. สืบค้นเมื่อ 23 พฤษภาคม 2561, จาก http://bps.moph.go.th/new_bps/sites/default/files/sez_full.pdf
สุรีย์ ธรรมิกบวร, ทัศน์วรรณ ศิระพรหม, จารุวรรณ ชุปวา, และพันธ์ฉวี สุขบัติ. (2561). การจัดระบบการบริการสุขภาพสำหรับคนข้ามแดนในริบทเขตเศรษฐกิจพิเศษชายแดน จังหวัดมุกดาหาร (รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์). กรุงเทพ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).
เสถียร ฉันทะ. (2555). คนข้ามแดน/คนชายแดน (คนไร้รัฐ/ไร้สัญชาติ) กับการเข้าถึงบริการสุขภาพและการปรับตัวระบบสุขภาพภาครัฐชายแดนไทย-ลาว ใน ยศ สันตสมบัติ (บก.). ชนชายแดนกับการก้าวข้ามพรมแดน (น. 253-296). เชียงใหม่: ศูนย์ศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพฯ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
อรัญญา ศิริผล. (2561). แรงงาน ระบบสุขภาพ และการศึกษา: การจัดการและการร่วมรังสรรค์พื้นที่ชายแดนในบริบทการพัฒนาชายแดนเขตเศรษฐกิจพิเศษชายแดนและภูมิภาคนุวัตน์ลุ่มน้ำโขง (รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์). กรุงเทพ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).
______. (2562) อิทธิพลจีนกับผลกระทบด้านความมั่นคงทางการท่องเที่ยวและทางการเกษตรในเขตภาคเหนือของไทย (รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์). กรุงเทพ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).
European Commission. (2013). Co-creating European Union Citizenship Policy review. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
Harvey, D. (2012). REBEL CITIES from the Right to the City to the Urban Revolution. London: Verso.
World Health Organization. (2016). International Health Regulations (2005). Retrieved May, 30, 2018, from https://www.who.int/ihr/publications/9789241580496/en/
