The Political Study of Strategic Lawsuits Against Public Participation from 2014 to 2023
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
This quantitative political research on strategic lawsuits against public participation examines data from political evidence bases, documents, research, and news to analyze strategic litigation to suppress political participation and interaction from 2014 to 2023. The research found that strategic lawsuits against public participation interacted with the political context from 2014 to 2023 of which development linked to the maintaining of power by authoritarian governments and affected the development of democracy in the Thai political context across three significant periods. The first period involved the seizure of power by the coup d'etat council and the announcement of the National Council for Peace and Order (2014 – 2018). The second period related to the machinery of using estoppel after the establishment of Prayut Chan-o-cha’s government under the Constitution of the Kingdom of Thailand, B.E. 2560 (2017) (2019 – 2021). The third period was the transition to an elected civilian government toward mutual agreement on problems and solving the protection against estoppel cases (2022 – 2023). These three periods reflected strategic litigation as a political tool by prosecuting to fight, compromise, and negotiate to suppress political movements, freedom of expression, criticism, and mass gatherings, and by creating legal burdens and fear. The other side asserted that filing a lawsuit is a legitimate exercise of legal rights because an offense occurred. However, there were also counter-prosecutions. The benefits of this research include generating knowledge about the use of law and the justice system in the political dimension and a backward understanding of the origin and significance of amnesty proposals by civil society and political parties.
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
- เนื้อหาและข้อมูลที่ลงตีพิมพ์ในวารสารรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรง ซึ่งกองบรรณาธิการวารสารรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์ ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใดๆ
- บทความและข้อมูล ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์ ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสาร หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำข้อมูลไปใช้ประโยชน์ในทางวิชาการ ขอให้อ้างอิงแหล่งที่มาด้วย
References
กนกรัตน์ เลิศชูสกุล. (2566). นักเรียนขบถ: ประวัติศาสตร์ขบวนการนักเรียนไทยฉบับสั้น. กรุงเทพฯ: บริษัทกู๊ดเฮด พริ้นท์ติ้ง แอนด์ แพคเกจจิ้ง กรุ๊ป จำกัด.
กฤตนันท์ เตนากุล, และวรรณวิภา เมืองถ้ำ. (2566). มาตรการคุ้มครองผู้แจ้งเบาะแสทุจริตจากการดำเนินคดีเชิงยุทธศาสตร์. วารสารสังคมศาสตร์เพื่อการพัฒนาท้องถิ่น มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม, 7(1), 156-165.
กฤษฎา ศุภวรรธนะกุล, และคณะ. (2565). SLAPP 'หนึ่งความฝัน' กับการถูกฟ้องปิดปาก. กรุงเทพฯ: ชมรมนักข่าวสิ่งแวดล้อม ร่วมกับมูลนิธิศูนย์ข้อมูลชุมชน ฝ่ายพัฒนาเครือข่ายสื่อพลเมือง สำนักเครือข่ายและการมีส่วนร่วมสาธารณะ องค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทย (ไทยพีบีเอส) และ CCFD-Terre Solidaire.
กุลธรี สวัสดิ์ศรี, พัด ลวากูร, กานต์ บุญยะกาญจน, และกฤติธี ศรีเกตุ. (2566). การใช้อำนาจรัฐและการสร้างความชอบธรรมทางการเมืองผ่านศูนย์บริหารสถานการณ์แพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019. วารสารการวิจัยบริหารการพัฒนา, 13(3), 657-672.
คณะกรรมการนิติศาสตร์สากล และศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน. (2559). รายงานการทบทวนสถานการณ์สิทธิมนุษยชนของประเทศไทยรอบที่สอง ภายใต้กลไก Universal Periodic Review. กรุงเทพฯ: คณะกรรมการนิติศาสตร์สากล และศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน.
คณิต ณ นคร, กิติพงษ์ กิตยารักษ์, จุฑารัตน์ เอื้ออำนวย, เดชา สังขวรรณ, มานิจ สุขสมจิตร, รณชัย คงสกนธ์, และคณะ. (2555). รายงานฉบับสมบูรณ์ คณะกรรมการอิสระตรวจสอบและค้นหาข้อเท็จจริงเพื่อปรองดองแห่งชาติ (คอป.) กรกฎาคม 2553-กรกฎาคม 2555. กรุงเทพฯ: คณะกรรมการอิสระตรวจสสอบและค้นหาความจริงเพื่อความปรองดองแห่งชาติ.
โครงการอินเทอร์เน็ตเพื่อกฎหมายประชาชน. (2565). อนาคตคดีฝ่าฝืนพ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ ยังไม่แน่นอน ครม. ต้องสั่ง “ยกเลิกคดี” ให้ชัดเจนด้วย. สืบค้นเมื่อ 1 มีนาคม 2567, จาก https://www.ilaw.or.th/articles/5433
จตุพร โอวัฒนาพานิช. (2564). มาตรการทางกฎหมายเพื่อป้องกันการฟ้องคดีปิดปากในคดีอาญา (วิทยานิพนธ์นิติศาสตรมหาบัณฑิต), จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
จตุพร โอวัฒนาพานิช. (2565). มาตรการทางกฎหมายเพื่อป้องกันการฟ้องคดีปิดปากในคดีอาญา. วารสารกฎหมาย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 40(2), 135-168.
จิรวัฒน์ สุริยะโชติชยางกูล, และนณริฏ พิศลยบุตร. (2560). รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัย การสํารวจสถานะของเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนในบริบทประเทศไทยและทางเลือกมาตรการทางเศรษฐศาสตร์สังคม และกฎหมายสําหรับเป้าหมายที่ 16: การส่งเสริมสังคมที่สงบสุขและครอบคลุมเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนให้ทุกคนเข้าถึง ความยุติธรรม และสร้างสถาบันที่มีประสิทธิผล รับผิดชอบและครอบคลุมในทุกระดับ. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย(สกว.).
จิราภรณ์ ดำจันทร์. (2560). การเปลี่ยนผ่านเป็นประชาธิปไตยที่ไม่ตั้งมั่น: ความล้มเหลวของการทำให้เป็นประชาธิปไตยในประเทศไทย (วิทยานิพนธ์รัฐศาสตรดุษฎีบัณฑิต), จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ชำนาญ จันทร์เรือง. (2561). การฟ้องปิดปาก. สืบค้นเมื่อ 1 มีนาคม 2567, จาก http://public-law.net/publaw/view.aspx?id=2039
ไชยะ เทพา. (2559). การรัฐประหารในการเมืองไทย (วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการเมือง), มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
ฐิติกร สังข์แก้ว. (2566). เผด็จการอยู่ยั้งยืนยง: สถาบันประชาธิปไตยในฐานะเครื่องมืออันทรงพลังของระบอบอำนาจนิยมแบบแข่งขันในประเทศไทย. วารสารรัฐศาสตร์นิเทศ, 9(1), 1-40.
ณัฐ จินตพิทักษ์กุล. (2560). มาตรการทางกฎหมายในการคุ้มครองการมีส่วนร่วมของประชาชนในประเด็นสาธารณะที่เกี่ยวข้องกับคดีสิ่งแวดล้อม: ศึกษากรณีการแกล้งฟ้อง (วิทยานิพนธ์นิติศาสตรมหาบัณฑิต), มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ณัฐ จินตพิทักษ์กุล. (2563). แนวคิด พัฒนาการ และการพิจารณาเรื่องการดำเนินคดีเชิงยุทธศาสตร์เพื่อระงับการมีส่วนร่วมของสาธารณชนในกฎหมายต่างประเทศเพื่อนำมาบังคับในกฎหมายไทย. วารสารวิชาการคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี, 8(1), 1-15.
ณัฐกานต์ อัครพงศ์พิศักดิ์. (2565). จาก "ถนน" สู่ "สภา": การตั้งพรรคสามัญและการลงสมัครรับเลือกตั้งของเอ็นจีโอและนักกิจกรรมในพรรคอนาคตใหม่. วารสารสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, 18(2), 73-106.
ทศพล ทรรศนกุลพันธ์. (2562). รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์เรื่องสภาพปัญหาและลู่ทางสนับสนุนสิทธิในการรวมกลุ่มบนโลกไชเบอร์เพื่อแสดงออกในประเด็นฐานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. กรุงเทพฯ: สถาบันพระปกเกล้า.
ไทยพับลิก้า. (2563). นายกฯ แถลงการณ์ เพิ่มความเข้มข้นใช้กฎหมายทุกฉบับทุกมาตราจัดการม็อบ. สืบค้นเมื่อ 5 เมษายน 2567, จาก https://thaipublica.org/2020/11/hot-issue-social-media-2020-046
ธงชัย วินิจจะกูล. (2556). ประชาธิปไตยที่มีกษัตริย์อยู่เหนือการเมือง. นนทบุรี: สำนักพิมพ์ฟ้าเดียวกัน.
นพพล อาชามาส. (2556). การประกอบสร้างความกลัวและการเมืองว่าด้วยการบังคับใช้ประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112 (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต การพัฒนาสังคม), มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
นพพล อาชามาส. (2557). ประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112 กับการประกอบสร้างสถานะอัน “ล่วงละเมิดมิได้”. วารสารนิติสังคมศาสตร์ คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 7(1), 19-49.
นพพล อาชามาส. (2559). มาตรา 112 การเมืองแห่งความกลัวและการสร้างความหวาดหวั่นโดยรัฐและสังคม กรณีศึกษาก่อนรัฐประหาร 22 พฤษภาคม 2557. ใน ธนาพล อิ๋วสกุล, ชัยธวัช ตุลาธน, อัญชลี มณีโรจน์ และสังคม จิรชูสกุล (บก.). ฟ้าเดียวกัน 14/1 : รัฐเร้นลึก (น. 85-114). นนทบุรี: สำนักพิมพ์ฟ้าเดียวกัน.
นพพล อาชามาส. (2562ก). พินิจคำสั่ง “ห้ามมั่วสุมชุมนุมทางการเมือง” ของคณะรัฐประหารไทย ในฐานะเครื่องมือการปราบปรามโดยรัฐ. วารสารนิติสังคมศาสตร์ คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 12(2), 1-39.
นพพล อาชามาส. (2562ข). ราษฎรกำแหง: บันทึก 9 คดีต้านรัฐประหารในยุค คสช. กรุงเทพฯ: ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน.
นวลน้อย ตรีรัตน์. (2559). ว่าด้วย SLAPPs. สืบค้นเมื่อ 7 เมษายน 2567, จาก http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1381491061
บีบีซีไทย. (2563). เยาวชนปลดแอก: ใครเป็นใครในแกนนำ-ผู้ชุมนุมที่ถูกดำเนินคดี. สืบค้นเมื่อ 7 เมษายน 2567, จาก https://www.bbc.com/thai/thailand-53846800
เบญจา แสงจันทร์. (2565). พูดถึงช้างกลางสภา. กรุงเทพฯ: บริษัท ภาพพิมพ์ จำกัด.
ประชาไท. (2565). ‘สร้างเครือข่าย-ปฏิรูปกฎหมาย’ แนวทางป้องกันการฟ้องปิดปากจากวงถกภาคประชาชน. สืบค้นเมื่อ 7 เมษายน 2567, จาก https://prachatai.com/journal/2022/09/100735
ปิยบุตร แสงกนกกุล. (2564). สนามกฎหมาย EP.12 การฟ้องปิดปาก (SLAPP). สืบค้นเมื่อ 7 เมษายน 2567, จาก https://www.youtube.com/watch?v=unCHsA4aSUE&t=2088s
ภาคีนักกฎหมายสิทธิมนุษยชน. (2564). 1 ปี ยืน หยัด หยุดรัฐ ทำลายสิทธิ. กรุงเทพฯ: ภาคีนักกฎหมายสิทธิมนุษยชน.
ยิ่งชีพ อัชฌานนท์, ณัชปกร นามเมือง, และอานนท์ ชวลิตวณิชย์. (2564). Introduction to No.112: 12 คำถามเพื่อทำความเข้าใจกฎหมายอาญา มาตรา 112. กรุงเทพฯ: โครงการอินเทอร์เพื่อกฎหมายประชาชน.
ยิ่งชีพ อัชฌานนท์, อานนท์ ชวาลาวัณย์, วีรวรรธน์ สมนึก, ณัชปกร นามเมือง, เกตน์สิรี ทศพลไพศาล, นพพล อาชามาส, และคณะ. (2565). ห้องเช่าหมายเลข 112. กรุงเทพฯ: โครงการอินเทอร์เน็ตเพื่อกฎหมายประชาชน (iLaw).
เยาวลักษณ์ อนุพันธ์. (2563, กันยายน). ความยุติธรรมภายใต้สถานการณ์ฉุกเฉิน. การนำเสนอในการสัมมนาความยุติธรรมภายใต้สถานการณ์ฉุกเฉิน, ห้อง M8 ชั้น M อาคารเกษม อุทยานิน (รัฐศาสตร์ 60 ปี), คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
รุ่งระวี สุนทรวีระ. (2560). การดำเนินคดีอาญาฐานหมิ่นประมาทเพื่อยับยั้งการมีส่วนร่วมในการตรวจสอบการทุจริตและประพฤติมิชอบของเจ้าหน้าที่รัฐ (วิทยานิพนธ์นิติศาสตรมหาบัณฑิต สาขากฎหมายอาญา), มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
รุ่งฤทธิ์ เพ็ชรรัตน์. (2564). พ.ร.ก.ฉุกเฉิน และ ศบค. จะมีไว้ทำไม หากแก้ไข พ.ร.บ.โรคติดต่อและสถานการณ์ฉุกเฉินด้านสาธารณสุข. สืบค้นเมื่อ 15 เมษายน 2567, จาก https://plus.thairath.co.th/topic/speak/100495
ลิขิต ธีรเวคิน. (2556). ความถูกต้องตามกฎหมาย ความชอบธรรมทางการเมืองและธรรมแห่งอำนาจ. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
วรเจตน์ ภาคีรัตน์. (2552). นิติรัฐกับความยุติธรรมทางสังคม. ใน ธนาพล อิ๋วสกุล, ชัยธวัช ตุลาธน, กิตติศักดิ์ สุจิตตารมย์ และชุมาพร แต่งเกลี้ยง (บก.). ฟ้าเดียวกัน 7/4 : นิติรัฐและความยุติธรรมทางสังคม (น. 66-87). กรุงเทพฯ: ฟ้าเดียวกัน.
ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน. (2562). 5 ปี คสช. พอได้หรือยัง ข้อเสนอว่าด้วยการจัดการผลพวงของรัฐประหาร. สืบค้นเมื่อ 15 เมษายน 2567, จาก https://tlhr2014.com/archives/12492
ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน. (2562). ข้อเสนอต่อการจัดการผลพวงของรัฐประหารทางกฎหมาย นโยบายและกระบวนการยุติธรรมเพื่อคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชน. กรุงเทพฯ: ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน.
ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน. (2567). ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน. สืบค้นเมื่อ 15 เมษายน 2567, จาก https://tlhr2014.com/about
ศูนย์ทนายความสิทธิมนุษยชน. (2565). สถิติคดี พ.ร.บ.ฉุกเฉินฯ ที่ศาลยกฟ้อง-อัยการสั่งไม่ฟ้อง. สืบค้นเมื่อ 15 เมษายน 2567, จาก https://tlhr2014.com/archives/41328
ศูนย์วิจัยดิเรกชัยนาม. (2563, กันยายน). เสวนาวิชาการ ประตูไม่ปิดตาย: การคุกคาม เสรีภาพและความเป็นอารยะในสังคมไทย, คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
สมาคมนักกฎหมายสิทธิมนุษยชน นิสิตโครงการ LawLab for Human Right คณะนิติศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. (2566). เมื่อกฎหมายถูกใช้เป็นอาวุธ เรื่องราวของนักปกป้องสิทธิที่ถูกฟ้องปิดปาก. กรุงเทพฯ: สมาคมนักกฎหมายสิทธิมนุษยชน.
สมาคมนักกฎหมายสิทธิมนุษยชน. (2562ก). รายงานข้อเสนอแนะต่อการคุ้มครองผู้ใช้สิทธิและเสรีภาพเพื่อการมีส่วนร่วมในประเด็นสาธารณะ. กรุงเทพฯ: สมาคมนักกฎหมายสิทธิมนุษยชน.
สมาคมนักกฎหมายสิทธิมนุษยชน. (2562ข). รายงานข้อเสนอแนะต่อการคุ้มครองผู้ใช้สิทธิและเสรีภาพเพื่อการมีส่วนร่วมในประเด็นสาธารณะจากการถูกฟ้องคดี. กรุงเทพฯ: สมาคมนักกฎหมายสิทธิมนุษยชน.
สมาคมนักกฎหมายสิทธิมนุษยชน. (2566). SLAPP DATA CENTER: ฐานข้อมูลคดีฟ้องปิดปากในประเทศไทย. สืบค้นเมื่อ 15 เมษายน 2567, จาก https://naksit.net/legal-threats-database/
สมาคมนักกฎหมายสิทธิมนุษยชนและไอลอว์. (2562). SLAPP คืออะไรและทำไมเราถึงต้องให้ความสำคัญ การทำให้เสียงวิจารณ์เงียบลงในไทยและประเทศอื่นๆ ทั่วโลก. กรุงเทพฯ: สมาคมนักกฎหมายสิทธิมนุษยชนและไอลอว์.
สำนักข่าวอิศรา. (2562). เปิดรายงานวิจัย 'คดีฟ้องปิดปาก' พบไทย 1 ใน 4 เกี่ยวข้องเเสดงความเห็นออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 15 เมษายน 2567, จาก https://www.isranews.org/content-page/item/83028-news-83028.html
สำนักข่าวอิศรา. (2564). ประมวลจากโซเชียลฯ-สอบลับมากทุกกรณี! เปิดแนวปฏิบัติใหม่ ตร.ดำเนินคดีความมั่นคง คำสั่งสำนักงานตำรวจแห่งชาติ (ตร.) ที่ 558/2563. สืบค้นเมื่อ 15 เมษายน 2567, จาก https://www.isranews.org/article/isranews-news/96459-isranews-944.html
สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ. (2565). รายงานของคณะกรรมการเพื่อศึกษาและจัดทำร่างกฎหมายป้องกันการฟ้องคดีปิดปาก: การพิจารณาศึกษาเรื่องกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการป้องกันการฟ้องคดีปิดปาก (Anti-SLAPP Law). กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ.
สิริพรรณ นกสวน สวัสดี. (2561). การเปลี่ยนผ่านไปสู่ประชาธิปไตยเปรียบเทียบ: แง่คิดต่อความล้มเหลวในการเปลี่ยนผ่านไปสู่ประชาธิปไตยของไทย. วารสารสังคมศาสตร์, 48(2), 7-30.
สุจิต บุญบงการ. (2521). การแทรกแซงทางการเมืองของทหารไทย. วารสารสังคมศาสตร์, 15(2), 27-60.
สุทธิชัย งามชื่นสุวรรณ, และธีรวัฒน์ ขวัญใจ. (2561). กลไกการควบคุมเสรีภาพในการแสดงออกภายใต้ระบอบ คสช. กรุงเทพฯ: บริษัท เฟิสท์ ออฟเซท (1993) จำกัด.
สุทธิดา ใจสำริด. (2563). ปัญหากรณีราษฎรเป็นโจทก์ฟ้องคดีอาญา: ศึกษากรณีการฟ้องคดีอาญาโดยไม่สุจริตตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 161/1 (วิทยานิพนธ์นิติศาสตรมหาบัณฑิต), มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
สุทธิดา ใจสำริด. (2564). ปัญหากรณีราษฎรเป็นโจทก์ฟ้องคดีอาญา: ศึกษากรณีการฟ้องคดีอาญาโดยไม่สุจริตตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 161/1. วารสารบัณฑิตศึกษานิติศาสตร์, 14(3), 539-561.
สุภางค์ จันทวานิช. (2550). การวิจัยเชิงคุณภาพ. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อัจฉรา รักยุติธรรม. (2562). นาฏกรรมแห่งการสร้างความกลัวของรัฐไทยและการปฏิบัติการแห่งความไม่กลัวของอดีตผู้ต้องขังที่เกี่ยวข้องกับความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา ม.112. ใน เวทีวิจัยมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ครั้งที่ 13 (น. 1-14), มหาวิทยาลัยบูรพา.
แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล ประเทศไทย และศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน. (2567). เสวนา “หนทางสู่คณะมนตรีสิทธิมนุษยชนฯ ประเทศไทย จะทำได้หรือเปล่า” . สืบค้นเมื่อ 15 เมษายน 2567, จาก https://www.amnesty.or.th/news/2024/02/
Dahl, R. A. (1989). Democracy and Its Critics. New Haven: Yale University Press.
Hall, P. A., & Taylor, R. C. R. (1996). Political Science and the Three New Institutionalisms. Massachusetts: Cambridge Political Science Department.
Huntington, S. P. (1968). Political Order in Changing Societies. New Haven: Yale University Press.
Park, C., & Allaby, M. (2013). A Dictionary of Environment and Conservation. Oxford U.K.: University of Oxford.
Pring, G. W., & Canan, P. (1996). SLAPPs Getting Sued for Speaking Out. Philadelphia: Temple University Press.
Scott, J. (1990). A Matter of Record: Documentary Sources in Social Research. Cambridge: Policy Press.
Scott, J. (2006). Social Research and Documentary Sources. London: SAGE Publications.
Sheldrick, B. (2014). Blocking Public Participation: The Use of Strategic Litigation to Silence Political Expression. Waterloo, ON: Wilfrid Laurier University Press.
