แนวทางการบริหารจัดการน้ำในเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก บนพื้นฐานของกรอบแนวคิดเครือข่ายพันธมิตรนโยบาย และการยอมรับทางสังคม

Main Article Content

ศิริพงศ์ ปาลกะวงศ์ ณ อยุธยา
แววไพลิน พันธุ์ภักดี
ภวิสร ชื่นชุ่ม
พงษ์ศักดิ์ สุทธินนท์

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงคุณภาพในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสังเคราะห์แนวทางการบริหารจัดการน้ำในเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก บนพื้นฐานของกรอบแนวคิดเครือข่ายพันธมิตรนโยบายและการยอมรับทางสังคม ซึ่งเป็นการศึกษาผ่านมุมมองของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียจากหลายภาคส่วน ได้แก่ ภาครัฐ ภาคอุตสาหกรรม ภาคพาณิชยกรรม และภาคประชาชนและเกษตรกรรม โดยใช้เทคนิคการสนทนากลุ่ม ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าปัญหาหลักเกี่ยวกับการบริหารจัดการน้ำในพื้นที่เขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก ก็คือการขาดตัวแสดงที่เป็นผู้รับผิดชอบหรือเป็นแกนนำหลักในการบริหารจัดการน้ำ นอกจากนี้ ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียแต่ละภาคส่วนมีความคิดเห็นแตกต่างกันเกี่ยวกับตัวแสดงที่จะเข้ามามีบทบาทดังกล่าว กล่าวคือภาครัฐ ภาคอุตสาหกรรม และภาคพาณิชยกรรมมีแนวโน้มให้ความเชื่อมั่นในแนวทางการบริหารจัดการแบบรวมศูนย์อำนาจไว้ที่ตัวแสดงภาครัฐ ในขณะที่ภาคประชาชนและเกษตรกรรมมีแนวโน้มให้ความเชื่อมั่นในแนวทางการบริหารจัดการแบบกระจายอำนาจ หรือต้องการผู้นำที่เป็นผู้แทนของคนในพื้นที่อย่างแท้จริง ดังนั้น ผลการสังเคราะห์แนวทางการบริหารจัดการน้ำในพื้นที่ดังกล่าวจึงประกอบด้วย 3 ทางเลือก ซึ่งตั้งอยู่บนพื้นฐานของคำแนะนำเกี่ยวกับผู้นำหรือตัวแสดงหลักตามที่ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียกล่าวถึง ได้แก่ คณะกรรมการลุ่มน้ำในภูมิภาคตะวันออก สำนักงานคณะกรรมการนโยบายเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก และองค์การบริหารส่วนจังหวัด ในการนี้ข้อค้นพบดังกล่าวจึงมีส่วนส่งเสริมให้ประเทศไทยบรรลุเป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืน (SDGs) ด้านที่ 6.5 และ 6.b ซึ่งว่าด้วยการดำเนินการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำแบบองค์รวมในทุกระดับ ตลอดจนการสนับสนุนและเพิ่มความเข้มแข็งในการมีส่วนร่วมของท้องถิ่นในการพัฒนาการจัดการน้ำ

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
ปาลกะวงศ์ ณ อยุธยา ศ., พันธุ์ภักดี แ., ชื่นชุ่ม ภ., & สุทธินนท์ พ. (2025). แนวทางการบริหารจัดการน้ำในเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก บนพื้นฐานของกรอบแนวคิดเครือข่ายพันธมิตรนโยบาย และการยอมรับทางสังคม. วารสารรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์, 16(Suppl. 1), 79–110. สืบค้น จาก https://so05.tci-thaijo.org/index.php/polscicmujournal/article/view/277353
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

Engineering Today. (2563, 27 มีนาคม). ส่องความคืบหน้าแผนการบริหารจัดการน้ำในพื้นที่ EEC พบชลบุรีใช้น้ำมากเกือบ 200 ล้าน ลบม. สืบค้นเมื่อ 1 สิงหาคม 2566, จาก https://www.engineeringtoday.net/จัดการน้ำ-พื้นที่-eec/

กลุ่มงานบริหารยุทธศาสตร์กลุ่มจังหวัดภาคตะวันออก 1. (2565). แผนพัฒนากลุ่มจังหวัดภาคตะวันออก 1 (ฉะเชิงเทรา ชลบุรี ระยอง) พ.ศ. 2566-2570. ชลบุรี:

กลุ่มยุทธศาสตร์การพัฒนาภาคตะวันออก.

การประปาส่วนภูมิภาค. (ม.ป.ป.). สรุปข้อมูลการประปาส่วนภูมิภาคแยกตามรายจังหวัด. สืบค้นเมื่อ 1 สิงหาคม 2566, จาก https://www.pwa.co.th/province/report

บัญชา ขวัญยืน, ชัยศรี สุขสาโรจน์, ชวลิต รัตนธรรมสกุล, อิทธิพล ศรีเสาวลักษณ์, จุติเทพ วงษ์เพ็ชร์, วิษณุ อรรถวานิช, และคณะ. (2565). การบริหารและการประมวลผลการศึกษาโครงการวิจัยเพื่อสนับสนุนมาตรการลดการใช้น้ำในพื้นที่เขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก. กรุงเทพฯ: สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ.

ประกาศสำนักงานทรัพยากรน้ำแห่งชาติ เรื่องการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำ 20 ปี (พ.ศ. 2561-2580). (2562, 18 กันยายน). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 136 ตอนพิเศษ 234 ง. หน้า 11.

พระราชบัญญัติเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก พ.ศ. 2561. (2561, 14 พฤษภาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 135 ตอนที่ 34 ก. หน้า 1-33.

พระราชบัญญัติทรัพยากรน้ำ พ.ศ. 2561. (2561, 28 ธันวาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 135 ตอนที่ 112 ก. หน้า 56-57.

มนตรี ผลสินธ์, และเพ็ญรดี จันทร์ภิวัฒน์. (2564). แนวโน้มการเปลี่ยนแปลงคุณภาพน้ำกับความมั่นคงด้านสิ่งแวดล้อมในพื้นที่ระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก. วารสารสิ่งแวดล้อม, 25(2), 1-7.

ยศธร ทวีพล. (2566). มุมมองทางทฤษฎีและกรณีศึกษากรอบแนวคิดเครือข่ายพันธมิตรนโยบายในนโยบายสาธารณะ. วารสารวิจัยวิชาการ, 6(5), 395-408. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/jra/article/view/262209

ศรัญญา ปานเจริญ. (2564). จุดต่าง จุดร่วมในบทบาทของผู้ผลักดันนโยบายและนายหน้านโยบาย. วารสารผู้ตรวจการแผ่นดิน, 14(1), 67-86. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/ombudsman/article/view/247562

สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2566). ผลิตภัณฑ์ภาคและจังหวัด แบบปริมาณลูกโซ่ ฉบับ พ.ศ. 2564. กรุงเทพฯ: กองบัญชีประชาชาติ สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.

สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (ม.ป.ป.). เป้าหมายที่ 6 สร้างหลักประกันเรื่องน้ำและการสุขาภิบาล ให้มีการจัดการอย่างยั่งยืนและมีสภาพพร้อมใช้ สำหรับทุกคน. สืบค้นเมื่อ 1 สิงหาคม 2566, จาก https://sdgs.nesdc.go.th/goal-6/

สุทธิรัตน์ กิตติพงษ์วิเศษ, พัชชาพันธ์ รัตนพันธ์, เบญจวรรณ ชัยศรี, และอาทิตย์ เพ็ชร์รักษ์. (2564). ปัจจัยที่มีผลต่อการระบุพื้นที่เสี่ยงภัยแล้งด้วยข้อมูลระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์และมุมมองจากผู้เชี่ยวชาญในพื้นที่เขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก. วารสารสิ่งแวดล้อม, 25(2), 1-7. https://ej.eric.chula.ac.th/article/view/305

Cools, M., Brijs, K., Tormans, H., De Laender, J., & Wets, G. (2012). Optimizing the Implementation of Policy Measures Through Social Acceptance Segmentation. Transport Policy, 22, 80-87. https://doi.org/10.1016/j.tranpol.2012.05.013

Cosgrove, W. J., & Loucks, D. P. (2015). Water Management: Current and Future Challenges and Research Directions. Water Resources Research, 51(6), 4823-4839. https://doi.org/10.1002/2014WR016869

Dermont, C., Ingold, K., Kammermann, L., & Stadelmann-Steffen, I. (2017). Bringing the Policy Making Perspective in: A Political Science Approach to Social Acceptance. Energy Policy, 108, 359-368. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2017.05.062

Global Water Partnership Technical Advisory Committee. (2000). Integrated Water Resources Management (TAC Background Paper No. 4). Stockholm: Global Water Partnership.

Leary, M. R. (2010). Affiliation, Acceptance, and Belonging. In Fiske, S. T., Gilbert, D. T., & Lindzey, G. (Eds.). Handbook of Social Psychology (pp. 864–897). New York, NY: Wiley.

Sabatier, P. A. (1988). An Advocacy Coalition Framework of Policy Change and the Role of Policy-Oriented Learning Therein. Policy Sciences, 21(2-3), 129-168. https://link.springer.com/article/10.1007/bf00136406

Schlager, E., & Blomquist, W. (1996). A Comparison of Three Emerging Theories of the Policy Process. Political Research Quarterly, 49(3), 651-672. https://doi.org/10.1177/106591299604900311

Scholten, T., Hartmann, T., & Spit, T. (2020). The Spatial Component of Integrative Water Resources Management: Differentiating Integration of Land and Water Governance. International Journal of Water Resources Development, 36(5), 800-817. https://doi.org/10.1080/07900627.2019.1566055

Wüstenhagen, R., Wolsink M., & Bürer, M. J. (2007). Social Acceptance of Renewable Energy Innovation: An Introduction to the Concept. Energy Policy, 35(5), 2683-2691. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2006.12.001