เจ้าพ่อม้าขาว : ความเชื่อและพิธีกรรมการแก้บนของชาวบ้านพระธาตุจอมปิง ตำบลนาแก้ว อำเภอเกาะคา จังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาองค์ประกอบพิธีกรรมการแก้บนเจ้าพ่อม้าขาวบ้านพระธาตุจอมปิง ตำบลนาแก้ว อำเภอเกาะคา จังหวัดลำปาง และ 2) ศึกษาความเชื่อและพิธีกรรมการแก้บนเจ้าพ่อม้าขาวบ้านพระธาตุจอมปิง ตำบลนาแก้ว อำเภอเกาะคา จังหวัดลำปาง เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ผลการวิจัยพบว่า ข้อมูลเกี่ยวกับพิธีกรรมชาวบ้านพระธาตุจอมปิง มีการประกอบพิธีกรรมโดยยึดถือกันมาจากรุ่นสู่รุ่น อาจมีการเปลี่ยนแปลงขั้นตอนประกอบพิธีกรรมเล็กน้อยตามยุคสมัย ส่วนประกอบพิธีอาจมีเพิ่มให้ปรับตัวอยู่ในสังคมได้ และการประกอบพิธีกรรมยังคงมีตามแบบแผนดั้งเดิม ทำให้การเข้าร่วมพิธีกรรมของหมู่บ้านแสดงให้เห็นถึงการนับถือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ จึงทำให้เกิดการร่วมใจกันประกอบพิธีกรรม ปัจจุบันชาวบ้านต่างเชื่อกันว่าเจ้าพ่อได้สถิตอยู่ที่ศาลจริง ๆ และยังทำให้ชาวบ้านเชื่อในเรื่องต่าง ๆ เช่น ความเชื่อเกี่ยวกับการบนบานศาลกล่าว ความเชื่อเกี่ยวกับการแสดงอภินิหาร ความเชื่อเรื่องภัยธรรมชาติ อาทิ ช่วงฤดูร้อนที่มีพายุฝนตกหนักจะทำให้บ้านเรือนเสียหาย ชาวบ้านจึงมีการบนบานศาลกล่าวให้ปกปักรักษาเมื่อผ่านพ้นช่วงพายุไปจะมาทำพิธีกรรมการแก้บนตามที่ได้กล่าวไว้ เป็นต้น จากความเชื่อดังกล่าวแสดงให้เห็นว่า ชาวบ้านมีคติความเชื่อ ความเกรงกลัว และปฏิบัติตามความเชื่อที่ปฏิบัติสืบทอดกันมา นอกจากนี้ความเชื่อ และพิธีกรรมยังเป็นสิ่งที่สร้างความมั่นใจ สร้างความรักความสามัคคีให้กับคนในชุมชน และการปฏิบัติตนในชีวิตประจำวัน ชาวบ้านจึงมี
จิตศรัทธาและเคารพนับถือท่าน และเป็นศูนย์รวมจิตใจของคนในชุมชนที่ปฏิบัติตนตามความเชื่อดังกล่าว