หลักฆราวาสธรรม 4 ในพระบรมราโชวาทพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาหลักฆราวาสธรรม 4 ที่ปรากฏในพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ศึกษา คือ หนังสือพระบรมราโชวาท และพระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เกี่ยวกับศาสนาและศีลธรรมของกรมการศาสนา (กระทรวงวัฒนธรรม, 2552) โดยใช้หลักฆราวาสธรรม 4 จากการให้คำนิยามตามพจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต)(2559) มาเป็นกรอบแนวคิดในการวิเคราะห์ การศึกษานี้ใช้วิธีวิจัยเอกสาร (Documentary Research) และนำเสนอผลการวิจัยด้วยวิธีพรรณนาวิเคราะห์ (Analytical Description) ผลการศึกษาพบว่า พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร
มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ที่พระราชทานแก่ราษฎร จำแนกได้ 3 กลุ่ม คือ กลุ่มข้าราชการพลเรือน กลุ่มเยาวชน และกลุ่มสมาคมพุทธศาสนาทั่วราชอาณาจักรกับยุวพุทธิกสมาคมแห่งประเทศไทยฯ พระบรมราโชวาทดังกล่าวล้วนแต่สอดคล้องกับหลักฆราวาสธรรม 4 ทั้งสิ้น ประกอบด้วย “สัจจะ”ปรากฏจำนวน 21 องค์ “ทมะ” ปรากฏจำนวน 22 องค์ “ขันติ” ปรากฏจำนวน 15 องค์ และ “จาคะ” ปรากฏจำนวน 21 องค์ ซึ่งในพระบรมราโชวาทบางองค์ก็ได้ปรากฏลักษณะของฆราวาสธรรม 4 มากกว่า 1 ลักษณะด้วยเช่นกัน พระบรมราโชวาทล้วนมุ่งเน้นให้ประชาชนรู้จักครองตนเป็นพลเมืองที่ดีต่อสังคม เพื่อประโยชน์ต่อการพัฒนาประเทศชาติให้เกิดผาสุก