การออกแบบการส่องสว่างโบราณสถานประเภทปราสาทหิน กรณีศึกษา อุทยานประวัติศาสตร์พิมาย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
โบราณสถานเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่ได้รับความนิยมจากนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติเพิ่มมากขึ้น ปราสาทหินเป็นหนึ่งในสถานที่ท่องเที่ยวที่ได้รับความนิยมมากเช่นกัน ปราสาทหินพิมายเป็นปราสาทหินที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศไทย ตั้งอยู่ที่อำเภอพิมาย จังหวัดนครราชสีมา ซึ่งเป็นสถานที่ท่องเที่ยวสำคัญและมีชื่อเสียงประจำจังหวัด
จากการสำรวจการส่องสว่างอุทยานประวัติศาสตร์พิมาย พบว่ามีปัญหาด้านการส่องสว่างดังนี้ การใช้พลังงานในการส่องสว่างมากค่าไฟฟ้าสูง การส่องสว่างไม่ทั่วทั้งอุทยานฯ ไม่สามารถมองเห็นการส่องสว่างจากมุมมองภายนอก ส่องสว่างไม่ถึงยอดปราสาทประธานทำให้ยอดปราสาทประธานมืดกลืนไปกับท้องฟ้า และการส่องสว่างมีองศาที่เปลี่ยนแปลงไปเนื่องจากดวงโคมฝังพื้นลอยขึ้นจากพื้นดิน
ปัจจุบันมีการศึกษาเกี่ยวกับแนวทางการออกแบบการส่องสว่างและการปรับปรุงแผนแม่บทด้านแสงสว่างสำหรับโบราณสถาน แต่ยังไม่มีการศึกษาเรื่องการออกแบบการส่องสว่างโบราณสถานประเภทปราสาทหินโดยเฉพาะ ดังนั้นงานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางการส่องสว่างโบราณสถานประเภทปราสาทหิน โดยใช้วิธีการทบทวนวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องกับการส่องสว่างโบราณสถาน การสำรวจภาคสนาม และการสัมภาษณ์นักออกแบบการส่องสว่าง เพื่อหาข้อควรพิจารณาในการออกแบบการส่องสว่างโบราณสถานประเภทปราสาทหิน และนำไปปรับใช้กับอุทยานประวัติศาสตร์พิมาย นำเสนอผ่านภาพจำลองด้วยโปรแกรม Adobe photoshop cc, Sketch up 2018 และ Lumion 8
จากการศึกษาครั้งนี้พบว่าสามารถใช้กระบวนการออกแบบการส่องสว่างทั่วไป มาใช้ออกแบบการส่องสว่างอุทยานประวัติศาสตร์พิมายได้ โดยมีข้อพิจารณาในการออกแบบ ดังนี้ มุมมองสำคัญในการส่องสว่าง บริบทที่ตั้งของโบราณสถาน รูปทรง วัสดุ พื้นผิว ขององค์ประกอบสถาปัตยกรรม ประวัติความเป็นมาของโบราณสถานนั้น ๆ และพื้นที่โดยรอบอุทยาน ฯ นอกจากนั้นยังนำไปใช้ออกแบบการส่องสว่างกับโบราณสถานประเภทปราสาทหินอื่น ๆ ได้ เนื่องจากเป็นสถาปัตยกรรมที่ได้รับอิทธิพลมาจากอาณาจักรขอมเช่นเดียวกัน จึงมีแนวคิด รูปทรง รูปแบบและคติการสร้างที่ใกล้เคียงกัน
Article Details
เอกสารอ้างอิง
ธนเดช ถมประเสริฐ. “แนวทางการออกแบบแสงสว่างส่องพระเจดีย์ไทยในกรุงเทพฯ.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชาสถาปัตยกรรม ภาควิชาสถาปัตยกรรมศาสตร์ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2554.
นคร สำเภาทิพย์. คู่มือนำชมปราสาทหินพิมาย. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: เรือนปัญญา, 2545.
พงศ์พิพัฒน์ ศรีวราลักษณ์. “การออกแบบแสงสว่างสำหรับสถาปัตยกรรมในเขตเมืองเก่าน่าน.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชาสถาปัตยกรรม ภาควิชาสถาปัตยกรรมศาสตร์ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2554.
พรรณชลัท สุริโยธิน. วัสดุก่อสร้าง : หลอดไฟฟ้า. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2545
พรรณชลัท สุริโยธินและการุณย์ ศุภมิตรโยธิน. การศึกษาการเพิ่มประสิทธิภาพของแสง: กรณีศึกษาหอศิลป์จามจุรี แห่งจุฬา. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2547
รัชดา สุวรรณางกูร. “รูปแบบการให้แสงสว่างประดับตกแต่งสำหรับมัสยิดเขตธนบุรีในกรุงเทพมหานคร.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชาสถาปัตยกรรม ภาควิชาสถาปัตยกรรมศาสตร์ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2557.
วีระพงศ์ เอี๋ยวพานิช. “แนวทางการออกแบบการส่องสว่างสำหรับประดับตกแต่งสะพานข้ามแม่น้ำ.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชาสถาปัตยกรรม ภาควิชาสถาปัตยกรรมศาสตร์ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2554.
ศศิธร จันทร์ใบ. “การศึกษาคติการออกแบบปราสาทหินพิมาย อำเภอพิมาย จังหวัดนครราชสีมา.” วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรมศาสตร์ ภาควิชาศิลปสถาปัตยกรรมศาสตร์ บัณฑิตวิทยาลัย. มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2545.
ศานติ ภักดีคำและคนอื่นๆ. พัฒนาการพระปรางค์ในสยามประเทศ. กรุงเทพมหานคร : อมรินทร์, 2554.
สมัย สุทธิธรรม. อุทยานประวัติศาสตร์พิมาย. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพมหานคร: ที เจ เจ, 2546.
สิทธิพัฒน์ มีทรัพย์. “การใช้แสงที่มีสีในการออกแบบแสงสว่างในเขตเมืองเก่า: กรณีศึกษาเมืองเก่าน่าน จังหวัดน่าน.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชาสถาปัตยกรรม ภาควิชาสถาปัตยกรรมศาสตร์ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2559.
สุภางค์ จันทวานิช. วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ. พิมพ์ครั้งที่ 12. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2547.
สุรศักดิ์ จันทร์วัฒนกุล. ประวัติศาสตร์และศิลปะแห่งอาณาจักรขอมโบราณ เล่ม 1: ศิลปะสถาปัตยกรรมเมืองพระนคร. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร: เมืองโบราณ, 2552.
อุษณีย์ ธงไชย. อิทธิพลขอมในประเทศไทยในระหว่างพุทธศตวรรษที่ 12-18. เชียงใหม่: ภาควิชาประวัติศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2554.
Freeman, M. Phimai. Bangkok: River Books, 1998.
Geraldine, O’Farrell. External lighting for Historic Buildings. London: Vitesse, 2007.
IESNA. The Lighting Design Process IESNA DG-7-1994. New York: Illuminating Engineering Society of North America, 1994.
Karlen, M. and Benya, J. R. Lighting Design Basics. Hoboken, NJ.: John Wiley & Sons, 2004.
King, J. External Lighting for Historical Building. London: Vitesse, 2007.
Marietta, S. Millet and Catherine Jean Barrett. Light Revealing Architecture. Hoboken, NJ.: John Wiley & Sons, 1996.
Paynham, J. Public Lighting in Cities. London: University College London, 2005.
Reichardt, J. E. “The Lighting Design Process.” Accessed January 22, 2018. https://www.iar.unicamp.br/lab/luz/ld/Arquietural/artigos/the_lighting_design_process_wilwy_wilsin.pdf
Salvo, S. “Innovation in Lighting for Enhancing the Appreciation and Preservation of Archaeological Heritage.” Journal of Cultural Heritage 15(2014): 209-212.
Sharan, B. and Merriam. Qualitative Research: A Guide to Design and Implementation. San Francisco: Jossey-Bass, 2009.
Suriyothin, P. Lighting Design Approaches for the Heritage Conservation of Thai Stupas. Bangkok: Chulalongkorn University, 2011.
Tregenza, P. and Loe, D. The Design of Lighting. 2nd ed. London: Routledge, 2014.
Tural, M. and Yener, C. “Lighting Monuments: Reflections on a Lighting and Environmental Appraisal."Building and Environment 41, 6 (June 2006): 775-782.
Tural, M. “ Monument Lighting.” Master’s Thesis, Department of Interior Architecture and Environmental Design, The Institute of Fine Arts, Bilkent University, 2001.
U.S. Department of Energy (DOE). Exterior Lighting Guide for Federal Agencies. (n.p.), 2010.
Vannapa Pimviriyakul. “Light in Thai Places: A Cultural Interpretation of Thai Buddhist Architecture.” Doctoral Dissertation, College Station, Texas A&M University, 2001.
Zakaria, S. A. and Bahauddin, A. “ Light Art for Historical Buildings: A Case Study of the Heritage Buildings in George Town, Penang Island.” Social and Behavioral Sciences 184 (2015): 345-350.
