การเปลี่ยนแปลงการอยู่อาศัยในโครงการอาคารชุดพักอาศัยราคาประหยัดที่ดำเนินการ โดยเอกชนที่ก่อสร้างในปี พ.ศ.2537: กรณีศึกษาโครงการ นิรันดร์ เรซิเดนซ์ 3

บทคัดย่อ

ก่อนปี พ.ศ. 2530 บทบาทการจัดให้มีที่อยู่อาศัยสำหรับผู้มีรายได้น้อยเป็นบทบาทของภาครัฐของการเคหะแห่งชาติ ปี พ.ศ. 2530 รัฐบาลได้มีนโยบายสนับสนุนให้ภาคเอกชนเข้ามามีส่วนร่วมในการพัฒนาที่อยู่อาศัยสำหรับผู้มีรายได้น้อย ต่อมาปี พ.ศ. 2537 พบว่าเป็นปีที่ภาคเอกชนมีการพัฒนาโครงการอาคารชุดพักอาศัยสำหรับผู้มีรายได้น้อยและรายได้ปานกลาง ในกรุงเทพมหานครและปริมณฑล ตามนโยบายของรัฐบาลมากที่สุด หนึ่งในนั้นมีโครงการนิรันดร์ เรซิเดนซ์ 3 รวมอยู่ด้วย งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการเปลี่ยนแปลงลักษณะครัวเรือนของผู้อยู่อาศัย สภาพการอยู่อาศัย และปัญหาการอยู่อาศัยในอาคารชุดพักอาศัยราคาประหยัดในโครงการดังกล่าว เพื่อเป็นประโยชน์ต่อทั้งภาครัฐ ผู้พัฒนาโครงการ ผู้ดูแลอาคารชุด รวมถึงผู้อยู่อาศัย โดยดำเนินการวิธีวิจัยเชิงปริมาณ เก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามจากกลุ่มตัวอย่างผู้อยู่อาศัยในโครงการ จำนวน 379 คน โดยแบ่งออกเป็น 2 ช่วงเวลา คือ ช่วงที่เริ่มเข้าอยู่อาศัยและในปัจจุบัน เพื่อเปรียบเทียบการเปลี่ยนแปลงและวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงบรรยาย ได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

               ผลการศึกษาพบว่า ครัวเรือนมีจำนวนการเข้าอยู่ช่วงเริ่มโครงการคือ ก่อนปี พ.ศ. 2541 ร้อยละ 14.25 จากนั้นจึงทยอยเข้ามาอยู่โดยช่วงปี 2542-2546 ร้อยละ 15.04  พ.ศ. 2547-2551 ร้อยละ 23.75 พ.ศ. 2552-2556  ร้อยละ 27.70 และ พ.ศ. 2557-2561 ร้อยละ19.26  ลักษณะการครอบครองในช่วงการเข้าอยู่พบว่า เป็นผู้เช่ารายเดือนจำนวนมากที่สุด ร้อยละ 56.61 รองลงมาเป็นกลุ่มที่ซื้อจากบุคคลอื่น ร้อยละ 26.65 และซื้อต่อจากโครงการ  ร้อยละ 16.62 ตามลำดับ เมื่อพิจารณาด้านการเปลี่ยนแปลงลักษณะครัวเรือนของผู้อยู่อาศัยพบว่า ส่วนใหญ่สมรสแล้ว แต่พบแนวโน้มการหย่าร้างเพิ่มสูงขึ้น ส่วนจำนวนบุตรพบว่า ช่วงเข้าอยู่ใหม่ผู้อยู่อาศัยส่วนใหญ่ยังไม่มีบุตร แต่ในปัจจุบันผู้ที่มีบุตรมีสัดส่วนที่สูงขึ้นอย่างชัดเจนและเมื่อพิจารณาการเปลี่ยนแปลงด้านการถือครองกรรมสิทธิ์ใน 2 ช่วงเวลา ผู้อยู่อาศัยมีการถือครองกรรมสิทธิ์เป็นไปในทิศทางเดียวกันคือ ผู้เช่ารายเดือนยังคงมีปริมาณมากที่สุด รองลงมาคือ ซื้อต่อจากบุคคลอื่น เมื่อดูการเปลี่ยนแปลงพบว่า ผู้เช่ารายเดือนมีสัดส่วนลดลงจากเดิมเล็กน้อย ในขณะที่ผู้ที่ซื้อต่อจากบุคคลอื่นมีสัดส่วนเพิ่มขึ้นแต่ไม่มากนัก นอกจากนี้เมื่อพิจารณาด้านปัญหาการอยู่อาศัยในโครงการ ด้านการอยู่อาศัยภายในห้องชุด พบว่าปัญหาด้านบรรยากาศภายในห้องชุดสูงขึ้นมากที่สุด รองลงมาเป็นปัญหาด้านขนาดพื้นที่ใช้สอยภายในห้องชุด และระบบสาธารณูปโภคภายในห้องชุดตามลำดับ ส่วนปัญหาภายในชุมชน พบว่าในปัจจุบันมีระดับของปัญหาสูงกว่าตอนเริ่มเข้าอยู่ทั้ง 4 ด้าน โดยปัญหา
ด้านความหนาแน่นภายในชุมชนเพิ่มขึ้นมากที่สุด รองลงมาเป็นด้านความปลอดภัยภายในชุมชน ความสะอาดภายในชุมชน จำนวนพื้นที่จอดรถและการจัดระเบียบ การบริหารจัดการดูแลชุมชน และความสัมพันธ์ภายในชุมชนตามลำดับ