การพัฒนาสิ่งอำนวยความสะดวกเพื่อคนทั้งมวล กรณีศึกษา โรงละครสยามนิรมิตและพิพิธภัณฑ์ศิลปะไทยร่วมสมัย MOCA
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพกายภาพและการเข้าถึงสิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับคนทั้งมวล ของกรณีศึกษาพิพิธภัณฑ์ศิลปะไทยร่วมสมัย MOCA และโรงละครสยามนิรมิต ซึ่งเป็นสถานที่ที่เคยได้รับรางวัลอารยสถาปัตย์ ประเภทแหล่งท่องเที่ยว จากมูลนิธิอารยสถาปัตย์เพื่อคนทั้งมวล เมื่อ พ.ศ. 2559 - 2560 เพื่อให้สอดคล้องกับแผนการท่องเที่ยวแห่งชาติ ฉบับที่ 2 พ.ศ.2560 - 2564 ในการจัดตั้งโครงการ การท่องเที่ยวเพื่อคนทั้งมวล ( tourism for all ) เพื่อพัฒนาซึ่งสถานที่ท่องเที่ยวที่มีสิ่งอำนวยความสะดวกรองรับทุกคนอย่างเป็นธรรมและยั่งยืน โดยเกิดจากความร่วมมือระหว่างกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา ร่วมกับมูลนิธิอารยสถาปัตย์เพื่อคนทั้งมวล โดยคุณกฤษณะ ละไล ทำให้การวิจัยนี้นอกเหนือจากการศึกษาสภาพแวดล้อมทางกายภาพในการใช้สิ่งอำนวยความสะดวกภายในสถานที่แล้ว ได้มีวัตถุประสงค์ศึกษาการเข้าถึงเนื้อหาภายในพิพิธภัณฑ์และโรงละคร เพื่อหาแนวทางการปรับปรุงการใช้งานและการเข้าถึงเนื้อหาจากสิ่งอำนวยความสะดวกเพื่อทุกคนอย่างเหมาะสม
โดยจากการศึกษาได้มุ่งเน้นการศึกษาแนวความคิดระดับการบริการสิ่งอำนวยความสะดวกให้คนพิการใน 3 ลักษณะ ได้แก่ (1) การออกแบบเพื่อทุกคน ( Universal design ), (2) การจัดเทคโนโลยีสิ่งอำนวยความสะดวก ( Assistive technology ), และ (3) การให้ความช่วยเหลือที่สมเหตุสมผล ( Reasonable accommodation ) เพื่อเป็นแนวทางการปรับปรุงการเข้าถึงและการใช้งานสำหรับทุกคนได้อย่างเท่าเทียม จากการศึกษาครั้งนี้ ใช้วิธีการสำรวจ สังเกต และการสัมภาษณ์เชิงลึก โดยใช้แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง โดยมีผู้เชี่ยวชาญให้ข้อมูล 12 บุคคลต่อกรณีศึกษา เพื่อมุ่งเน้นประเด็นปัญหาและอุปสรรคการใช้งานสิ่งอำนวยความสะดวกและการเข้าถึงเนื้อหาภายในพิพิธภัณฑ์และโรงละคร เพื่อหาแนวทางการปรับปรุงและการออกแบบพื้นที่และสิ่งอำนวยความสะดวกที่สอดคล้องกับปัจจุบันและการใช้งาน ส่งเสริมการเข้าถึงเนื้อหาอย่างเท่าเทียมและเสมอภาคของทุกคน ให้เกิดความยั่งยืนต่อการพัฒนาเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเพื่อคนทั้งมวล ตามวัตถุประสงค์การจัดตั้งโครงการของกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา และมูลนิธิอารยสถาปัตย์เพื่อคนทั้งมวล เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวศิลปวัฒนธรรมในประเทศไทย ขยายกลุ่มนักท่องเที่ยวให้สามารถเข้าถึงเนื้อหาได้ตามหลักการออกแบบเพื่อทุกคน
Article Details
เอกสารอ้างอิง
“กฎกระทรวงกำหนดสิ่งอำนวยความสะดวกในอาคารสำหรับผู้พิการหรือทุพพลภาพและคนชรา พ.ศ.2548.” ราชกิจจา
นุเบกษา. เล่ม 122 ตอนที่ 52 ก. (2548, 2 กรกฎาคม).
กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา. “การท่องเที่ยวเพื่อคนทั้งมวลของประเทศไทยในเวทีโลก.” สืบค้น 27 พฤศจิกายน 2562.
https://www.mots.go.th/ewt_news.php?nid=7983&filename=index.
กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา. “Thailand Friendly Design Expo 2018 ขยายเส้นทางท่องเที่ยวเพื่อคนทั้งมวล.” สืบค้น 25 พฤศจิกายน 2562. https://www.mots.go.th/content.php?nid=11028&filename=index.
กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. “กฏกระทรวงกำหนดลักษณะหรือการจัดให้มีอุปกรณ์ สิ่งอำนวยความสะดวก หรือบริการในอาคาร สถานที่ หรือบริการสาธารณะอื่น เพื่อให้คนพิการสามารถเข้าถึงและใช้ประโยชน์ได้ พ.ศ. 2555.” สืบค้น 25 พฤศจิกายน 2562. www.miracleconsultant.com/.
กฤษณะ ละไล. “บทความจากมูลนิธิอารยสถาปัตย์เพื่อคนทั้งมวล.” สืบค้น 25 พฤศจิกายน 2562. https://web.facebook.com/FriendlyDesignThailand/posts/2039303656352929/?_rdc=1&_rdr.
กุมภา ศรีสมพร. กรรมการมูลนิธิออทิสติก. สัมภาษณ์, 20 กุมภาพันธ์ 2562.
ชมวิชัย เมฆสุวรรณ. “โครงการดำเนินการจัดนิทรรศการ พิพิธภัณฑ์ศิลปะ ยอดชาย เมฆสุวรรณ.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารงานวัฒนธรรม วิทยาลัยนวัตกรรม มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2553.
ชัยณรงค์ อริยะประเสริฐและวีรยา เอี่ยมฉ่ำ. คู่มือมาตรฐานการนำเสนอเนื้อหาของพิพิธภัณฑ์แหล่งเรียนรู้ในอาคาร
สาธารณะด้วยการออกแบบที่เป็นธรรมสำหรับทุกคน (Universal Design). กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.), 2556.
ไตรรัตน์ จารุทัศน์. การออกแบบเพื่อทุกคน (Universal Design). พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์แห่ง
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2561.
ธารณี กฤติยาดิศัย. “การออกแบบสิ่งอำนวยความสะดวกเพื่อทุกคนสำหรับศูนย์การค้าชุมชน.”วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ภาควิชาเคหการ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2556.
ประไพพิมพ์ สุธีวสินนท์และประสพชัย พสุนนท์. “กลยุทธ์การเลือกตัวอย่างสำหรับการวิจัยเชิงคุณภาพ.” วารสารปาริชาติ
มหาวิทยาลัยทักษิณ 29, 2 (ตุลาคม - ธันวาคม 2559): 43-45.
พีรพงศ์ จารุสาร. เลขานุการมูลนิธิคนตาบอดไทย. สัมภาษณ์, 20 กุมภาพันธ์ 2562.
สมลักษณ์ ลิ้ม. “สังคมอยู่ดี (Universal Design).” ใน รายงานการสัมมนาความท้าทายใหม่ในภูมิภาคอาเซียน, 1-3. 6
เมษายน 2556 ณ อาคารเนคเทค อุทยานวิทยาศาสตร์ประเทศไทย, จ.ปทุมธานี.
สำนักงานปลัดกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา. แผนพัฒนาการท่องเที่ยวฉบับที่ 2 (พ.ศ. 2560 – 2564). พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานกิจการโรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก, 2560.
วิไลพร ตรีพรชัยศักดิ์. “แนวทางการปรับปรุงอาคารในการจัดสิ่งอำนวยความสะดวก สำหรับผู้พิการและผู้สูงอายุ
กรณีศึกษาโรงแรมในเขตกรุงเทพมหานคร.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ภาควิชาสถาปัตยกรรมศาสตร์
คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2555.
อัจจิมา หนูคง, ไพบูลย์ ดวงจันทร์, ฉันทัส ทองช่วยและมัณฑนา นวลเจริญ. “การจัดการพิพิธภัณฑ์อย่างสร้างสรรค์เพื่อการท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมในจังหวัดภูเก็ต Creative Museums Management for Cultural Tourism in Phuket Province.” วารสารมนุษยศาสตร์สังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ 10, 2 (ตุลาคม 2558 - มีนาคม 2559): 179-197.
อาบเดือน คุ้มถนอม. “แนวทางการจัดแหล่งเรียนรู้ทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีสำหรับบุคคลที่มีความบกพร่องทางการเห็น.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาการศึกษานอกระบบ คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2557.
