พฤติกรรมด้านการใช้พื้นที่ของผู้สูงอายุในห้างสรรพสินค้าในเขตกรุงเทพมหานคร กรณีศึกษา : พาต้า ปิ่นเกล้า เอ็มบีเคเซ็นเตอร์ จตุรัสจามจุรีสแควร์ และเทสโก้ โลตัส พระราม1
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤติกรรมการใช้พื้นที่ของผู้สูงอายุในห้างสรรพสินค้า เพื่อวิเคราะห์พฤติกรรมการใช้พื้นที่ของผู้สูงอายุ นำไปสู่การจัดการพื้นที่ภายในห้างสรรพสินค้าที่เหมาะสมแก่ผู้สูงอายุ ผ่านการใช้วิธีสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้างผู้สูงอายุที่มาใช้พื้นที่ภายในห้างสรรพสินค้า สัมภาษณ์เชิงลึกกับผู้ที่มีส่วนรับผิดชอบในด้านการจัดการพื้นที่ภายในห้างสรรพสินค้า (ผู้ประกอบการ)
จากผลการศึกษา พบว่า 1) ผู้สูงอายุเลือกใช้พื้นที่ของห้างสรรพสินค้าเป็นสถานที่ที่มานอกเหนือจากบ้านหรือ second place โดยพฤติกรรมการมาใช้พื้นที่แตกต่างกันตามจุดเด่นและจุดขายของแต่ละสถานที่ ปัจจัยเรื่องทำเลที่ตั้งของห้างฯ มีผลต่อรูปแบบการเดินทางมาของผู้สูงอายุ ทำให้วัตถุประสงค์ของการมาใช้พื้นที่ของผู้สูงอายุแตกต่างกันออกไปตามแต่ละสถานที่ 2) ผู้สูงอายุส่วนใหญ่เห็นว่าควรจัดให้มีพื้นที่สำหรับผู้สูงอายุในห้างสรรพสินค้า โดยจัดให้เป็นพื้นที่สำหรับนั่งมากที่สุด และเป็นพื้นที่ทางสังคมรองลงมาเพื่อลดความเหงา และโดดเดี่ยว ดังนั้นการจัดการพื้นที่สำหรับผู้สูงอายุในห้างสรรพสินค้าควรพิจารณาประเด็นของพฤติกรรมและความต้องการของผู้สูงอายุควบคู่ไปกับจุดเด่น จุดขายของสถานที่นั้น ๆ
ผู้ประกอบการตระหนักถึงประเด็นการมาของสังคมสูงวัยและพฤติกรรมนิยมมาใช้พื้นที่ในห้างสรรพสินค้าของผู้สูงอายุ แต่ยังไม่เห็นถึงความสำคัญหรือแรงจูงใจในการพัฒนาพื้นที่ ทั้งนี้ ภาครัฐจึงควรออกนโยบายผลักดันและส่งเสริมให้ภาคเอกชนเห็นถึงความสำคัญ สร้างแรงจูงใจในการจัดเตรียมพื้นที่ให้เป็นสวัสดิการพื้นที่ทางสังคมในเมือง ด้วยการรณรงค์ขอความร่วมมือ ลดอัตราภาษีแก่ห้างสรรพสินค้าที่พัฒนาพื้นที่บางส่วนให้เป็นพื้นที่สำหรับผู้สูงอายุ ให้รางวัล เพื่อดึงดูดให้พื้นที่ห้างสรรพสินค้าอื่น ๆ นำไปปฏิบัติตาม เพื่อสวัสดิการด้านพื้นที่ทางสังคมนี้จะได้ครอบคลุมทั้งหน่วยงานของรัฐและเอกชน
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กรมกิจการผู้สูงอายุ. “สถิติผู้สูงอายุของประเทศไทย 77 ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2562.” สืบค้น 19 กุมภาพันธ์ 2563. http://www.dop.go.th/download/knowledge/th1580099938-275_1.pdf.
กระทรวงมหาดไทย. กรมการปกครอง. สำนักบริหารการทะเบียน. “จำนวนประชากรแยกรายอายุ กรุงเทพมหานคร.” สืบค้น 28 สิงหาคม 2562. http://stat.dopa.go.th/stat/statnew/upstat_age_disp.php.
ไตรรัตน์ จารุทัศน์. การออกแบบเพื่อทุกคน (Universal Design). กรุงเทพฯ: หน่วยวิจัยสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมกับผู้สูงอายุและคนพิการ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2559.
ไตรรัตน์ จารุทัศน์. โครงการปรับสภาพสิ่งแวดล้อม เพื่อรองรับนักท่องเที่ยวคนพิการ ในระยะที่ 2. กรุงเทพฯ: หน่วยวิจัยสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมกับผู้สูงอายุและคนพิการ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2553.
ปฏิพันธุ์ แทนเมือง. “แนวทางการพัฒนาและปรับปรุงด้านกายภาพศูนย์อเนกประสงค์สำหรับผู้สูงอายุ.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ภาควิชาเคหการ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2557.
ปราณิดา ศยามานนท์. “สังคมผู้สูงอายุ... โจทย์ใหญ่ที่ธุรกิจค้าปลีกต้องเตรียมรับมือ.” สืบค้น 19 กุมภาพันธ์ 2563. https://www.scbeic.com/th/detail/product/1397.
มหาวิทยาลัยมหิดล. วิทยาลัยการจัดการ. “งานวิจัย AWUSO Society 4.0 แก่แต่วัย หัวใจยังเก๋า.” สืบค้น 18 สิงหาคม 2562. http://www.cmmu.mahidol.ac.th/cmmu/index.php/9-college-news/540-awuso-society-4-0.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. “แถลงข่าว“สถิติบอกอะไร ผู้สูงวัยปัจจุบันและอนาคต.”” สืบค้น 28 สิงหาคม 2562. http://www.nso.go.th/sites/2014/Pages/Press_Release/2561/N10-04-61-1.aspx.
Beard, J.R. and Charles Petitot. “Ageing and Urbanization: Can Cities be Designed to Foster Active Ageing.” Public Health Reviews 32, 2 (2010):427-450.
Cheang, M. “Older Adults’ frequent Visits to a Fast-Food Restaurant: Nonobligatory Social Interaction and the Significance of Play in a “Third Place.” Journal of Aging Studies 16, 3 (2002): 303-321.
Chi Jackie, K.Y. “Projecting Sustainable Living Environment for an Ageing Society: The Case of Hong Kong.” Procedia Environmental Sciences 17 (2013): 675-84.
Ellermeyer, Bill. “Stay Engaged and Healthy (If You Can).” Accessed April 3, 2020.
https://www.emporiapresbyterianmanor.org/9-keys-to-a-happy-retirement3.
Glover, T.D. and Diana C.P. “A Third Place in the Everyday Lives of People Living with Cancer: Functions of Gilda’s Club of Greater Toronto.” Health & Place 15,1 (2009): 97-106.
MHP Salud and National Center for Equitable Care for Elder. Aging in Place: A Resource for Health Centers. North Bethesda, MD.: The Health Resources and Services Administration (HRSA), 2019.
Oldenburg, R. The Great Good Place: Cafés, Coffee Shops, Bookstores, Bars, Hair Salons, and Other Hangouts at the Heart of a Community. New York: Marlowe, 1999.
Ritchie, Hannah and Max Roser. "Urbanization." Accessed February 19, 2020. https://ourworldindata.org/urbanization.
Rosenbaum, M.S., J.C. Sweeney and C. Windhorst. “The Restorative Quality of an Activity-Based, Third
Place Café for Seniors: Restoration, Social Support, and Place Attachment at Mather”s-More-Than-a Café.” Seniors Housing & Care Journal 17, 1 (2009): 75-90.
World Health Organization. “Global Age-Friendly Cities: A Guide.” Accessed December 1, 2019.
https://www.who.int/ageing/publications/Global_age_friendly_cities_Guide_English.pdf.