การเรียนการสอนด้านการผังเมืองในประเทศไทย: ทักษะที่พึงประสงค์ของบัณฑิต และประเด็นการปรับตัวของหลักสูตร

บทคัดย่อ

บทความนี้ เป็นการศึกษาทักษะที่พึงประสงค์ของบัณฑิต ปัจจัยขับเคลื่อนที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงการเรียน
การสอนด้านการผังเมืองในอนาคต การปรับตัวของหลักสูตรที่เกี่ยวข้องกับการผังเมือง โดยมีวิธีวิจัย คือ การสัมภาษณ์ประธานหลักสูตร หรือผู้เกี่ยวข้องกับหลักสูตรที่มีการเรียนการสอนด้านการผังเมือง ในสถาบันการศึกษาที่มีการเรียนการสอนอยู่ในปัจจุบัน จากนั้นจึงนำข้อมูลมาประมวลผล วิเคราะห์ จัดลำดับ เรียบเรียง เพื่อสังเคราะห์เป็นแนวทางสำหรับการปรับรูปแบบการเรียนการสอนด้านการผังเมืองในอนาคตต่อไป

ผลการศึกษาพบว่า ทักษะที่พึงประสงค์ของบัณฑิตด้านการผังเมือง ได้แก่ 1) ทักษะการประยุกต์ความรู้จากทฤษฎีไปสู่การปฏิบัติ 2) ทักษะการค้นคว้าหาความรู้ใหม่อยู่เสมอ 3) ทักษะทางวิชาการ และทักษะการสังเคราะห์องค์ความรู้ผ่านกระบวนการทำงานจริง 4) ทักษะเจรจาและการพูด 5) ทักษะการทำงานเป็นทีมและการประสานงาน 6) ทักษะการจัดการข้อมูล และ 7) ทักษะทางด้านการคิด และทักษะการสื่อสารสาธารณะ สำหรับปัจจัยขับเคลื่อนที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงการเรียนการสอนผังเมืองในอนาคต ส่วนใหญ่เป็นปัจจัยด้านสังคมและสิ่งแวดล้อม โดยมีปัจจัยแวดล้อมคือ วิถีชีวิตดิจิทัล
การพัฒนาระบบบริหารจัดการภาครัฐ และการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น และท้ายสุด ประเด็นในการปรับตัวของหลักสูตรด้านการผังเมืองในอนาคต ได้แก่ 1) การปรับการเรียนการสอนปัจจุบันให้เป็นการเรียนรู้ตลอดชีวิต (Lifelong learning)
2) การยึดมั่นในหลักการของการผังเมือง 3) การพัฒนาอย่างยั่งยืนเป็นเป้าหมายสำคัญ 4) การเตรียมความพร้อมเพื่อการปรับเนื้อหาบนความไม่แน่นอน 5) ปรับหลักสูตรให้ตอบโจทย์กับความต้องการของตลาดวิชาชีพมากขึ้น และ 6) การสร้างเครือข่าย

วิชาชีพด้านการผังเมือง เป็นวิชาชีพที่ข้องเกี่ยวกับหลายภาคส่วนของสังคม การเรียนการสอนด้านการผังเมืองใน อนาคตที่อยู่ในทิศทางของการเรียนรู้ตลอดชีวิต จึงควรส่งเสริมให้ผู้เรียนมีทัศนคติในการค้นหาความรู้ใหม่และเปิดกว้าง
ซึ่งจะทำให้บุคลากรด้านการผังเมืองสามารถเพิ่มพูนความรู้ได้ตามต้องการ ในขณะเดียวกันก็จะเป็นการเปิดกว้างสู่สังคมเพื่อสร้างความเข้าใจต่อศาสตร์ของการผังเมืองให้แพร่หลายยิ่งขึ้น