การพัฒนาเครื่องมือประเมินความรอบรู้เชิงนิเวศวิทยาของนักเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนปลายเพื่อการวางแผนภูมิทัศน์ชายฝั่งทะเลอย่างยั่งยืน : กรณีศึกษา ชายหาดชะอำ จังหวัดเพชรบุรี

บทคัดย่อ

ชายหาดชะอำ จังหวัดเพชรบุรี เป็นพื้นที่ธรรมชาติที่มีความสวยงาม รวมทั้งยังมีประวัติศาสตร์และวิถีชีวิตดั้งเดิมของชุมชนที่น่าสนใจจึงทำให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ได้รับความนิยมและส่งผลให้มีการพัฒนาพื้นที่ชายหาดเพื่อรองรับกิจกรรมการท่องเที่ยวเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การสร้างพื้นที่จอดรถ การตั้งร้านค้าและเตียงผ้าใบ เป็นต้น ซึ่งล้วนส่งผลกระทบต่อความสวยงามของภูมิทัศน์ชายหาดและก่อให้เกิดความเสียหายต่อระบบนิเวศชายฝั่งทะเล ในปัจจุบันพบว่าปัจจัยหนึ่งที่ทำให้ผู้คนมีความตระหนักในผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม คือความรอบรู้เชิงนิเวศวิทยา (ecological literacy) ซึ่งจะช่วยเชื่อมโยงมนุษย์กับสิ่งแวดล้อมและนำไปสู่การพัฒนาอย่างยั่งยืนที่ประสบผลสำเร็จได้ โดยความรอบรู้เชิงนิเวศวิทยานี้สามารถพัฒนาได้ผ่านสิ่งแวดล้อมศึกษา (environmental education) ทั้งนี้ พบว่าการเรียนการสอนขั้นพื้นฐานของโรงเรียนในอำเภอชะอำมีเนื้อหาในรายวิชาชีววิทยาที่กล่าวถึงระบบนิเวศเช่นกัน การวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาเครื่องมือประเมินความรอบรู้เชิงนิเวศวิทยาของนักเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนปลายในอำเภอชะอำ โดยการสร้างแบบสอบถามที่ประกอบด้วยคำถาม 4 ส่วน ได้แก่ 1) การวัดระดับองค์ความรู้พื้นฐานด้านระบบนิเวศชายฝั่งและองค์ความรู้เฉพาะด้านระบบนิเวศของชายหาดชะอำ 2) การสำรวจจริยธรรม เจตคติ และพฤติกรรมที่เกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อม 3) การสำรวจความสนใจในการเรียนรู้ด้านระบบนิเวศและสิ่งแวดล้อมชายฝั่งทะเล และ 4) ข้อมูลพื้นฐานส่วนบุคคลของนักเรียนผู้ตอบแบบสอบถาม โดยแบบสอบถามนี้ได้ผ่านการรับรองโดยคณะกรรมการพิจารณาจริยธรรมในคนจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยแล้ว ผู้วิจัยคาดหวังว่าแบบสอบถามนี้มีประสิทธิภาพในการเก็บข้อมูลที่สามารถนำไปใช้เพื่อการส่งเสริมสิ่งแวดล้อมศึกษาในการวางแผนภูมิทัศน์ชายหาดชะอำ ซึ่งจะนำไปสู่การสร้างเสริมความรอบรู้เชิงนิเวศวิทยาให้แก่เยาวชนในท้องถิ่นและบุคคลทั่วไปได้ต่อไป