ศักยภาพและข้อจำกัดของพื้นที่เชื่อมต่อระบบขนส่งรูปแบบอื่น ๆ : กรณีศึกษาเรือด่วนเจ้าพระยา

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะบริบทโดยรอบและลักษณะการเชื่อมต่อกับระบบขนส่งรูปแบบอื่น ๆ บริเวณท่าเรือด่วนเจ้าพระยา เพื่อหาศักยภาพและข้อจำกัดพร้อมทั้งเสนอแนะแนวทางในการแก้ไขปัญหาและพัฒนาพื้นที่เชื่อมต่อบริเวณท่าเรือด่วนเจ้าพระยา โดยการหาความสัมพันธ์ของ 1) จำนวนผู้โดยสารกับลักษณะบริบทโดยรอบ 2) ลักษณะการเชื่อมต่อระบบขนส่งรูปแบบอื่น ๆ 3) ข้อมูลด้านการใช้ประโยชน์อาคารประเภทต่าง ๆ ในบริเวณใกล้เคียง 4) ข้อมูลด้านประเภทและจำนวนระบบขนส่งรูปแบบอื่น ๆ ที่รองรับ 5) ข้อมูลด้านระยะห่างที่ใกล้ที่สุดระหว่างท่าเรือถึงจุดระบบขนส่งรูปแบบอื่น ๆ และ 6) ข้อมูลด้านระยะทางที่ไกลที่สุดในการขนส่งของระบบขนส่งรูปแบบอื่น ๆ งานวิจัยนี้ใช้วิธีการวิเคราะห์สหสัมพันธ์ (correlation analysis) ร่วมกับการเปรียบเทียบปริมาณผู้โดยสารกับกลุ่มคุณลักษณะท่าเรือด่วนเจ้าพระยาเพื่อหาข้อบ่งชี้สำคัญและนำมาสรุปศักยภาพและข้อจำกัดของพื้นที่เชื่อมต่อบริเวณท่าเรือด่วนเจ้าพระยาที่เกิดขึ้น

ผลการศึกษาพบว่า ลักษณะบริบทโดยรอบในด้านการใช้ประโยชน์อาคารไม่ได้มีความสัมพันธ์ทางบวกกับจำนวนผู้โดยสาร แต่พบว่า ลักษณะการเชื่อมต่อระบบขนส่งรูปแบบอื่น ๆ กลับมีความสัมพันธ์กับจำนวนผู้โดยสารในช่วงวันและเวลาที่แตกต่างกันออกไป ซึ่งหมายถึง รถตู้โดยสารประจำทางและรถสองแถวมีความสัมพันธ์กับจำนวนผู้โดยสารในช่วงเร่งด่วนเช้าสำหรับคนลงเรือ จำนวนทางเลือกระบบขนส่งรูปแบบอื่น ๆ มีความสัมพันธ์กับจำนวนผู้โดยสารในช่วงไม่เร่งด่วนและช่วงเสาร์อาทิตย์ รวมทั้งระยะห่างระหว่างท่าเรือถึงจุดระบบขนส่งรถไฟฟ้ามีความสัมพันธ์กับจำนวนผู้โดยสารในช่วงเวลาเร่งด่วนเย็นสำหรับคนขึ้นท่า ในช่วงเวลาไม่เร่งด่วนและช่วงเสาร์อาทิตย์สำหรับคนลงเรือ

ศักยภาพของพื้นที่เชื่อมต่อบริเวณท่าเรือด่วนเจ้าพระยาไม่ได้ขึ้นอยู่กับความหนาแน่นการใช้ประโยชน์อาคาร ความหลากหลายการใช้ประโยชน์อาคาร และการใช้ประโยชน์อาคารในแต่ละประเภท ตามแนวคิดการพัฒนาพื้นที่โดยรอบสถานีระบบขนส่งมวลชน (TOD) แต่เกิดจากความสามารถในการเชื่อมต่อกับระบบขนส่งรูปแบบอื่น ๆ เพื่อเปลี่ยนถ่ายการเดินทางเป็นหลัก ทั้งในด้านของระบบขนส่งมวลชนเสริม ทางเลือกในการเดินทางที่หลากหลาย และความสะดวกสบายในการเชื่อมต่อเรือ-ราง รวมทั้งสถานที่สำคัญที่ตั้งอยู่บริเวณโดยรอบท่าเรือก็เป็นอีกหนึ่งในศักยภาพที่ทำให้เกิดการเดินทางด้วยเรือด่วนเจ้าพระยาเช่นกัน นอกจากนี้ยังพบว่า ข้อจำกัดของพื้นที่เชื่อมต่อที่เกิดขึ้นมาจากตำแหน่งที่ตั้งท่าเรือที่มีข้อจำกัดด้านการพัฒนา หรืออยู่ห่างจากถนนสายหลักในลักษณะของซอยลึกตัน ทำให้ขาดความสามารถในการเชื่อมต่อระบบขนส่งรูปแบบอื่น ๆ ซึ่งส่งผลให้มีการใช้งานท่าเรือแค่เพียงบางช่วงเวลาเท่านั้น