คน สัตว์ และพื้นที่เมือง : ความแตกต่างทางสายพันธุ์และการอยู่ร่วมกันในพื้นที่
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้นำเสนอสาเหตุของปัญหาความขัดแย้งระหว่างคนกับสัตว์ในพื้นที่เมือง ผ่านการทบทวนวรรณกรรมในประเด็นดังกล่าว โดยใช้กรอบแนวคิดมนุษยสมัย หรือแอนโทรโปซีน (anthropocene) ที่ชี้ให้เห็นถึงความสัมพันธ์ของคนและสัตว์ในพื้นที่เมืองที่ไม่อาจแยกขาดกันได้ ในการทำหน้าที่สะท้อนให้เห็นถึงปัญหาที่มนุษย์ดำรงตัวเองเป็นศูนย์กลางของสรรพสิ่งและพยายามกีดกันสิ่งอื่นที่เห็นว่าไม่เหมาะแก่การอยู่ร่วมกันออกไป จากการประยุกต์ใช้แนวคิดดังกล่าวมาเป็นฐานคิดทำให้พบประเด็นความขัดแย้งระหว่างคนกับสัตว์ในพื้นที่เมืองและต้องการนำเสนอแนวทางการอาศัยอยู่ร่วมกันระหว่างคนและสัตว์ในพื้นที่เมือง โดยมีเป้าหมายในการปรับเปลี่ยนมุมมองของคนที่มีต่อสัตว์ว่า เป็นองค์ประกอบร่วมทางสังคมมากกว่าเป็นสิ่งแปลกปลอมในพื้นที่ที่ควรกำจัดออกไป เนื่องด้วยสัตว์ในบางพื้นที่มีบทบาทและความสำคัญในหลากหลายด้าน เช่น การบ่งบอกอัตลักษณ์ของเมือง เป็นสัญลักษณ์ทางความเชื่อของศาสนาและเรื่องเล่าในท้องถิ่น การนำเสนอการแก้ไขปัญหาในบทความนี้ จึงเสนอให้สร้างพื้นที่สีเขียวในเมืองเพื่อเป็นทางออกของการอยู่ร่วมกันระหว่างคนกับสัตว์ และดำรงไว้ซึ่งความหลากหลายทางชีวภาพ รวมไปถึงอาจเป็นผลต่อทัศนคติที่มีต่อสัตว์ในเชิงบวกเพิ่มมากขึ้นและให้ลดความขัดแย้งลงได้
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กำพล จำปาพันธ์. (2563). จาก “ลูกหลานหนุมาน” ถึง “ลูกศิษย์เจ้าพ่อพระกาฬ” : ประวัติศาสตร์ธรรมชาติ และอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของ “ลิง” ในชุมชนเมืองลพบุรี. วารสารศิลปวัฒนธรรม, 41(7), 112-137.
ตรงใจ หุตางกูร และนัทกฤษ ยอดราช. (2564). แอนโธรพอซีน (Anthropocene). ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร. https://www.sac.or.th/portal/th/article/detail/224
พนา กันธา. (2564). หลากสายพันธุ์นิพนธ์ : วิธีวิทยาเกี่ยวกับโลกหลากสายพันธุ์. ใน ยุกติ มุกดาวิจิตร และชัชชล อัจนากิตติ (บ.ก.), มานุษยวิทยาพ้นมนุษย์ (น. 95-126). ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร.
เวธัส โพธารามิก. (2556). ลิง กับ คน : ไพรเมทวิทยาเชิงชาติพันธุ์ของลิงแสม (Macaca fascicularis) ณ ตำบลท่าหิน อำเภอเมือง จังหวัดลพบุรี. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
อภิวัฒน์ รัตนวราหะ. (2566). นคราภิวัฒน์ไทย ทางมา ทางไป ทางออก. แผนงานบูรณาการยุทธศาสตร์เป้าหมาย (Spearhead) ด้านสังคม คนไทย 4.0.
อรทัย ก๊กผล. (2559). Urbanization เมื่อ “เมือง” กลายเป็นโจทย์การบริหารท้องถิ่นสมัยใหม่. สถาบันพระปกเกล้า.
Anand, S., Binoy, V. V., & Radhakrishna, S. (2018, October). The monkey is not always a God: Attitudinal differences toward crop-raiding macaques and why it matters for conflict mitigation. Ambio, 47(6), 771-720.
Basak, M. S., Hossain, M. S., O'Mahony, D. T., Okarma, H., Widera, E., & Wierzbowska, I. A. (2022). Public perceptions and attitudes toward urban wildlife encounters – A decade of change. Science of the Total Environment, 834, 155603.
Centers for Disease Control and Prevention. (2023). One health basics. https://www.cdc.gov/onehealth/basics/index.html
Egerer, M. H., & Buchholz, S. (2021). Reframing urban “wildlife” to promote inclusive conservation science and practice. Biodiversity and Conservation, 30, 2255-2266.
Fuentes, A. (2010. Naturalcultural encounters in Bali: Monkeys, temples, tourists, and ethnoprimatology. Cultural Anthropology, 25(4), 600-624.
Hunold, C., & Mazuchowski, M. (2020, October 28). Human–wildlife coexistence in urban wildlife management: Insights from nonlethal predator management and rodenticide bans. Animals, 10(11), 1983.
Hussain, M., & Imitiyaz, I. (2018). Urbanization concepts, dimensions, and factors. International Journal of Recent Scientific Research, 9(1), 23513-23523.
Hwang, Y. H., & Jain, A. (2021). Landscape design approaches enhance human–wildlife interactions in a compact tropical city. International Journal of Urban Ecology, 7(1), 1-10.
Kwon, O., Hong, I., Yang, J., Wohn, D. Y., Jung, W., & Cha, M. (2021. Urban green space and happiness in developed countries. EPJ Data Science, 10(1), 28.
Leedy, D. L., & Adams, L. W. (1984). A guide to urban wildlife management. National Institute for Urban Wildlife.
McCance, E. C. (2014). Understanding urban white-tailed deer (odocoileus virginianus) movement and related social and ecological considerations for management. University of Manitoba.
Magle, S. B., Fidino, M., Lehrer, E. W., Gallo, T., Mulligan, M. P., Ríos, M. J., Ahlers, A. A., Angstmann, J., Belaire, A., Dugelby, B., Gramza, A., Hartley, L., MacDougall, B., Ryan, T., Salsbury, C., Sander, H., Schell, C., Simon, K., St Onge, S., & Drake, D. (2019). Advancing urban wildlife research through a multi-city collaboration. Frontiers in Ecology and the Environment, 17(4), 232-239.
Manfredo, J. M., & Dayer A. A. (2004). Concepts for exploring the social aspects of human–wildlife conflict in a global context. Human Dimensions of Wildlife, 9(4), 317-328.
Nkansah-Dwamena, E. (2023). Lessons learned from community engagement and participation in fostering coexistence and minimizing human-wildlife conflict in Ghana. Trees, Forests and People, 14, 100430.
Perry, G., Boal, C. W., Verble, R., & Wallace, M. C. (2020). “Good” and “bad” urban wildlife. In Angelici, F. M., & Rossi, L. (Eds.), Problematic wildlife ii: New conservation and management challenges in the human-wildlife interactions (pp. 141-169). Springer.
Schell, C. J., Stanton, L. A., Young, J. K., Angeloni, L. M., Lambert, J. E., Breck, S. W., & Murray, M. H. (2020). The evolutionary consequences of human–wildlife conflict in cities. Evolutionary Applications, 14(1), 178-197.
Weeks, R. J. (2010). Defining urban areas. San Diego State University. https://ipc.sdsu.edu/wpcontent/uploads/2019/03/Weeks_Ch3.pdf
Wierucka, K., Hatten, C., Murphy, D., & Allcock, J. A. (2023). Human-wildlife interactions in urban Asia. Global Ecology and Conservation, 46(9), 1-12.
World Health Organization (2023). One health. https://www.who.int/health-topics/one-health#tab=tab_1
World Organisation for Animal Health. (2022). Risk guidance on reducing spillback of Mpox (Monkeypox) virus from humans to wildlife, pet animals, and other animals. https://www.woah.org/app/uploads/2022/12/woah-mpox-guidelines-en.pdf
