การกระจุกตัวของโรงงานอุตสาหกรรมขนาดเล็กและผลกระทบต่อพื้นที่โดยรอบในเขตชั้นในของกรุงเทพมหานคร

Main Article Content

ปุณยนุช แสงวัฒนะ
ณัฐพงศ์ พันธ์น้อย

บทคัดย่อ

กรุงเทพมหานครมีความพร้อมด้านโครงสร้างพื้นฐานและคมนาคมขนส่ง อีกทั้งมีการกระจุกตัวของแรงงาน วัตถุดิบ และผู้บริโภค ปัจจัยเหล่านี้ทำให้เกิดการตั้งโรงงานอุตสาหกรรมขนาดเล็กในพื้นที่เมืองเพื่อผลิตสินค้าใน 6 พื้นที่ ได้แก่ แขวงบางซื่อ แขวงสำราญราษฎร์และแขวงบ้านบาตร แขวงคลองต้นไทร แขวงรองเมือง แขวงทุ่งวัดดอน และแขวงบางโคล่ งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่ส่งเสริมการกระจุกตัวของโรงงานอุตสาหกรรมขนาดเล็ก และประเมินผลกระทบของการกระจุกตัวของโรงงานอุตสาหกรรมขนาดเล็กที่มีต่อชุมชนโดยรอบพื้นที่ในเขตขั้นในของกรุงเทพมหานคร การเก็บข้อมูลดำเนินการโดยการทำการสัมภาษณ์เพื่อบันทึกข้อมูลลงในแบบสอบถามกับกลุ่มตัวอย่าง 2 กลุ่มใน 6 พื้นที่ คือ กลุ่มผู้ประกอบการเพื่อศึกษาถึงเหตุผลที่เลือกดำเนินกิจการโรงงานอุตสาหกรรมขนาดเล็กในพื้นที่นั้น และกลุ่มผู้อยู่อาศัยในพื้นที่เพื่อวัดระดับของการรับรู้ถึงผลกระทบของการกระจุกตัวของโรงงานอุตสาหกรรมขนาดเล็ก ผลการศึกษาพบว่า การเลือกที่ตั้งใกล้แหล่งจำหน่ายวัตถุดิบ ความเป็นแหล่งชุมชนที่มีสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมกับการประกอบกิจการโรงงานอุตสาหกรรม และใกล้โรงงานที่ผลิตสินค้าประเภทเดียวกัน มีผลทำให้เกิดการกระจุกของโรงงานอุตสาหกรรมขนาดเล็กมากที่สุด และประชาชนในพื้นที่ที่อาศัยอยู่ในระยะ 100 - 300 เมตรจากพื้นที่ที่มีการกระจุกตัวของโรงงานอุตสาหกรรมขนาดเล็กรับรู้ถึงผลกระทบในระดับน้อย จากผลการศึกษานำไปสู่ข้อเสนอแนะดังนี้ การกระจุกตัวของโรงงานอุตสาหกรรมขนาดเล็กในพื้นที่เมือง ส่งผลกระทบต่อสภาพแวดล้อมน้อย แต่อย่างไรก็ดีควรมีการควบคุมให้เหมาะสมควบคู่กับการส่งเสริม โดยหน่วยงานที่รับผิดชอบมีความจำเป็นในการตรวจสอบผลกระทบเชิงภาวะวิสัย (Objective Impact) ที่เกิดจากโรงงานอุตสาหกรรมขนาดเล็กอย่างต่อเนื่อง เพื่อป้องกันผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาวะของประชาชนที่อาศัยโดยรอบ

Article Details

ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

เกษรินทร์ อุ่นเสนีย์. “ความคิดเห็นเกี่ยวกับผลกระทบนิคมอุตสาหกรรมอมตะซิตี้ที่ส่งผลต่อชุมชนตำบลมาบยางพร
อำเภอปลวกแดง จังหวัดระยอง.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยบูรพา, 2557.

ขวัญชนก โชติช่วง. “แนวทางการปรับปรุงสภาพแวดล้อมทางกายภาพในย่านอุตสาหกรรมพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ”. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2540.

ธาดาธิเบศร์ ภูทองและมนธิชา เจียมผ่อง. “ผลกระทบของการรับรู้ถึงคุณภาพของข้อมูลสุขภาพออนไลน์ต่อความไว้วางใจและการตั้งใจใช้งานเว็บไซต์สุขภาพของผู้สูงอายุ.” Veridian E-Journal ฉบับภาษาไทย สาขามนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศิลปะ 10, 3 (กันยายน – ธันวาคม 2560): 2372-2386.

บุญศรี พรหมมาพันธุ์. “เทคนิคการแปลผลการวิเคราะห์ข้อมูลสำหรับการเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยในการวิจัย.” วารสารศึกษาศาสตร์ 8, 2 (กรกฎาคม – ธันวาคม 2558).

บุษกร สิงขรัตน์. “รูปแบบที่ตั้งของโรงงานอุตสาหกรรมในจังหวัดเชียงใหม่.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2533.

ประพันธ์ เศวตนันทน์. เศรษฐศาสตร์ภูมิภาค. กรุงเทพฯ: ดวงกมล, 2520.

โรจน์ทนินร์ โมระศิลปิน. “การศึกษาผลกระทบสิ่งแวดล้อมจากการพัฒนาชุมชน กรณีศึกษา ชุมชนลลุ่มน้ำแม่กลอง เทศบาลเมืองสมุทรสงคราม จังหวัดสมุทรสงคราม.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชาการออกแบบชุมชนเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2556.

วันชัย ริมวิทยากร. หนังสือเศรษฐศาสตร์เมือง. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง, 2533.

ศิรัตน์ แจ้งรักษ์สกุล. “ปัจจัยที่มีผลต่อการเลือกที่ตั้งโรงงานในเขตพื้นที่อุตสาหกรรมของผู้ประกอบการ: กรณีศึกษาจังหวัดฉะเชิงเทราและจังหวัดปราจีนบุรี.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์, 2552.

ศิริวรรณ ศิลาพัชรนันท์. “การศึกษาและบทวิเคราะห์เพื่อเป็นแนวทางในการพัฒนาที่ตั้งและสภาพแวดล้อมของย่านอุตสาหกรรมในเขตสุขาภิบาลพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2522.

อภิชาติ จำรัสฤทธิรงค์และกวิสรา พชรเบญจกุล. สิ่งแวดล้อมเมืองกับสุขภาพจิต: การวิเคราะห์ตัวแปรหลายระดับในเขตการปกครองของกรุงเทพมหานคร. กรุงเทพฯ: สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล, 2554.

Chapple, K. “The Challenge of Mix Uses and the Secret Sauce of Urban Industry.” In Planning
Sustainable Cities and Regions towards More Equitable Development, 207-222. London: Routledge, 2015.

Cochran, W.G. Sampling Techniques. New York: John Wiley & Sons, 1953.

El-Ladan, I. Y. and Saifullahi, A.J. “Spatial Patterns of Small Scale Industries in Dutsin-ma Town, Northern Nigeria.” IOSR Journal of Business and Management 18, 6 (June 2016): 11-20.

Fagbohunka, A. “Industrial Agglomeration and Environmental Problems Severity Perception.” Journal of Natural Sciences Research 5, 15 (2015): 28-35.

Murigi, M. W. “Factors Influencing Spatial Distribution of Small and Medium Size Enterprises within Nairobi County, Kenya.” Master of Science in Entrepreneurship and Innovations Management in The School of Business, University of Nairobi, 2016.

Sofer, M., Gnaim, N., Potchter, O. and Gnaim, J. M. “Environmental Nuisances fromIindustrial Activities inRresidential Areas of Arab Municipalities in Israel.” Applied Geography 35 (2012): 353-362.