แนวทางการจัดการสภาพแวดล้อมทางกายภาพในที่ทำงานเพื่อการสนับสนุนการทำงานของผู้สูงอายุ: กรณีศึกษา อาคารศาลอาญา และสำนักงานอัยการสูงสุด (อาคารกรุงเทพใต้)
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ประเทศไทยได้ก้าวเข้าสู่ “สังคมสูงวัย” ตั้งแต่ พ.ศ. 2548 และมีการปรับเปลี่ยนอายุเกษียณราชการบางประเภท ให้ต่ออายุเกษียณราชการได้ถึงอายุ 70 ปีบริบูรณ์ ซึ่งถือว่าเป็นผู้สูงอายุที่ยังสามารถปฏิบัติงานได้อย่างมีประสิทธิภาพระดับหนึ่ง แต่ก็ต้องมีสภาพแวดล้อมของการทำงาน ที่สามารถสนับสนุนตามสรีระความถดถอยทางร่างกายของผู้สูงอายุไปพร้อมกันด้วย งานวิจัยชิ้นนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาพฤติกรรมการทำงานของผู้สูงอายุ วิเคราะห์สภาพแวดล้อมทางกายภาพในสถานที่ทำงานสำหรับผู้สูงอายุ เพื่อนำมาหาแนวทางการพัฒนา ปรับปรุงสภาพแวดล้อมของสถานที่ทำงานให้มีความเหมาะสมกับการใช้งาน มีความปลอดภัยและเกิดประสิทธิภาพอย่างสูงสุด ผู้วิจัยเลือกศึกษาอาคาร 2 แห่งคือ อาคารศาลอาญา และ สำนักงานอัยการสูงสุด (อาคารกรุงเทพใต้) ซึ่งเป็นอาคารที่มีกลุ่มตัวอย่างคือข้าราชการตุลาการที่ขยายอายุเกษียณราชการปฏิบัติงานอยู่ โดยใช้วิธีการสัมภาษณ์ การสังเกต จดบันทึก และถ่ายภาพ เพื่อนำมาวิเคราะห์กับทฤษฎีที่เกี่ยวช้องและหาแนวทางในการปรับปรุง จากการสัมภาษณ์และสำรวจพื้นที่สำนักงานทั้ง 2 แห่ง พบว่าข้าราชการตุลาการขยายอายุเกษียณราชการ มีความเสื่อมถอยของอวัยวะต่าง ๆ ทางร่างกาย ที่เห็นได้ชัดคือ สายตา และกล้ามเนื้อ ลักษณะการทำงานเป็นงานด้านวิเคราะห์เอกสารคดีความ ที่ต้องใช้สมาธิ สภาพแวดล้อมทางกายภาพในที่ทำงานในปัจจุบันยังไม่รองรับกับรูปแบบการทำงานและพัฒนาการด้านร่างกายที่เปลี่ยนไปของผู้สูงอายุเท่าที่ควร ปัญหาที่พบคือ บันได ลิฟต์โดยสาร ห้องน้ำ ห้องทำงาน มีสภาพ ค่อนข้างทรุดโทรมตามระยะเวลาการใช้งานของอาคารที่มีอายุมากกว่า 20 ปี จึงทำให้บางส่วนชำรุดเสียหาย ยังไม่ได้รับการซ่อมแซม งานวิจัยนี้นำเสนอแนวทางการจัดการออกแบบและปรับปรุงตามแนวคิดการออกแบบเพื่อทุกคน (Universal design) และแนวคิด Welcoming Workplace เช่น การปรับแสงสว่างที่เหมาะสมกับประเภทของงาน การเลือกใช้เฟอร์นิเจอร์ที่ยืดหยุ่นเพื่อรองรับสรีระของผู้สูงอายุ การเพิ่มพื้นที่การใช้ความคิด (spaces to contemplate) เพื่อให้ผู้สูงอายุสามารถพักผ่อนระหว่างวัน รวมทั้งเสนอแนวทางการจัดพื้นที่ทำงานของผู้สูงอายุแยกเป็นบริเวณพิเศษ การปรับสภาพแวดล้อมภายในที่ทำงานให้เหมาะสม จะช่วยยืดอายุการทำงานของผู้สูงอายุให้ยาวนานขึ้น สอดรับกับแผนการรองรับการก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุของประเทศไทย ในอนาคตอันใกล้นี้ อย่างมีนัยสำคัญ
Article Details
เอกสารอ้างอิง
คณะทำงานประมาณประชากรในคณะอนุกรรมการนโยบายและแผนประชากร. การศึกษาการกำหนดข้อสมมติ เพื่อใช้
ในการคาดประมาณประชากร และผลการคาดประมาณประชากรของประเทศไทย พ.ศ. 2523 – 2558. กรุงเทพฯ: ม.ป.ท., 2529.
ไตรรัตน์ จารุทัศน์. คู่มือการออกแบบเพื่อทุกคน. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์เทพเพ็ญวานิสต์, 2558.
พิชญาภรณ์ มูลศิลป์และคณะ. ปัจจัยที่ส่งผลต่อการปรับตัวของผู้สูงอายุภายหลังเกษียณ: รายงานการวิจัย. กรุงเทพฯ: สมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทย, 2536.
พีรดนย์ นิมิตนราดล. “แนวทางการบริหารจัดการพื้นที่สำนักงานของส่วนสนับสนุนธุรกิจในองค์กรเอกชนขนาด
ใหญ่เพื่อสนับสนุนสุขภาวะทางกายของพนักงาน.” วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2553.
รักชนก คชานุบาลและคณะ. สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2555. กรุงเทพฯ: พงษ์พาณิชย์เจริญผล, 2555.
ศุภชัย ศรีสุชาติและคณะ. การส่งเสริมโอกาสด้านอาชีพและการทำงานของผู้สูงอายุ. กรุงเทพฯ: สำนักงานสภาที่ปรึกษาเพื่อพัฒนาแรงงานแห่งชาติ กระทรวงแรงงาน, 2556.
สำนักงาน กพ. สำนักวิจัยและพัฒนาระบบงานบุคคล, “ภาครัฐกับการเตรียมความพร้อมเข้าสู่สังคมสูงวัย,” วารสารข้าราชการ 60, 4
(2561). สืบค้น 7 กุมภาพันธ์ 2562. https://www.ocsc.go.th/sites/default/files/document/ocsc-2561-y60b04.pdf.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. “อัตราส่วนการเป็นภาระวัยแรงงาน ต่อผู้สูงอายุ ดัชนี
ผู้สูงอายุ และสัดส่วนประชากรสูงอายุ (60 ปีขึ้นไป) ต่อประชากรรวมปี พ.ศ. 2533 -2573.” สืบค้น 26 ตุลาคม 2561. https://social.nesdb.go.th/SocialStat/ StatReport_Final.aspx?reportid =212&template =1R1C &yeartype=M&subcatid=27 g,njv;yomuj.
สำนักนายกรัฐมนตรี. คณะกรรมการส่งเสริมและประสานงานผู้สูงอายุแห่งชาติ. “แผนผู้สูงอายุแห่งชาติ ฉบับที่ 2
(พ.ศ. 2545 – 2564).” สืบค้น 16 พฤศจิกายน 2561. https://www.dop.go.th/th/laws/1/28/766.
Boyd, D. R. and L. B., Helen. Lifespan Development. 4th ed. Boston: Pearson, 2006.
Burton, J. WHO, Healthy Workplace Framework and Model: Background and Supporting Literature and Practices. Geneva: WHO, 2010.
Help Age International. “Global Age Watch Index 2015 Insight Report.” Accessed November 15, 2018.
https://www.helpage.org.
Smith, J. Welcoming Workplace Designing Office Space for an Ageing Workforce in the 21st Century Knowledge Economy. London: Helen Hamlyn Centre, 2008.
World Help Organization. “Ageing and Health.” Accessed November15, 2018.
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ageing-and-health.
