การจำแนกและวิเคราะห์ภูมิทัศน์แม่น้ำยมตอนบน กรณีศึกษาหมู่บ้านดอนชัยสักทอง อำเภอสอง จังหวัดแพร่ กรณีศึกษาหมู่บ้านดอนชัยสักทอง อำเภอสอง จังหวัดแพร่
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
แม่น้ำเป็นส่วนสำคัญหนึ่งของภูมิทัศน์แม่น้ำ ซึ่งกระบวนการไหลของน้ำในแม่น้ำแสดงกระบวนการทางธรณีวิทยา โดยเงื่อนไขของพลวัตน้ำสร้างให้เกิดการเปลี่ยนแปลงและถ่ายเทตะกอนของระบบนิเวศแม่น้ำ ทำให้เกิดความหลากหลายของผลผลิตที่มนุษย์สามารถใช้ประโยชน์ ก่อให้เกิดความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์และนิเวศบริการ การวิจัยมุ่งเน้นที่ชุมชนบ้านดอนชัยสักทองซึ่งตั้งอยู่ในลุ่มแม่น้ำยมตอนบนของประเทศไทย เป็นชุมชนดั้งเดิมที่มีวิถีชีวิตผูกพันกับภูมิทัศน์แม่น้ำ
วัตถุประสงค์ของการศึกษานี้ เพื่อจำแนกและวิเคราะห์ปัจจัยที่ทำให้เกิดภูมิทัศน์ของแม่น้ำยมตอนบนซึ่งประกอบไปด้วยพลวัตตามฤดูกาลและนิเวศบริการที่สนับสนุนวิถีชีวิตและวัฒนธรรมที่ส่งผลต่อการรับรู้ข้อมูลของมนุษย์ในการมองธรรมชาติในภาพรวมซึ่งแสดงการตีความของรูปร่างของสภาพแวดล้อมผ่านทัศนียภาพ กลายเป็นองค์ความรู้ทางนิเวศวิทยาของแม่น้ำยมตอนบน ที่สร้างให้เกิดความเข้าใจและตระหนักในการอนุรักษ์ภูมิทัศน์แม่น้ำ
วิธีการวิจัยประกอบไปด้วย การจำแนกภาพถ่ายดาวเทียมและการสัมภาษณ์ชาวบ้านเพื่อเก็บข้อมูลผลผลิตที่มนุษย์ใช้ประโยชน์ในการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์และนิเวศบริการเชิงวัฒนธรรม ซึ่งผลจากการวิจัยสามารถกำหนดลักษณะเฉพาะของภูมิทัศน์แม่น้ำยมตอนบน ได้เป็น 2 รูปแบบ ได้แก่ ระบบนิเวศทางน้ำ เช่น แก่งและหาด และระบบนิเวศทางบก เช่น ป่าเปิงและป่าแพะ โดยจากการถอดองค์ประกอบจากภาพทัศนียภาพที่มีลักษณะโดดเด่นของธรณีสัณฐานที่เป็นหินขนาดเล็กจนถึงใหญ่ การจัดกลุ่มและการกระจายตัวของหิน และภูมิทัศน์แม่น้ำที่แตกต่างกันจากลักษณะของกลุ่มพืชพรรณที่โดดเด่นระหว่างไม้ยืนต้นและไม้ไผ่ที่มีลำต้นยาวและตรง
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กรมทรัพยากรธรณี. “ธรณีวิทยา จังหวัดแพร่และแหล่งเรียนรู้ทางธรณีวิทยา.” สืบค้น 4 กุมภาพันธ์ 2563. http://www.dmr.go.th/download/teacher/Phrae/doc_phra.pdf.
TCIJ. “‘เครือข่ายลุ่มน้ำยม’ แฉปริมาณน้ำ ง้อข้อ ‘กบอ.- รมต.’ ดันเขื่อน.” สืบค้น 12 มกราคม 2563. https://www.tcijthai.com/news/2012/15/archived/1119.
ปวร มณีสถิตย์. “ความเปลี่ยนแปลงของโครงข่ายลำเหมืองพญาคำ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2559.
มนตรี ชูวงศ์. ธรณีสัณฐานวิทยาพื้นฐาน. พระนครศรีอยุธยา: เทียนวัฒนาพริ้นท์ติ้ง, 2554.
แม่น้ำยม ป่าสักทอง: วิถีชีวิตของคนสะเอียบ. กรุงเทพมหานคร: southeast asia rivers network, 2549.
วลัยลักษณ์ ทรงศิริ. “ชาวสะเอียบและโครงการแก่งเสือเต้น.” สืบค้น 12 มกราคม 2563. http://lek-prapai.org/home/view.php?id=826.
สุธาวัลย์ เสถียรไทย. การประเมินค่าทางเศรษฐศาสตร์ของป่าไม้: กรณีศึกษามูลค่าที่ไม่มีการใช้ประโยชน์ของป่าไม้สักในอุทยานแห่งชาติแม่ยมจากการสร้างเขื่อนแก่งเสือเต้น. กรุงเทพฯ: สถาบันธรรมรัฐเพื่อการพัฒนาสังคมและสิ่งแวดล้อม, (ม.ป.ป.).
เหมือนพิมพ์ สุวรรณกาศ. “หุบเขาแพร่และน่าน.”สืบค้นเมื่อ 14 มกราคม 2563. http://lek-prapai.org/home/view.php?id=106.
อรกมล นิละนนท์. “การบ่งชี้การบริการระบบนิเวศทางวัฒนธรรมในพื้นที่ลุ่มแม่น้ำห้วยปูด อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2560.
Andreatta, S. and G. Ferraro. Elements of Culture: An Applied Perspective. Independence, KY.: Cengage, 2013.
Bayley, P. B., and R. E. Sparks. “The Flood Pulse Concept in River-Floodplain Systems.” The Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences (1989): 110-127.
Eller, J. D. Cultural Anthropology: Global Forces, Local Lives. 2nd ed. New York: Routledge, 2013.
The Federal Interagency Stream Restoration Working Group. Stream Corridor Restoration: Principles, Processes, and Practices. New York: National Service Center for Environmental Publications (NSCEP), 1998.
Haslam, S. M., M. A. and S. D. The River and Riverscape. New York: Cambridge University Press, 2008.
Junk, W. J. The Central Amazon Floodplain. New York: Springer-Verlag, 1997.
Leopold, A. A Sand County Almanac and Sketch Here and There. New York: Oxford University Press, 1949.
Marsh, W. M. Landscape: An Introduction to Physical Geography. Ann Arbor, MI.: The University of Michigan, 1981.
Millenium Ecosystem Assessment. Ecosystems and Human Well-Being: Synthesis. Washington, D.C.: Island Press, 2005.
Nassauer, J.I. Placing Nature Culture and Landscape Ecology. Washington, D.C.: Island Press, 1997.
Norton, W. Cultural Geography. Oxford: Oxford University Press, 2006.
Pretty, J. N., B. Adam, F. Berkes, S. F. de Athayde, N. Dudley, E. Hunn . . . S. Pilgrim."The International of Biological Diversity and Cultural Diversity: Toward Integration.” Conversation and Society 7(2009): 100 – 112.
Steward, J. H. Theory of Cultural Change: The Methodology of Multilinear Evolution. Champaign, IL.: University of Illinois Press, 1979.
Terkenli, T. S. “Towards a Theory of the Landscape: The Aegean Landscape as a Cultural Image.” Landscape and Urban Planning 57(2001): 197-208.
Thorp, J. H., C. M. Thoms and M.D. Delong. The Riverine Ecosystem Synthesis. Amsterdam: Elsevier’s Science & Technology Rights, 2008.
Thorp, J. H., J. E. Flotemersch, M. Delong and A. F. Casper. “Linking Ecosystem Services, Rehabilitation, and River Hydrogeomorphology.” Bioscience 60(2010): 67-74.
Vannote, R., G. Minshall, K. Cummins, J. Sedell and C. Cushing. “The River Continuum Concept.” Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 37(1980): 130-137.
