ผลกระทบจากการทับซ้อนของกิจกรรมในพื้นที่สาธารณะระดับชุมชน: กรณีศึกษาชุมชนย่านตลาดน้อย กรุงเทพมหานคร
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ชุมชนย่านตลาดน้อย เป็นชุมชนเก่าแก่ที่ประกอบไปด้วยองค์ประกอบสำคัญทางประวัติศาสตร์ในหลายมิติ ประกอบกับการมีอัตลักษณ์อันโดดเด่นที่ทำให้เกิดการสร้างสรรค์นโยบายเพื่อฟื้นฟูชุมชนและย่าน ความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นจึงดึงดูดกลุ่มคนภายนอกเข้าแสวงหาผลประโยชน์และริเริ่มกิจกรรมใหม่ในชุมชน งานวิจัยนี้ให้ความสำคัญกับพื้นที่สาธารณะระดับชุมชน ซึ่งเป็นทรัพยากรสำคัญของชุมชนที่แต่เดิมมีการใช้งานโดยผู้อยู่อาศัยเดิมในชุมชนเป็นหลัก แต่เมื่อคนจากภายนอก ซึ่งได้แก่ กลุ่มผู้ประกอบการสร้างสรรค์และกลุ่มนักท่องเที่ยวเข้ามาและใช้งานพื้นที่ในย่าน จึงทำให้เกิดการทับซ้อนระหว่างกิจกรรมเดิมและกิจกรรมใหม่บนพื้นที่สาธารณะระดับชุมชนที่มีอยู่อย่างจำกัด งานวิจัยนี้มุ่งศึกษาปรากฏการณ์ดังกล่าวในเชิงประจักษ์ โดยได้ดำเนินการสำรวจและบันทึกรูปแบบกิจกรรมที่ทับซ้อนกันของผู้ใช้งานกลุ่มต่าง ๆ ด้วยการสังเกต รวมไปถึงการสัมภาษณ์เพื่อสะท้อนทัศนคติต่อผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการทับซ้อนของกิจกรรมในพื้นที่สาธารณะระดับชุมชน ผลการศึกษาพบว่า กิจกรรมใหม่ที่เกิดขึ้นบนพื้นที่สาธารณะระดับชุมชนของชุมชนย่านตลาดน้อยมีทั้งส่งผลในแง่ดีต่อชุมชน และอีกมุมหนึ่งยังสร้างผลกระทบทางลบต่อผู้อยู่อาศัยเดิมในชุมชน โดยกิจกรรมใหม่ดังกล่าวส่งผลต่อการใช้งานพื้นที่สาธารณะระดับชุมชนของผู้อยู่อาศัยในชุมชนในหลายระดับ ตั้งแต่ในระดับที่ยังสามารถใช้งานร่วมกันได้ การใช้งานที่เป็นอุปสรรคต่อกัน ไปจนถึงการหยุดทำกิจกรรมและเลี่ยงการใช้งานในพื้นที่บริเวณดังกล่าว และกิจกรรมใหม่ในชุมชนยังส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของผู้อยู่อาศัยเดิมในชุมชนบนพื้นที่สาธารณะระดับชุมชนนี้ด้วย แนวทางการแก้ปัญหาที่เหมาะสมกับสถานการณ์ดังกล่าวคือ ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องควรคำนึงถึงการมีส่วนร่วมและผลประโยชน์ของชุมชน รวมถึงการคำนึงถึงขีดความสามารถในการรองรับของชุมชน (carrying capacity) ที่จะทำให้ดำเนินกิจกรรมได้อย่างเหมาะสมบนฐานทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจำกัด
Article Details
เอกสารอ้างอิง
ภูมิ ภูติมหาตมะ. (2558). จีนย่านตลาดน้อย: ศรัทธาและเศรษฐกิจการค้าแห่งจีนสยาม. Veridian E-Journal, 8(2), 2590-2606.
ทีมงานพัฒนาย่านตลาดน้อย. (2564, 4 พฤษภาคม). สัมภาษณ์.
ผู้ประกอบการร้านอาหารริมทางย่านตลาดน้อย. (2564, 6 กุมภาพันธ์). สัมภาษณ์.
ผู้อยู่อาศัยเดิมในชุมชนย่านตลาดน้อย. (2564, 6 กุมภาพันธ์). สัมภาษณ์.
Gehl, J. (1987). Life betweenbBuildings: Using public space. New York: Van Nostrand Reinhold.
Gehl, J. (2013). How to study publiclLife. Washington, DC: Island Press.
Howkins, J. (2001). The creative economy: How people make money from ideas. London: Allen lane.
McKenzie, T, L., Cohen, D, A., Sehgal, A., Williamson, S., & Golinelli, D. (2006). SOPARC (System for Observing Play and Recreation in Communities) reliability and feasibility measures. Journal of Physical Activity and Health, 3(1), 208-222.
Smith, N. (2005). New globalism, new urbanism: Gentrification as global urban strategy. Antipode, 34(3):427-450.
