การปรับเปลี่ยนแนวปฏิบัติและพื้นที่ทางกายภาพคลินิกทันตกรรม คณะทันตแพทยศาสตร์ เพื่อรองรับสถานการณ์ระบาดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019

Main Article Content

นรมน ปัญจปิยะกุล
ไตรวัฒน์ วิรยศิริ

บทคัดย่อ

เนื่องจากสถานการณ์ระบาดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน ลักษณะทางกายภาพแบบเดิมของคลินิก ทันตกรรมไม่ได้ถูกออกแบบไว้สำหรับการรองรับโรคระบาด ทำให้มีการปรับเปลี่ยนพื้นที่ทางกายภาพและการบริหารจัดการ เนื่องจากยังไม่มีการรวบรวมข้อมูลการศึกษาพื้นที่ทางกายภาพคลินิกทันตกรรมที่เปลี่ยนแปลงไป จึงเป็นที่มาของวัตถุประสงค์ของงานวิจัยนี้คือ ศึกษาลักษณะทางกายภาพและการบริหารจัดการที่มีความเปลี่ยนแปลงไปของคลินิกทันตกรรม เพื่อหาข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการปรับเปลี่ยนพื้นที่ทางกายภาพ และการบริหารจัดการกายภาพของคลินิกทันตกรรมของคณะทันต-แพทยศาสตร์ ในการรองรับสถานการณ์ระบาดของเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 หรือสถานการณ์โรคระบาดอื่น ๆ และเป็นข้อมูลพื้นฐานสำหรับการพัฒนาศึกษาพื้นที่ทางกายภาพ และการบริหารจัดการกายภาพของคลินิกทันตกรรม คณะทันต-แพทยศาสตร์ในอนาคต โดยมีระเบียบวิธีวิจัย ได้แก่ การทบทวนวรรณกรรม การเก็บข้อมูลทั้งเอกสารแบบก่อสร้าง สัมภาษณ์และสำรวจพื้นที่จริง การวิเคราะห์สังเคราะห์ข้อมูล และการสรุปผลการวิจัย


ผลการวิจัยสรุปได้ว่าการปรับเปลี่ยนคลินิกทันตกรรมสำหรับคณะทันตแพทยศาสตร์มีความสัมพันธ์ของศาสตร์ 3 อย่าง คือ ทันตแพทยศาสตร์ วิศวกรรมศาสตร์ และสถาปัตยกรรมศาสตร์ ดังนี้ ข้อมูลด้านการทำทันตกรรมมีความสัมพันธ์ต่อการออกแบบระบบวิศวกรรม เช่น การฟุ้งกระจายของละอองฝอยในการทำหัตถการแต่ละแบบมีการคำนวณการระบายอากาศที่แตกต่างกัน ข้อมูลด้านวิศวกรรมมีความสัมพันธ์ต่อการออกแบบงานสถาปัตยกรรม เช่น การออกแบบระยะพื้นที่บนฝ้า และระยะความสูงของพื้นยกเพื่อวางงานระบบวิศวกรรม และการทำทันตกรรมมีความสัมพันธ์ต่อการออกแบบงานสถาปัตยกรรม เช่น การออกแบบจัดแบ่งพื้นที่ในคลินิกลดการฟุ้งกระจาย ดังนั้นในการออกแบบปรับเปลี่ยนกายภาพคลินิกทันตกรรมและการบริหารจัดการต้องพิจารณาความสัมพันธ์นี้ร่วมกับเงื่อนไขต่าง ๆ เช่น งบประมาณ ความปลอดภัย และการบริหารจัดการ ให้เหมาะสมรองรับสถานการณ์ระบาดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุดด้วยทรัพยากรที่จำกัด ในอนาคตคลินิกทันตกรรมยังไม่มีแผนการรื้อถอนที่ปรับปรุง การปรับเปลี่ยนเพื่อป้องกันโรคระบาดสามารถเพิ่มระดับมาตรฐานความปลอดภัยคลินิกทันตกรรมให้ดียิ่งขึ้น และแนวโน้มทิศทางนี้จำเป็นต้องคำนึงถึงงบประมาณ วิธีการดูแลรักษาในอนาคต และแนวทางการออกแบบคลินิกทันตกรรมใหม่ในอนาคตอาจจะเปลี่ยนไปจากเดิม

Article Details

ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

กระทรวงสาธารณสุข กรมการแพทย์ สถาบันทันตกรรม, กระทรวงสาธารณสุขแห่งประเทศไทย สมาพันธ์ทันตแพทย์, องค์กรผู้บริหารคณะทันตแพทยศาสตร์แห่งประเทศไทย, ทันตแพทยสภา, ราชวิทยาลัยทันตแพทย์แห่งประเทศไทย และ สมาคมทันตแพทย์เอกชนแห่งประเทศไทย. (2564). แนวทางปฏิบัติตามการบริการทันตกรรมวิถีใหม่ เพื่อการรักษาทางทันตกรรมในสถานการณ์การระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019. สืบค้นเมื่อ 25 มกราคม 2565, จาก https://covid19.dms.go.th/backend/Content/Content_File/Covid_Health/Attach/25640930140805PM_แนวทางปฏิบัติตามการบริการทันตกรรมวิถีให.pdf

กระทรวงสาธารณสุข กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กองแบบแผน. (2559). คู่มือการออกแบบอาคารและสภาพแวดล้อมสถานบริการสุขภาพทันตกรรม. สืบค้นเมื่อ 11 ตุลาคม 2564, จาก https://hss.moph.go.th/fileupload_doc_slider/2016-11-16--156.pdf

กระทรวงสาธารณสุข กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กองแบบแผน. (2560). เกณฑ์มาตรฐานระบบบริการสุขภาพ ด้านอาคารและสภาพแวดล้อม. สืบค้นเมื่อ 11 ตุลาคม 2564, จาก https://dcd.hss.moph.go.th/web/attachments/article/248/151217_042853.pdf

กระทรวงสาธารณสุข กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กองแบบแผน. (2563a). ก.44/เม.ย./63 ปรับปรุงระบบปรับอากาศและระบายอากาศห้องทันตกรรมเพื่อรองรับผู้ป่วย COVID-19. สืบค้นเมื่อ 11 ตุลาคม 2564, จาก https://hss.moph.go.th/fileupload_doc/2020-05-22-1-20-52081364.pdf

กระทรวงสาธารณสุข กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กองแบบแผน. (2563b). ก.45/เม.ย./63 ปรับปรุงระบบปรับอากาศและระบายอากาศห้องทันตกรรมเพื่อรองรับผู้ป่วยทั่วไป. สืบค้นเมื่อ 11 ตุลาคม 2564, จาก https://hss.moph.go.th/fileupload_doc/2020-06-04-1-20-52081444.pdf

ตุลย์ มณีวัฒนา. (2564). อัพเดตความรู้หลังกำเนิด ก.45 ครบ 1 ปี [วิดีโอ]. สืบค้นจาก https://www.youtube.com/watch?v=l5PdrpXauDs

ธัญจิรา เตชะสนธิชัย. (2560). ประสิทธิภาพการระบายอากาศเพื่อควบคุมการติดเชื้อในห้องตรวจทันตกรรม. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย).

ธิดาสิริ ภัทรากาญจน์. (2555). แนวทางการออกแบบคลินิกทันตกรรม. วารสารวิชาการสถาปัตยกรรมศาสตร์, 61, 43-58.

รัชนี อัมพรอร่ามเวทย์. (2560). การควบคุมการติดเชื้อและการทำให้ปราศจากเชื้อทางทันตกรรม. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ASHRAE. (2021, April 18). Ashrae-healthcare-c19-guidance. Retrieved from https://www.ashrae.org/file%20library/technical%20resources/covid-19/ashrae-healthcare-c19-guidance.pdf

CDC. (2021, May 7). SARS-CoV-2 Transmission. Retrieved from https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/science/science-briefs/sars-cov-2-transmission.html

World Health Organization. (2021, March 1). Roadmap to improve and ensure good indoor ventilation in the context of COVID-19. Retrieved from https://www.who.int/publications/i/item/9789240021280