สภาพแวดล้อมริมแม่น้ำกับการท่องเที่ยวโดยชุมชนในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา

บทคัดย่อ

การท่องเที่ยวโดยชุมชนเป็นรูปแบบการท่องเที่ยวที่ต้องอิงกับบริบทสภาพแวดล้อมวิถีชีวิตและความเป็นอยู่ หรือนิเวศวัฒนธรรมของชุมชนนั้น ๆ โดยถือเป็นปัจจัยสำคัญที่เป็นแรงจูงใจให้นักท่องเที่ยวตัดสินใจเดินทางมาเที่ยวและต้องการมีประสบการณ์ร่วมในสภาพแวดล้อมและวิถีชีวิตของชุมชนโดยจะเห็นได้ว่าการรับรู้ประสบการณ์การท่องเที่ยวเกิดขึ้นได้จากการรับรู้ผ่านบริบททางกายภาพของชุมชน ได้แก่ รูปแบบสิ่งปลูกสร้าง อาคารบ้านเรือน วัด ศาลา ท่าเรือ ที่ถูกสร้างขึ้นจากมนุษย์อันสะท้อนถึงวิถีชีวิตและวัฒนธรรมความเป็นอยู่ของผู้คนในชุมชน นอกจากนี้ยังรวมไปถึงสภาพทางธรรมชาติ ได้แก่ ต้นไม้ ทุ่งนา แม่น้ำ ป่า ภูเขา สวน สภาพแวดล้อมธรรมชาติต่าง ๆ ที่เป็นแหล่งทรัพยากรสำคัญที่แสดงให้เห็นถึงรูปแบบของชุมชนกับการอยู่ร่วมกับสภาพแวดล้อมโดยรอบก่อเกิดเป็นนิเวศวัฒนธรรมอันเป็นแหล่งทรัพยากรการท่องเที่ยวของชุมชนที่สำคัญ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเก็บข้อมูลสภาพแวดล้อมเชิงนิเวศ วิถีชีวิตและวัฒนธรรมชุมชนผ่านกิจกรรมการท่องเที่ยวโดยชุมชนที่มีการใช้ทรัพยากรจากแหล่งน้ำเป็นหลักในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา เพื่อแสดงความสัมพันธ์ระหว่างการท่องเที่ยวและนิเวศวัฒนธรรมชุมชน โดยทำการระบุการใช้แหล่งทรัพยากรที่สำคัญของชุมชน ผ่านกรณีศึกษาชุมชนท่องเที่ยวริมน้ำในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ด้วยการสำรวจอย่างรวดเร็ว (rapid survey) เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อรูปแบบการท่องเที่ยวโดยชุมชนริมน้ำ ได้แก่ ปัจจัยด้านทรัพยากรธรรมชาติ วิถีชีวิต วัฒนธรรม และผลิตภัณฑ์ พบว่าปัจจัยด้านการพัฒนาระบบโครงสร้างพื้นฐานนั้นถือเป็นอีกหนึ่งปัจจัยสำคัญที่มีผลกับการเปลี่ยนแปลงของรูปแบบวิถีชีวิตชุมชนริมน้ำที่ถูกนำเสนอผ่านการท่องเที่ยวโดยชุมชนริมน้ำจังหวัดพระนครศรีอยุธยา