กระบวนการฟื้นฟูพื้นที่ป่าชายเลนเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน กรณีศึกษาชุมชนต้นแบบบ้านเปร็ดใน ตำบลห้วงน้ำขาว อำเภอเมือง จังหวัดตราด (The Rehabilitation of Mangrove Areas for Sustainable Development: A Case Study of Best Practice Model Community at Baan Pred Nai in Trad Province)

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative research) โดยมีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาถึงสภาพการณ์ของพื้นที่ป่าชายเลนและกระบวนการฟื้นฟูระบบนิเวศป่าชายเลน 2) เพื่อศึกษาถึงแนวปฏิบัติที่เป็นเลิศและปัจจัยเงื่อนไขที่ส่งผลในด้านการดำเนินการฟื้นฟูพื้นที่ธรรมชาติป่าชายเลน 3) เพื่อศึกษาถึงแนวทางการฟื้นฟูระบบนิเวศป่าชายเลน ของชุมชนต้นแบบบ้านเปร็ดใน ตำบลห้วงน้ำขาว อำเภอเมือง จังหวัดตราด ผลการศึกษาพบว่า 1. สภาพการณ์ของพื้นที่ป่าชายเลนและกระบวนการฟื้นฟูระบบนิเวศป่าชายเลนชุมชนต้นแบบบ้านเปร็ดในมี 2 ประการ คือ 1.1) มีการจัดการด้านการอนุรักษ์ป่าชายเลนที่ เกิดจากความร่วมแรงร่วมใจของชาวบ้านในชุมชน การตั้งกลุ่มอนุรักษ์ป่าชายเลน กลุ่มสัจจะออมทรัพย์ และการผสานความร่วมมือกันทั้งภายในและภายนอกชุมชน 1.2) มีกระบวนการฟื้นฟูระบบนิเวศป่าชายเลนอย่างเป็นระบบ มีการสร้างกติกาชุมชน และการวางแผนกิจกรรม 2. มีการใช้แนวปฏิบัติที่เป็นเลิศ โดยการน้อมนำปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ ผนวกกับการแสวงหาเครือข่ายอนุรักษ์ฟื้นฟู ป่าชายเลน ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียใช้ประโยชน์จากป่าชายเลนได้เหมาะสม ปัจจัยเงื่อนไขที่ส่งผลต่อความสำเร็จของชุมชน คือ ผู้นำชุมชนมีความเข้มแข็ง ชาวบ้านใน ชุมชนมีความผูกพันกับป่าชายเลน และการมีส่วนร่วมของชาวบ้านในชุมชน 3. แนวทางการฟื้นฟูระบบนิเวศป่าชายเลนชุมชน 3 ด้าน คือ 3.1) การจัดตั้งกลุ่มอนุรักษ์ป่าชายเลนชุมชนบ้านเปร็ดใน 3.2) การก่อตั้งศูนย์เรียนรู้ชุมชนเพื่อขยายองค์ความรู้เกี่ยวกับป่าชายเลนสู่ชาวบ้านในชุมชนและผู้สนใจ 3.3) การแสวงหาความร่วมมือเพื่อนำองค์ความรู้ใหม่มาปรับใช้ให้เกิดการบูรณาการร่วมกับชุมชน

Abstract

This research study based on qualitative research methodologies. The objectives of this research were: 1) to study an ecosystems of Mangroves reconstruction processes 2) to study the practice of excellence and factors that affect to implementation of the regeneration in the area of natural mangrove 3) to study an ecosystem guidelines for mangrove restoration. The study reveals that. 1. The processes of the mangrove ecosystem restoration in Baan Pred Nai have two main aspects. 1.1) The management of conservation success, due to the efforts of people in community, mangrove conservation group, the truth savings and integration synergies within and outside community. 1.2)  Ecological restoration of mangrove in systematic way by building the community rules and planning to dissemination of knowledge. 2. Used some of the best practice and applied for mangrove restoration, such as adopted philosophy of sufficiency economy into the community and search for mangrove conservation network also selected an appropriate stakeholders and management system. Factors that affected to the success of the community is leaders have strengthened, people in the community are bound to the forest and the opportunity to engage people in community. 3. The restoration of mangrove  ecosystems included three processes 3.1) Establishment of the conservation community 3.2) establishment of community learning centers to expand knowledge about mangroves to people in the community 3.3) Cooperation and bring a new knowledge and apply  to achieve integration with the community through  meetings for objective of create awareness and well-being community