Perspectives of the Thai State towards Older Persons through the History of Welfare Provision in Thailand
Keywords:
History of older persons, Aged society, Value of older persons, Ageism, Social welfareAbstract
This research paper aims to explore the perspectives of the Thai state towards the ‘older persons’ through the history of welfare provision in Thailand that has been changed since the absolute monarchy to the present by analysing the political, economic and social contexts, both internal and external factors. The paper also applies ‘Discourse Theory’ to analyse and interpret language demonstrated in official and unofficial documents through communication methods, words, events, beliefs, symbolic interpretation, or the creation of values concerning older persons by the Thai state. In addition, historical and documentary research methods, especially critiques from primary and secondary sources, are applied to reveal the state’s perspectives. The findings show that the use of certain words and discourses of the Thai state shown in the announcements, laws, policies or memos in publications are important evidence reflecting the shift in state perspectives on older persons at various key stages, depending significantly upon changes in external and internal contexts. There are five phases of change in the perspectives of the Thai state: (1) the era of valuing older persons; (2) the era of social assistance and the degradation of older persons; (3) the era of restoring the good image of older persons; (4) the era of enhancing the economic and cultural values of older persons; and (5) the era of transitioning from social assistance to universal rights for older persons. With the rapidly growing ageing population, it is thus essential for the Thai state to accelerate the creation of knowledge and to advocate the policy based on two critical approaches – the multi-generational approach
and the community-based approach. These approaches are essential to maintain a good way of how family and society members treat and care for older persons and sustain the country’s welfare budget in the long term.
References
กรมกิจการผู้สูงอายุ. (2559). การดำเนินงานด้านผู้สูงอายุของประเทศไทยตามแผนปฏิบัติการระหว่างประเทศมาดริดว่าด้วยเรื่องผู้สูงอายุ พ.ศ. 2545 – 2559. กรุงเทพฯ: กลุ่มงานความร่วมมือระหว่างประเทศ กรมกิจการผู้สูงอายุ.
กรมกิจการผู้สูงอายุ. (2565). ดอกไม้สัญลักษณ์ผู้สูงอายุ.
กระทรวงมหาดไทย. (2525). การกำหนดวันผู้สูงอายุแห่งชาติ.
กฤษฎา แก้วเกลี้ยง. (2555). ความเป็นท้องถิ่นกับวัฒนธรรมจีนที่เข้ามาในสังคมไทยกรณีศึกษารูปแบบประเพณีและคติความเชื่อที่ผสมผสานระหว่างไทยกับจีน. วารสารร่มพฤกษ์ มหาวิทยาลัยเกริก, 30(2), 30–57.
กองวิชาการกรมประชาสัมพันธ์ และศรีทับทิม (รัตนโกศล) พานิชพันธ์. (2525). สารคดี 5 นาที เรื่อง “ผู้สูงอายุกับบริการสังคม ตอน 1.” ทความของโครงการสวัสดิการครอบครัวและเด็กแก่องค์การสังคมสงเคราะห์ งานสวัสดิการครอบครัวและเด็ก สภาสังคมแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์.
คณะอนุกรรมการศึกษาวิจัยและวางแผนระยะยาวเกี่ยวกับผู้สูงอายุ ในคณะกรรมการผู้สูงอายุแห่งชาติ. (2525). แผนระยะยาวสำหรับผู้สูงอายุแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๒๕-๒๕๔๔. กรุงเทพฯ: กองวิชาการ กรมการแพทย์.
จำเนียร คันธเสวี. (2518). เป้าหมายนโยบายงานกรมประชาสงเคราะห์. กรมประชาสงเคราะห์: โรงพิมพ์สถานสงเคราะห์หญิงปากเกร็ด.
จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. (2463). พระราชพิธีสิบสองเดือน (พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 6 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พิมพ์เปนของพระราชทานในงารพระศพ พระเจ้าพี่นางเธอ พระองค์เจ้าเจริญศรีชนมายุ ปีวอก พ.ศ. 2463). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ไทย.
จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. (2465). พระราชปรารภ ในพระบาทสมเด็จฯ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ว่าด้วยเหตุแห่งความตายในท่ามกลางอายุ. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร.
ณัฐนี อมรประดับกุล, ณปภัช สัจนวกุล และ ปัณณวัฒน์ เถื่อนกลิ่น. (2563). นโยบายที่อยู่อาศัยสำหรับผู้สูงอายุ: ประวัติศาสตร์และบทเรียนจากแนวปฏิบัติที่ดีในต่างประเทศ. นครปฐม: สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล.
ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จฯ กรมพระยา. (2466). เรื่องเที่ยวที่ต่าง ๆ ภาคที่ 4 ว่าด้วยมณฑลนครราชสีมา มณฑลอุดร และมณฑลร้อยเอ็ด. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร.
ธระ สุขวัจน์. (2518). เรื่องของคนแก่ (พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ ร.ต.ท.อุ่ม แจ้งประเสริฐ ณ เมรุวัดบางนาใน วันที่ ๒๙ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๑๘). กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์สนิทพันธ์การพิมพ์.
ปกรณ์ อังศุสิงห์. (2504ก). ข้อคิดเห็นในการปฏิบัติงาน (อนุสรณ์ในงานฌาปนกิจศพนางทองนูน รัตนวราหะ ณ ฌาปนสถานกองทัพบก วัดโสมมหัสวิหาร วันอังคารที่ ๒๐ มิถุนายน ๒๕๐๔). กระทรวงมหาดไทย: กรมประชาสงเคราะห์.
ปกรณ์ อังศุสิงห์. (2504ข). วันสถาปนากรมประชาสงเคราะห์ครบรอบ ๒๐ ปี ๑ กันยายน ๒๕๐๓: คำปราศรัยของนายปกรณ์ อังศุสิงห์ อธิบดีกรมประชาสงเคราะห์ เนื่องในโอกาสวันสถาปนากรมประชาสงเคราะห์ครบรอบ ๒๐ ปี (อนุสรณ์ในงานฌาปนกิจศพนางทองนูน รัตนวราหะ ณ ฌาปนสถานกองทัพบก วัดโสมมหัสวิหาร วันอังคารที่ ๒๐ มิถุนายน ๒๕๐๔). กระทรวงมหาดไทย: โรงพิมพ์ของโรงเรียนประชาสงเคราะห์ กรมประชาสงเคราะห์.
ปราโมทย์ ประสาทกุล และ ณปภัช สัจนวกุล. (2564). ความจำเป็นของการสูงวัยในที่อยู่อาศัยเดิมในประเทศไทย. วารสารธรรมศาสตร์, 40(2), 1–23.
ปราโมทย์ ประสาทกุล และ ปัทมา ว่าพัฒนวงศ์. (2549). “ภาวะการตายและความยืนยาวของชีวิตประชากรไทย” ใน ประชากรและสังคม 2549 – ภาวะการตาย: ภาพสะท้อนความมั่นคงทางประชากร. เอกสารการประชุมวิชาการประจำปี “ประชากรและสังคม” ครั้งที่ 2 ณ ห้องราชเทวีแกรนด์บอลรูม ชั้น 3 โรงแรมเอเชีย กรุงเทพฯ วันที่ 30 มิถุนายน 2549 จัดโดย สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล.
ป. พิบูลสงคราม, จอมพล และ ละเอียด พิบูลสงคราม. (2496). ชุมนุมสุนทรพจน์ของจอมพล ป. พิบูลสงคราม และท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงคราม. พระนคร: โรงพิมพ์ประสานชัยยสิทธิ์.
พิณ บริบาลบรรพตเขตต์. (2525). อนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพ นายพิณ บริบาลบรรพตเขตต์ ณ เมรุวัดพระศรีมหาธาตุวรมหาวิหาร กรุงเทพมหานคร วันพุธที่ 8 ธันวาคม 2525). กรุงเทพฯ: กรมสารบรรณทหารอากาศ. กองโรงพิมพ์.
มิแช็ล ฟูโกต์. (2554). ร่างกายใต้บงการ (นพพร ประชากูล, บรรณาธิการ; ทองกร โภคธรรม, ผู้แปล). กรุงเทพฯ: มูลนิธิเพื่อการศึกษาประชาธิปไตยและพัฒนา โครงการจัดพิมพ์คบไฟ.
มิตรสหาย. (2509). ประวัติวิวัฒนาการของกรมประชาสงเคราะห์ กระทรวงมหาดไทย (จัดพิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพและฌาปนกิจศพนายบุญส่ง บรรจงโพธิ์กลางและนายสุรชัย บรรจงโพธิ์กลาง ณ ฌาปนสถานกองทัพบก วัดโสมนัสวิหาร ๒๗ มกราคม ๒๕๐๙). กระทรวงมหาดไทย: โรงพิมพ์ของโรงเรียนประชาสงเคราะห์ กรมประชาสงเคราะห์.
รศรินทร์ เกรย์, อุมาภรณ์ ภัทรวาณิชย์, เฉลิมพล แจ่มจันทร์ และ เรวดี สุวรรณนพเก้า. (2556). มโนทัศน์ใหม่ของนิยามผู้สูงอายุ: มุมมองเชิงจิตวิทยาสังคม และสุขภาพ. นครปฐม: สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล.
ราชกิจจานุเบกษา. (2430). ว่าด้วยกอมิตีผู้จัดการโรงพยาบาล. เล่ม ๔ หน้า ๓๔ วันที่ ๕ พฤษภาคม ค.ศ. ๑๘๘๗.
ราชกิจจานุเบกษา. (2431ก). แจ้งความโรงพยาบาลสยาม. เล่มที่ ๕ ตอนที่ ๓๕ วันที่ ๗ มกราคม ค.ศ.๑๘๘๘.
ราชกิจจานุเบกษา. (2431ข). บอกหัวเมืองขอตั้งตำแหน่ง [พระยาสุริยวงษาเมืองหล่มสัก ขอพระราชทานให้ท้าว วรบุตร ว่าที่อุปฮาด เป็นพระศรีสงครามเจ้าเมืองเลย แทนเจ้าเมืองเลยที่ชราภาพ]. เล่ม ๕ หน้า ๑๒๓ วันที่ ๑๐ สิงหาคม ค.ศ.๑๘๘๘.
ราชกิจจานุเบกษา. (2448). พระราชบัญญัติลักษณเกณฑ์ทหาร รัตนโกสินทร์ ศก ๑๒๔. เล่ม ๒๒ หน้า ๕๑๓ วันที่ ๓ กันยายน ร.ศ.๑๒๔.
ราชกิจจานุเบกษา. (2449). รายนามข้าราชการสูงอายุที่ได้รับพระราชทานเงินตราผ้านุ่งห่มในการเฉลิมพระชนม์พรรษา ศก ๑๒๕. เล่ม ๒๓ หน้า ๖๗๓ วันที่ ๓๐ กันยายน ร.ศ.๑๒๕.
ราชกิจจานุเบกษา. (2455). รายนามข้าราชการที่สูงอายุ ซึ่งได้รับพระราชทานเงินตราผ้านุ่งห่มในการเฉลิมพระชนมพรรษารัตนโกสินทร ศก ๑๓๑. เล่ม ๒๙ หน้า ๒๔๔๙ วันที่ ๒๒ มกราคม ร.ศ.๑๓๑.
ราชกิจจานุเบกษา. (2460). พระราชบัญญัติลักษณเกณฑ์ทหาร รัตนโกสินทร์ พ.ศ. ๒๔๖๐. เล่ม ๓๔ หน้า ๒๕๙ วันที่ ๒๗ มิถุนายน ๒๔๖๐.
ราชกิจจานุเบกษา. (2469). บัญชีรายนามข้าราชการสูงอายุ ที่ได้รับพระราชทานเงินตราและผ้านุ่งห่ม ณ วันที่ ๙ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๔๖๙. เล่ม ๔๓ หน้า ๓๑๓๑ วันที่ ๒๖ พฤศจิกายน ๒๔๖๙.
ราชกิจจานุเบกษา. (2471). บัญชีรายนามข้าราชการสูงอายุ ที่ได้รับพระราชทานเงินตราผ้านุ่งห่ม ณ วันที่ ๙ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๔๗๑. เล่ม ๔๕ หน้า ๒๓๙๔ วันที่ ๑๘ พฤศจิกายน ๒๔๗๑.
ราชกิจจานุเบกษา. (2472). รายนามข้าราชการสูงอายุ ที่ได้รับพระราชทานเงินตราผ้านุ่งห่ม. เล่ม ๔๖ หน้า ๒๗๔๘ วันที่ ๒๔ พฤศจิกายน ๒๔๗๒.
ราชกิจจานุเบกษา. (2473). พระราชทานเงินตราผ้านุ่งห่ม เรื่อง ข้าราชการสูงอายุที่ได้รับพระราชทานเงินตราผ้านุ่งห่ม ณ วันที่ ๙ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๔๗๓. เล่ม ๔๗ หน้า ๓๑๒๔ วันที่ ๑๖ พฤศจิกายน ๒๔๗๓.
ราชกิจจานุเบกษา. (2474ก). ประกาศกระทรวงวัง เรื่อง ปลดเสวกเอก พระยาสุเทพภักดี ฐานสูงอายุ. เล่ม ๔๘ หน้า ๔๗๙๑ วันที่ ๒๘ กุมภาพันธ์ ๒๔๗๔.
ราชกิจจานุเบกษา. (2474ข). รายนามข้าราชการสูงอายุที่ได้รับพระราชทานเงินตราผ้านุ่งห่ม ณ วันที่ ๙ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๔๗๔. เล่ม ๔๘ หน้า ๓๑๐๗ วันที่ ๑๕ พฤศจิกายน ๒๔๗๔.
ราชกิจจานุเบกษา. (2475). พระราชพิธี รายนามข้าราชการสูงอายุที่ได้รับพระราชทานเงินตราผ้านุ่งห่ม ณ วันที่ ๙ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๔๗๕. เล่ม ๔๙ หน้า ๓๒๗๐ วันที่ ๒๕ ธันวาคม ๒๔๗๕.
ราชกิจจานุเบกษา. (2485ก). ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยรัฐนิยม ฉะบับที่ ๑๒ เรื่องการช่วยเหลือคุ้มครองเด็ก คนชราหรือคนทุพพลภาพ. ตอนที่ ๘ เล่มที่ ๕๙ วันที่ ๓ กุมภาพันธ์ ๒๔๘๕.
ราชกิจจานุเบกษา. (2485ข). ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่องกำหนดกรมและสถานสงเคราะห์ตามความในพระราชบัญญัติควบคุมการขอทาน พุทธศักราช ๒๔๘๔ ตอนที่ ๑๐ เล่มที่ ๕๙ ๑๐ กุมภาพันธ์ ๒๔๘๕.
ราชกิจจานุเบกษา. (2508). พระราชบัญญัติกำหนดเกษียณอายุผู้ทำงานในองค์การของรัฐ พ.ศ. ๒๕๐๘. เล่มที่ ๘๒ ตอนที่ ๑๑๔ วันที่ ๓๑ ธันวาคม ๒๕๐๘.
วิเชียร ดิลกสัมพันธ์. (2515). ชีวิตชรา (อนุสรณ์บุญเจียม). บรรณสารในงานฌาปนกิจศพ นางบุญเจียม สิงหชาญ ณ เมรุวัดธาตุทอง พระโขนง 11 พฤศจิกายน 2515: โรงพิมพ์ประเสริฐศิริ.
ศศิพัฒน์ ยอดเพชร. (2549). สวัสดิการผู้สูงอายุ: แนวคิดและวิธีปฏิบัติงานสังคมสงเคราะห์ (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: บริษัท มิสเตอร์ก๊อปปี้ (ประเทศไทย) จำกัด.
ศศิพัฒน์ ยอดเพชร, เล็ก สมบัติ, ณัฏฐพัชร สโรบล และ ธนิกานต์ ศักดาพร. (2555) รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ลักษณะการดำเนินงานและกิจกรรมของชมรมผู้สูงอายุ. มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย (มส.ผส.) และสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.).
ศิบดี นพประเสริฐ (2564). ขวาพิฆาต (?) ซ้าย. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มติชน
สอาด กลิ่นสุคนธ์. (2527). อนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพ นายสอาด กลิ่นสุคนธ์ ต.ม. ณ เมรุวัดพระศรีมหาธาตุวรมหาวิหาร วันเสาร์ที่ 1 ธันวาคม พุทธศักราช 2527. พระนคร: บริษัท บพิธการพิมพ์ จำกัด.
สำนักงบประมาณของรัฐสภา สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร. (2563). แนวทางการบริหารจัดการงบประมาณรายจ่ายด้านสวัสดิการสังคมสำหรับการดูแลผู้สูงอายุ (ฉบับที่ 5/2562, ง.).
สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (มปป.). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม ฉบับที่ 1 (ระยะที่ 1) พ.ศ. 2504-2506.
สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2562). การคาดประมาณประชากรของประเทศไทย พ.ศ. 2553-2583 (ฉบับปรับปรุง). กรุงเทพฯ: สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.
สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี. (2525ก). การกำหนดวันผู้สูงอายุแห่งชาติ.
สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี. (2525ข). การจัดตั้งคณะกรรมการผู้สูงอายุแห่งชาติ.
สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี. (2539). การปฏิบัติตามนโยบายด้านสาธารณสุข.
สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี. (2549, 12 ธันวาคม). ขออนุมัติหลักการปรับเพิ่มเงินสงเคราะห์เบี้ยยังชีพผู้สูงอายุ.
สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี. (2554, 18 ตุลาคม). ขอมติคณะรัฐมนตรี เรื่อง การกำหนดอัตราเบี้ยยังชีพผู้สูงอายุ.
หอจดหมายเหตุแห่งชาติ. (2443). ร.5 ม.2.14/39 รายงานกรมหลวงดำรงไป ตรวจราชการมณฑลปราจีน ร.ศ. 19.
Adam, B. (1990). Time and social theory. Cambridge: Polity press.
Bai, X. (2014). Images of ageing in society: A literature review. Population Ageing, (7), 231–253.
Baker, C. J. & Phongpaichit, P. (2014). A history of Thailand (Third edition). Cambridge; Port Melbourne, Vic: Cambridge University Press.
Boldt, A. (2014). Ranke: Objectivity and history. Rethinking History, 18(4), 457–474.
Elwell, F., & Maltbie-Crannell, A. D. (1981). The impact of role loss upon coping resources and life satisfaction of the elderly. Journal of Gerontology, 36(2), 223–232.
Faria, G. (1983). Toward a clarification of role loss. Social Casework, 64(1), 26–32.
Fleming, K. C., Evans, J. M., & Chutka, D. S. (2003). A cultural and economic history of old age in America. Mayo Clinic Proceedings, 78(7), 914–921. https://doi.org/10.4065/78.7.914
Flora, P., & Heidenheimer, A. J. (1981). The development of welfare states in Europe and America. London: New York: Routledge, Taylor & Francis Group.
Foucault, M. (1978). The history of sexuality (1st American ed). New York: Pantheon Books.
Foucault, M., & Gordon, C. (1980). Power/knowledge: Selected interviews and other writings, 1972-1977 (1st American ed). New York: Pantheon Books.
Jitramontree, N., & Thayansin, S. (2013). Social Welfare for Older Persons in Thailand: Policy and Recommendation. Journal of Public Health and Development, 11(3), 39-47.
Johnson, P., & Thane, P. (2002). Old age from antiquity to post-modernity. Routledge: London.
Kumhom, R. & Sombat, L. (2018). Alternative social welfare model for older persons: decreasing social inequality. Journal of Thai Interdisciplinary Research. 13(6), 44 - 54.
Katz, M. B. (1984). Poorhouses and the origins of the public old age home. Health and Society, 62(1), 110–140.
Krause, N. (1996). Welfare participation and self-esteem in later life. The Gerontologist, 36(5), 665–673.
Lee, C. (2015). Industrial characteristics and employment of older manufacturing workers in the early-twentieth-century United States. Social Science History, 39(4), 551–579.
Mackenbach, J. P. (2013). Political conditions and life expectancy in Europe, 1900–2008. Social Science & Medicine, 82, 134–146.
Amornpradubkul, N. (2020). The dynamics of cultural symbolism as a component of Thai state expansion in three frontiers of Siam, c.1873-1910 (PhD Thesis). SOAS, University of London.
Portschy, J. (2020). Times of power, knowledge and critique in the work of Foucault. Time & Society, 29(2), 392–419.
Schustereder, I. J. (2010). Welfare state change in leading OECD countries: The influence of post-industrial and global economic developments. Gabler, Wiesbaden.
Stearns, P. N. (2021). The industrial revolution in world history (5th ed). New York: Routledge.
Tabah, L., & Kono, S. (1974). World population trends in 1960-70. International Labour Review, 109(5–6), 401–412.
Thane, P. (2003). Social Histories of Old Age and Aging. Journal of Social History, 37(1), Special Issue, 93–111.
National Economic Development Board (NEDB), National Statistical Office (NSO), & Institute of Population Studies (IPS), Chulalongkorn University. (1974). 1974 World population year: The population of Thailand.
United Nations. (1953). The determinants and consequences of population trends. New York: United Nations, Department of Social Affairs.
United Nations. (1971). The world population situation in 1970 (Population Studies No. No.49). New York: United Nations.
United Nations. (1982). Report of the World Assembly on Ageing (Vienna International Plan of Action on Ageing). Vienna: United Nations (Department of Economic and Social Affairs, Ageing).
United Nations. (2002). Political Declaration and Madrid International Plan of Action on Ageing. New York: United Nations.
United Nations. (2019). World population prospects 2019 (Online Edition. Rev. 1). United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division.
