การประเมินจิตสังคมสําหรับนักสังคมสงเคราะห์ทางการแพทย์ในงานดูแลผู้ป่วย แบบประคับประคอง

บทคัดย่อ

การดูแลแบบประคับประคองเป็นแนวทางการดูแลเพื่อส่งเสริมคุณภาพชีวิตผู้ป่วยระยะสุดท้ายและครอบครัวให้สามารถผ่านความทุกข์ยากจากการเจ็บป่วยด้วยความร่วมมือจากทีมสหวิชาชีพ บทความวิชาการฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อทบทวนการประเมินจิตสังคมในงานดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคอง

ผลการศึกษาพบว่า งานบริการสังคมสงเคราะห์ทางการแพทย์มีจุดมุ่งหมายในการสนับสนุนการรักษาเพื่อให้ผู้ป่วยและครอบครัวปรับตัวและมีชีวิตอย่างมีคุณภาพซึ่งสอดคล้องกับเป้าหมายแนวคิดการดูแลแบบประคับประคอง ตามกระบวนทัศน์ทางสังคมสงเคราะห์ เครื่องมือที่ใช้ในการประเมินจิตสังคมมี 2 ลักษณะ ได้แก่ (1) การประเมินจิตสังคมในเชิงคุณภาพ (2) การประเมินจิตสังคมในเชิงปริมาณ จุดร่วมที่เหมือนกันคือมีกรอบประเมินผู้ป่วย ครอบครัว และบริบทแวดล้อมที่เป็นแหล่งสนับสนุน แต่การประเมินเชิงคุณภาพเน้นรายละเอียดและประเมินอย่างเป็นองค์รวม ต่างจากการประเมินเชิงปริมาณที่เน้นเรื่องเฉพาะเจาะจงและประเมินเป็นค่าคะแนน จึงเป็นประโยชน์ในการประมวลผลและการสรุปข้อมูลเชิงสถิติ แต่อย่างไรก็ตาม การประเมินแต่ละแบบมีข้อจำกัด ความละเอียดและความครอบคลุมของการประเมินเชิงคุณภาพจะขึ้นอยู่กับทักษะของนักสังคมสงเคราะห์ ส่วนการประเมินเชิงปริมาณต้องใช้การตีความข้อคำถาม ขาดข้อคำถามการแก้ไขปัญหาของผู้ป่วยและผู้ดูแล และอาจไม่ได้รับความร่วมมือในการตอบแบบสอบถาม เพราะสภาพร่างกายไม่เอื้ออำนวยหรือไม่เต็มใจตอบแบบสอบถาม

ข้อเสนอแนะในการประเมินจิตสังคม คือ การผสมผสานระหว่างวิธีการประเมินเชิงคุณภาพและการประเมินเชิงปริมาณ โดยนักสังคมสงเคราะห์ควรใช้การประเมินเชิงคุณภาพก่อนแล้วจึงประเมินเชิงปริมาณ และใช้การประเมินเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณซ้ำเพื่อประเมินเชิงลึกและเปรียบเทียบการเปลี่ยนแปลง