การเปรียบเทียบการจัดกระบวนทัพระหว่างคัมภีร์อรรถศาสตร์ของเกาฏิลยะกับคัมภีร์กามันทกียนีติสาระของกามันทกะ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มุ่งศึกษาเรื่องการจัดกระบวนทัพของอินเดียโบราณจากคัมภีร์อรรถศาสตร์ของเกาฏิลยะ (Kauṭilya’s Arthaśāstra) ที่่แต่งขึ้นราว 400 ปี ก่อนคริสตกาล และคัมภีร์กามันทกียนีติสาระของกามันทกะ (Kāmandakīyanītisāra) ที่่แต่งขึ้นราวคริสต์ศตวรรษที่่ 3-6 โดยมีวัตถุุประสงค์์ 1) เพื่อศึกษาเรื่องการจัดกระบวนทัพในคัมภีร์อรรศาสตร์ของเกาฏิลยะและคัมภีร์กามันทกียนีติสาระ และ 2) เพื่อเปรียบเทียบความสัมพันธ์เรื่องการจัดกระบวนทัพระหว่างคัมภีร์อรรถศาสตร์ของเกาฏิลยะและคัมภีร์กามันทกียนีติสาระ โดยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ แหล่งข้อมูลที่นำมาศึกษา ได้้แก่่ คัมภีร์อรรถศาสตร์ของเกาฏิลยะและคัมภีร์กามันทกียนีติสาระของกามันทกะ ฉบับภาษาสันสกฤต รวมทั้งสิ้น 3 ฉบับ โดยเริ่มจากการแปลและวิเคราะห์ข้อมูลแบบเน้นเนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า ในการจัดกระบวนทัพ พระราชาจะต้องจัดหน่วยทัพย่อย (Anīka) ขึ้นก่อน จากนั้นจึงนำหน่วยทัพย่อยไปประกอบเป็นกระบวนทัพ (Vyūha) รูปแบบต่าง ๆ แบ่งเป็น 4 รูป แบบใหญ่ ๆ ได้แก่ กระบวนทัพรูป ไม้เท้า (Daṇḍa Vyūha) กระบวนทัพรูปงู (Bhoga Vyūha) กระบวนทัพแบบวงกลม (Maṇḍala Vyūha) และกระบวนทัพแบบกระจาย (Asaṃhata Vyūha) ซึ่งการจัดกระบวนทัพทั้งในคัมภีร์อรรถศาสตร์และคัมภีร์กามันทกียนีติสาระค่อนข้างคล้ายคลึงกันมาก จึงอาจสรุปได้ว่า การจัดกระบวนทัพในคัมภีร์กามันทกียนีติสาระ ได้รับอิทธิพลสืบทอดมาจากคัมภีร์อรรถศาสตร์ของเกาฏิลยะ โดยสร้างสรรค์เป็นแบบฉบับของตนเอง
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กุสุมา รักษมณี. (2547). สันสกฤตวิจารณา. แม่คำผาง.
สมศิริ มีพานิช. (2530). การศึกษาเชิงวิเคราะห์เรื่อง สงครามในวรรณคดี สันสกฤต. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
เอ.แอล.บาชาม. (2559). อินเดียมหัศจรรย์. มูลนิธิโตโยต้าประเทศไทย.
เดือน คำดี. (2559). พระเวทในสายตาแห่งพุทธปรัชญา. วารสารราชบัณฑิตยสภา, 41(2), 68-111.
Deka, M. (2005). A study on war and warcraft in ancient India with special reference to the arthasastra of Kautilya and the sisupalavadha of Maghapandita. [Doctoral dissertation], Gauhati University.
Gautam, P. K. (2019). The Nitisara by Kamandaka continuity and change from Kautilya’s Arthashastra. Institute for Defence Studies and Analyses.
Keith, A. B. (1961). A history of Sanskrit literature. Oxford University Press.
Lal, A. (2018, November 30). Ancient Indian Warfare. www.worldhistory.org/Indian_Warfare/
Iyer, T. K. R. (2002). A short history of Sanskrit literature. R.S. Vadhyar & Sons.
Mitra, R. (1861). The Nitisara or The elements of polity by Kamandaki. The Baptist Mission Press.
Olivelle, P. (2013). King, Governance, and Law in Ancient India Kautilya’s Arthaś́āstra. Oxford University Press.
Raja, C. K. (1962). Survey of Sanskrit Literature. Bharatiya Vidya Bhavan.
Anusha. S, (2016). War Science in NITIPRAKASIKA A Critical Analysis. [Doctoral dissertation],
University of Madras.
Singh, S. D. (1962). Ancient Indian warfare with special reference to the Vedic period. [Doctoral dissertation], University of London.
ภาษาสันสกฤต
Kangle, R. P. (1960). The Kauṭilīya Arthaśāstra Part I A Critical Edition with a Glossary. University of Bombay.
Knutson, J R. (2021). Kamandaki The Essence of Politics. Harvard University Press.
Sastri, T. G. (1912). The Nītisāra of Kāmandaka with the commentary, Jayamangala of Sankarārya. Travancore: Travancore Government Press.
