สถานะองค์ความรู้ด้านการละครสมัยใหม่ในสังคมไทย:การสังเคราะห์องค์ความรู้จากงานวิจัย

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ในการประเมินสถานะองค์ความรู้และวิธีวิทยาในการสร้างองค์ความรู้ด้านการละครสมัยใหม่ในสังคมไทย รวมทั้งสร้างข้อเสนอต่อเรื่องทิศทางในการสร้างองค์ความรู้ด้านการละครสมัยใหม่ในสังคมไทย โดยประยุกต์ใช้การวิจัยชาติพันธุ์วรรณนาอภิมานมาเป็นวิธีวิทยาในการสังเคราะห์งานวิจัยทางการละครจำนวน 45 รายการ ผลการวิจัยพบว่า ในแง่วิธีวิทยาการวิจัยนั้น สามารถแบ่งกลุ่มงานวิจัยตามวิธีวิทยาของการวิจัยได้ 2 กลุ่ม คือ กลุ่มแรกเป็นการวิจัยที่ผู้วิจัยมีปฏิบัติการทางการละคร อาทิ การวิจัยสร้างสรรค์การวิจัยการแสดงรวมไปถึงการวิจัยเชิงทดลอง กลุ่มที่สองคือกลุ่มที่ผู้วิจัยไม่มีปฏิบัติการทางการละคร แต่เป็นการศึกษาปรากฏการณ์ทางการละคร หรืออาจศึกษาปฏิบัติการของนักการละคร วิธีวิทยาที่ใช้ในกลุ่มนี้คือวิธีวิจัยด้านมนุษยศาสตร์ที่เกิดจากการตีความ การอ่านความหมาย และการผลิตความหมาย รวมทั้งวิธีวิจัยสังคมศาสตร์เชิงคุณภาพ ในส่วนขององค์ความรู้ที่เกิดขึ้นนั้น องค์ความรู้ที่ถูกผลิตหรือศึกษามากที่สุดคือองค์ความรู้ด้านละครประยุกต์ ความหนาแน่นของการวิจัยในกลุ่มนี้แทบไม่ต่างไปจากกลุ่มการสร้างการแสดงซึ่งเป็นกลุ่มที่แสวงหาความรู้ในเชิงเทคนิควิธีการทางการละคร รองลงมาคือกลุ่มการวิจัยที่เป็นการถอดรื้อหรือตีความใหม่วรรณกรรมโบราณมาสู่การสร้างศิลปะการแสดงร่วมสมัย นอกจากนี้ยังมีการศึกษาวิจัยมิติทางประวัติศาสตร์ การเมือง และวัฒนธรรมของการละครซึ่งการวิจัยในกลุ่มนี้ส่วนใหญ่เป็นการใช้ทฤษฎีทางมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์เชิงวิพากษ์มาเป็นกรอบในการศึกษาตัวบท รวมทั้งยังมีงานวิจัยทางด้านการบริหารจัดการทางการละคร/การบริการจัดการวัฒนธรรมอีกด้วย
ในส่วนข้อเสนอแนะนั้น หากพิจารณาจากปรากฏการณ์ทางสังคม งานวิจัยด้านละครประยุกต์น่าจะมีบทบาทสำคัญมากขึ้นเรื่อย ๆ นอกจากนี้ ในแง่นโยบายการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ แนวคิดเศรษฐกิจสร้างสรรค์และเศรษฐกิจบนฐานวัฒนธรรมกำลังเป็นแนวโน้มสำคัญในการพัฒนา ซึ่งการละครสามารถมีส่วนร่วมในการพัฒนาตามแนวทางนี้ได้เป็นอย่างดี ดังนี้แล้ว งานวิจัยในกลุ่มการบริหารจัดการทางการละครในฐานะที่เป็นการจัดการทางวัฒนธรรม ก็น่าจะที่มีความสำคัญในอนาคตต่อไป