มุมมองและข้อเสนอแนะของเอนก เหล่าธรรมทัศน์ เรื่องบทบาทและสถานะของสถาบันพระมหากษัตริย์ในประชาธิปไตยของไทย

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความคิดทางการเมืองของเอนก เหล่าธรรมทัศน์ในการแสวงหาความหมายใหม่ของประชาธิปไตยที่เหมาะสมกับประเทศไทยในส่วนที่เกี่ยวข้องกับบทบาทและสถานะของสถาบันพระมหากษัตริย์ในระบอบประชาธิปไตย ผ่านการศึกษามุมมองและการตีความประวัติศาสตร์การเมืองไทยที่เกี่ยวข้องกับสถาบันพระมหากษัตริย์และศึกษาข้อเสนอแนะเรื่องบทบาทและสถานะของสถาบันพระมหากษัตริย์ในประชาธิปไตยไทย โดยใช้วิธีการศึกษาความคิดทางการเมืองของบุคคล (Political Thought) ที่มุ่งวิเคราะห์แนวคิดเกี่ยวกับเรื่องทางการเมืองในประเด็นหนึ่งๆ ซึ่งบุคคลได้ไตร่ตรองแล้วนำเสนอออกมาในช่วงที่บุคคลนั้นครุ่นคิดเกี่ยวกับประเด็นปัญหาทางการเมือง ผลการศึกษาพบว่า ความคิดทางการเมืองของเอนกเรื่องบทบาทและ
สถานะของสถาบันพระมหากษัตริย์ในประชาธิปไตยไทยแบ่งออกเป็น 3 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1งานเขียนระยะแรกของเอนกเน้นเสนอการสร้างประชาธิปไตยไทยด้วยหลักการแบบตะวันตกเอนกกล่าวถึงบทบาทและสถานะของสถาบันพระมหากษัตริย์ในประวัติศาสตร์การเมืองไทยอยู่บ้างเขาต้องการให้รักษาการมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุขของรัฐและระบอบกษัตริย์ไว้โดยเดินคู่ไปกับระบอบประชาธิปไตย แต่ไม่มีข้อเสนอแนะที่ชัดเจนถึงบทบาทและสถานะของสถาบันพระมหากษัตริย์ในประชาธิปไตยไทย,ระยะที่ 2 หลังเกิดปรากฏการณ์ทักษิณา-ประชานิยม เอนกให้ข้อเสนอแนะถึงการให้บทบาทและสถานะของสถาบันพระมหากษัตริย์ในประชาธิปไตยของไทยผ่านการใช้ระบอบผสม (Mixed Regime) โดยพระมหากษัตริย์และสถาบันพระมหากษัตริย์มีสถานะเป็นเอกบุรุษที่ต้องมีบทบาทในการถ่วงดุลระบอบประชาธิปไตย, และระยะที่ 3เอนกเสนอให้มีบทบาทและสถานะของสถาบันพระมหากษัตริย์ในประชาธิปไตยของไทยโดยเป็นส่วนหนึ่งของการสร้างประชาธิปไตยที่มีลักษณะเฉพาะของไทยเป็นประชาธิปไตยไทยในรูปแบบระบอบผสมผสาน (Mixed Regime) เพื่อให้สอดคล้องกับดุลกำลังและดุลทางวัฒนธรรมที่เป็นจริงของสังคมไทยซึ่งมีพระมหากษัตริย์และสถาบันพระมหากษัตริย์เป็นเอกบุรุษ (The One) ในระบอบผสมผสาน