การเพิ่มมูลค่าอาหารพื้นบ้านล้านนาเพื่อการสร้างเสริมสุขภาพผู้สูงอายุตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยแบบผสานวิธีนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) สำรวจการเรียนรู้เกี่ยวกับอาหารพื้นบ้านล้านนา และปัจจัยการเลือกอาหารของผู้สูงอายุ และ 2) สังเคราะห์แนวทางการเพิ่มมูลค่าอาหารพื้นบ้านล้านนาเพื่อการสร้างเสริมสุขภาพผู้สูงอายุตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยเป็นผู้สูงอายุและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในชุมชนเวียงท่ากาน - ยุหว่า อำเภอสันป่าตอง จังหวัดเชียงใหม่ การศึกษาเชิงปริมาณใช้การเก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามในกลุ่มตัวอย่่างผู้สูงอายุ จำนวน 295 คน และการศึกษาเชิงคุณภาพทำการเก็บข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์แบบไม่เป็นทางการ และการสนทนากลุ่มในกลุ่มตัวอย่่างเป็นผู้มีส่วนได้ส่วนเสียจำนวน 18 คน ทั้งนี้ทำการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และข้อมูล เชิงคุณภาพโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการศึกษา พบว่า ผู้สูงอายุมีการเรียนรู้อาหารพื้นบ้านมาจากบิดาและมารดา ร้อยละ 95.9 และเลือกอาหารที่สะอาด ปลอดภัย การเข้าถึงแหล่งอาหารได้สะดวก อาหารรสชาติดี และอาหารราคาถูกระดับปานกลาง ส่วนแนวทางการเพิ่มมูลค่าอาหารพื้นบ้านล้านนาตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ประกอบด้วย 1) หลักพอประมาณเป็นการจัดการวัตถุดิบด้วยการปลูกผักพื้นบ้้าน และการเลี้ยงสัตว์ภายในครัวเรือน 2) หลักการมีเหตุผลเป็นการเสริมสร้างความรู้และทักษะการเพิ่มมูลค่าอาหารพื้นบ้าน และ 3) การมีภูมิคุ้มกันในตัวที่ดีเป็นการสนับสนุนจากหน่วยงานภาครัฐและชุมชน ทั้งนี้การดำเนิินการตามแนวทางดังกล่าวต้องพิจารณาปัจจัยส่วนบุคคลของผู้สูงอายุ และการเปลี่ยนแปลงทางด้านกายภาพและสังคมในชุมชน
Article Details
เอกสารอ้างอิง
ภาษาไทย
กรมกิจการผู้สูงอายุ. (2560). ชุดความรู้การดูแลตนเองและพัฒนาศักยภาพผู้สูงอายุ “เรียนรู้สังคม”. กรุงเทพฯ: กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์
จุฑามาศ วิศาลสิงห์, ณัฎฐกานต์ พฤกษ์สรนันทน์ และสมยศ แก่นหิน. (2564). แนวทางการเพิ่มคุณค่าและมูลค่าภูมิปัญญาท้องถิ่นสู่การท่องเที่ยวเชิงศิลปะอาหาร. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.) และสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).
ฉวีวรรณ สุพรรณาภา, อรอนงค์ วูวงศ์ และเสริมศิลป์ สุภเมธีสกุล. (2561). อาหารพื้นบ้าน: กระบวนการจัดการเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตและจริยธรรมทางสังคมในชุมชนภาคเหนือ. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร., 6(4), 1306-1319.
ชวิศา แก้วอนันต์. (2561). โภชนาการสำหรับผู้สูงอายุ. วารสารมหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย, 12(2), 112-118.
ทัศนีย์ อารมณ์เกลี้ยง และสุภาพ ฉัตราภรณ์. (2557). เส้นทางการสืบสานภูมิปัญญาอาหารล้านนาสู่ความยั่งยืน. วารสารเกษตรศาสตร์ สาขาสังคมศาสตร์, 35(2), 189-205.
ณัฐนี สัจนวกุล และณปภัช สัจนวกุล. (2566). มุมมองของรัฐที่มีต่อผู้สูงอายุผ่านประวัติศาสตร์การจัดสวัสดิการในประเทศไทย. วารสารธรรมศาสตร์, 42(1), 174-202.
พระครูสังฆรักษ์บุญเสริม กิตติวณโณ, รวีโรจน์ ศรีคำภา, กาญจนา ดำจุติ และคุณญา แก้วทันคำ. (2564). อาหารพื้นบ้าน: กระบวนการจัดการอาหารพื้นบ้านยอดนิยมตามหลักโภชนาการเพื่อสร้างเสริมสุขภาพผู้สูงอายุเขตภาคเหนือตอนบน. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร., 9(4), 1641-1652.
วนาลี นาว จันทร์อร่าม. (2561, 25 กุมภาพันธ์). ผู้สูงอายุตำบลยุหว่า สันป่าตอง ขอแก่อย่างมีคุณภาพ. GotoKnow. https://www.gotoknow.org/posts/645098
สามารถ ใจเตี้ย. (2561). วัฒนธรรมสุขภาพล้านนาเพื่อการดูแลสุขภาพ. ธรรมศาสตร์เวชสาร, 18(2), 240-247.
สามารถ ใจเตี้ย, สิวลี รัตนปัญญา, วรรณลักษ์ แสงโสดา และดารารัตน์ จำเกิด. (2562). การใช้ประโยชน์สมุนไพรพื้นบ้านเพื่อการสร้างเสริมสุขภาพของผู้สูงอายุเทศบาลตำบลสุเทพ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, 38(6), 613-618.
สามารถ ใจเตี้ย. (2563). ปัจจัยพยากรณ์พฤติกรรมการบริโภคอาหารพื้นบ้านล้านนาของผู้สูงอายุเทศบาลตำบลสุเทพ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่. วารสารหาดใหญ่วิชาการ, 18(1), 103-115.
สุพัตรา ศรีวณิชชากร. (2555, 27 มีนาคม). การจัดการโรคเรื้อรังในชุมชน. https://kb.hsri.or.th/dspace/bitstream/handle/11228/3687/8176.pdf
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2561). รายงานการวิจัยเปรียบเทียบเพื่อพัฒนานโยบาย เรื่อง การส่งเสริมการเรียนรู้ของผู้สูงอายุในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: กระทรวงศึกษาธิการ.
อุไรวรรณ อมรนิมิตร, ณัฐสินี แสนสุข และธนูศักดิ์ รังสีพรหม. (2565). การศึกษาความสุขในชีวิตของผู้สูงอายุ. วารสารสังคมศาสตร์, 11(1), 116-127.
ภาษาอังกฤษ
Alfian, R.L., Iskandar, B.S. & Gunawan, B. (2018). The local wisdom of the coastal community of Bakaran village, Central Java, Indonesia, In Maintaining rice to improve the food security. Asian Journal of Ethnobiology, 1(1), 47-52.
Bubpa, N. and Nuntaboot K. (2018). Diversity of foods among older people in Northern communities of Thailand ways to promote health and wellness. Journal of Health Research, 32(1), 95-104.
Cronbach, L. J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika, 16(3), 297-334.
Daniel, W.W. (2010). Biostatistics: Basic concepts and methodology for the health sciences (9th ed.). John Wiley & Sons.
Hidrawati, R. U., Iswandi, M. & Arafah N. (2016). Local wisdom of sustainable food security at Binongko island (A study on community adaptation strategies at Coastal area and small islands). Food and Nutrition Science - An International Journal, 1, 26-31.
Joshi, A., Kale, S., Chandel, S., & Pal. D.K., (2015). Likert scale: Explored and explained. Current Journal of Applied Science and Technology, 7(4), 396-403.
Matthew, B.M. and A.H. Michael. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed). SAGE Publications.
Salis, S., Virmani, A., Priyambada, L., Mohan, M., Hansda, K., & Beaufort C. (2021). ‘Old Is Gold’: How Traditional Indian Dietary Practices Can Support Pediatric Diabetes Management. Nutrients, 13(12), 4427. https://doi 10.3390/nu13124427.
Sanjoy, S., Upasana, M., Makenzie, M., Li-Ling, P., Carin, N., Heleen, G. & Wilna O.T. (2021). Food and beverages promoting elderly health: Six food-based dietary guidelines to plan good mixed meals for elderly South Africans, South African. Journal of Clinical Nutrition, 34 (sup 1), S51-S63.
