คำศัพท์ที่กำลังสูญไป: ข้อสันนิษฐานเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงทางศัพท์ในภาษาไทถิ่นที่พูดในจังหวัดน่าน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของผลการวิจัยในโครงการวิจัยเรื่อง “การแปรและ การเปลี่ยนแปลงทางศัพท์และเสียงในภาษาไทถิ่นที่พูดในจังหวัดน่าน” ซึ่งวิเคราะห์และเปรียบเทียบการแปรและการเปลี่ยนแปลงทางศัพท์และเสียงที่เกิดขึ้นในภาษาไทถิ่น 5 ภาษา ได้แก่ ภาษาคำเมือง ภาษาลื้อ ภาษาขืน ภาษาพวน และภาษาลาว ที่พูดโดยผู้พูด 3 รุ่นอายุ โดยนำปัจจัยด้านสถานการณ์การใช้ภาษามาพิจารณาประกอบ รวมทั้งได้วิเคราะห์แนวโน้มการเปลี่ยนแปลงของภาษาไทถิ่นแตละภาษาที่อาจเกิดขึ้นในอนาคตด้วย
ข้อมูลด้านการแปรทางศัพท์ที่นำมาใช้ในบทความนี้ได้จากการเก็บข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์ผู้บอกภาษาโดยใช้รายการคำ 2 ชุด ได้แก่ (1) รายการคำศัพท์ที่ภาษาไทถิ่นทุกภาษาใช้เหมือนกัน (จำนวน 250 คำ) และ (2) รายการคำศัพท์ที่ภาษาไทถิ่น ภาษาต่างๆ ใช้แตกต่างกัน หรือภาษาไทถิ่นภาษาใดภาษาหนึ่งหรือบางภาษาใช้แตกต่างจากภาษาไทถิ่นภาษาอื่นๆ (จำนวน 550 คำ) รวมมีคำจำนวนทั้งสิ้น 800 คำ ผู้บอกภาษาไทถิ่นแต่ละภาษามีทั้งเพศชายและเพศหญิง แบ่งออกเป็น 3 รุ่นอายุ ได้แก่ รุ่นอายุที่ 1 อายุ 60 ปีขึ้นไป รุ่นอายุที่ 2 อายุ 35-50 ปี และรุ่นอายุที่ 3 อายุ 15-25 ปี โดยเก็บข้อมูลจากผู้บอกภาษารุ่นอายุละ 5 คน ดังนั้นจึงมีผู้บอกภาษารวมทั้งสิ้น 75 คน (ภาษาไทถิ่น 5 ภาษา X 3 รุ่นอายุ X รุ่นอายุละ 5 คน) ผลการศึกษาการแปรทางศัพท์ในภาษา ไทถิ่นทั้ง 5 ภาษา ส่วนหนึ่งพบว่ามีคำศัพท์จำนวนหนึ่งที่ผู้พูดไม่ค่อยใช้แล้ว และบางคำใช้เฉพาะผู้พูดรุ่นอายุที่ 1 ส่วนผู้พูดรุ่นอายุที่ 2 และรุ่นอายุที่ 3 แทบไม่ค่อยใช้หรือไม่เคยใช้ หรือไม่เคยได้ยินเลย ดังนั้นจึงสันนิษฐานได้ว่าอาจเกิดการสูญของคำศัพท์จำนวนหนึ่งในภาษาไทถิ่นในอนาคต บทความนี้มีวัตถุประสงค์ที่จะนำเสนอให้เห็นตัวอย่างคำศัพท์ที่สันนิษฐานว่า อาจเกิดการสูญไปของภาษาไทถิ่นแต่ละภาษา รวมทั้งแสดงการจัดกลุ่มของคำศัพท์ต่างๆ ดังกล่าวและแสดงจำนวนของคำศัพท์แต่ละกลุ่มเพื่อให้เห็นว่าคำศัพท์กลุ่มใดมีแนวโน้มที่จะสูญไปจากภาษาไทถิ่นในอนาคตอันใกล้นี้
Article Details
Copyright
Connexion: Journal of Humanities and Social Sciences has an exclusive right to publish the accepted articles in any form. However, the author retains the following rights:
1. The right to the ownership of the article;
2. The right to use all or part of the article in his/her other works;
3. The right to re-produce the article for personal use or for use in the author’s organisation, in which case the author must obtain permission from Connexion: Journal of Humanities and Social Sciences;
4. The right to make copies of all or part of the work for educational use or for the author’s use in classroom teaching; and
5. The right to include the work (both the preprinted and printed versions) in an institutional repository.
เอกสารอ้างอิง
คณาจารย์ภาควิชาภาษาศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. (2543) พจนานุกรมลาว-ไทย-อังกฤษ (Lao-Thai-English Dictionary) ฉบับเฉลิมพระเกียรติ, กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
ดุษฎีพร ชำนิโรคศานต์. (2526) ภาษาศาสตร์เชิงประวัติและภาษาไทเปรียบเทียบ, กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ธีระพันธ์ ล. ทองคำ และคณะ. (2550) ศัพทานุกรม 15 ภาษาที่พูดในจังหวัดน่าน (Dictionary of the 15 Languages Spoken in Nan Province): รายงานผลการวิจัย, กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
ปราณี กุลละวณิชย์ และคณะ. (2527) ศัพท์ไท 6 ภาษา, กรุงเทพฯ: ศูนย์ภาษาและ วรรณคดีไทย คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พิณรัตน์ อัครวัฒนากุล. (2555) การแปรและการเปลี่ยนแปลงทางศัพท์และเสียงใน ภาษาไทถิ่นที้พูดในจังหวัดน่าน: รายงานผลการวิจัย, กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
มะหาสิลา วีระวงส์. (2549) วจนานุกม พาสาลาว (ฉบับปรับปรุงใหม่), นครหลวงเวียงจันทน์: จำปาการพิมพ์.
รังสิตา สุวรรณมุสิก. (2547) การแปรของคำศัพท์ภาษาไทยถิ่นใต้ อำเภอเกาะสมุย จังหวัดสุราษฎร์ธานี ในผู้พูดสามระดับอายุ, วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตร มหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยทักษิณ.
วนิดา สารพร. (2531) วิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงการใช้คำของคนสามระดับอายุใน ภาษาไทยยวน ตำบลดอนแร่และตำบลคูบัว อำเภอเมือง จังหวัดราชบุรี, วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยศิลปากร.
วรวิทย์ เลี้ยงถนอม. (2532) พจนานุกรมภาษาไทยพวน, ม.ป.ท.: มูลนิธิไทยพวน.
วีระพงศ์ มีสถาน. (2543) พจนานุกรมลาว-ไทย (Lao-Thai Dictionary), นครปฐม: สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเพื่อพัฒนาชนบท มหาวิทยาลัยมหิดล.
ศรินยา จิตบรรจง และดุษฎี กองสมบัติ. (2551) การเปลี่ยนแปลงการใช้คำศัพท์ ภาษาญ้อของชาวบ้านท่าขอนยาง ตำบลท่าขอนยาง อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม, มหาสารคาม: ภาควิชาภาษาไทยและภาษาตะวันออก คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
ศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดเชียงใหม่ และศูนย์ศิลปวัฒนธรรม สถาบันราชภัฏเชียงใหม่. (2539) พจนานุกรมภาษาถิ่นภาคเหนือ, เชียงใหม่: ส.ทรัพย์การพิมพ์.
สถาบันภาษา ศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่. (2550) พจนานุกรมภาษาล้านนา, เชียงใหม่: เชียงใหม่โรงพิมพ์แสงศิลป์.
สายัณ สวมทอง. (2544) คำศัพท์ภาษาไทยถิ่นของคนสามระดับอายุ ในตำบลควน ธานี อำเภอกันตัง จังหวัดตรัง, วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยทักษิณ.
สุวัฒนา เลี่ยมประวัติ และกันทิมา วัฒนะประเสริฐ. (2539) วิเคราะห์การใช้คำและ การแปรของภาษาของคนสามระดับอายุในชุมชนภาษาลาวลุ่มน้ำท่าจีน (An Analysis of Lexical Use and Variation among Three Generations in Lao Language Communities of Thacin River Basin): รายงานผลการวิจัย, นครปฐม: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยศิลปากร วิทยาเขตพระราชวัง สนามจันทร์.
อัญชลี บูรณะสิงห์. (2531) วิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงการใช้คำของคนสามระดับอายุ ในภาษาไทยโซ่ง, วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยมหิดล.
อุทัยวรรณ ตันหยง. (2526) วิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงการใช้คำของคนสามระดับอายุในภาษาลาวพวน, วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยศิลปากร.
Gedney, W. J. (1994) ‘Khuen and Yong dialects’, in Hudak, T. J. (ed.) William J. Gedney’s Southwestern Tai Dialects:Glossaries, Texts, and Translations, Michigan Papers on South and Southeast Asia 42. Ann Arbor: Center for South and Southeast Asian Studies, The University of Michigan, pp. 975-1055.
Gedney, W. J. (1996) ‘Glossary’, in Hudak, T. J. (ed.) William J. Gedney’s The Lue language: Glossary, texts, and translations, Michigan Papers on South and Southeast Asia 44. Ann Arbor: Center for South and Southeast Asian Studies, The University of Michigan, pp. 1-1215.
Hudak, T. J. (ed.) (1994) William J. Gedney’s Southwestern Tai dialects: Glossaries, texts, and translations, Michigan Papers on South and Southeast Asia 42, Ann Arbor: Center for South and Southeast Asian Studies, The University of Michigan.
Hudak, T. J. (ed.) (1996) William J. Gedney’s the Lue language: Glossary, texts, and translations, Michigan Papers on South and Southeast Asia 44, Ann Arbor: Center for South and Southeast Asian Studies, The University of Michigan.
Petsuk, R. (1978) General characteristics of the Khün language. Unpublished M.A. Thesis, Faculty of Graduate Studies, Mahidol University.
