การเกษตรและอาหาร: ประเด็นปัญหาเก่าในวาระใหม่ของการวิจัยและการพัฒนา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การพัฒนาโดยพื้นฐานแล้ว เกี่ยวกับการเปลี่ยนโครงสร้างทางเศรษฐกิจ จากโครงสร้างที่มีภาคเกษตรเป็นหลัก ไปสู่โครงสร้างที่มีภาคอุตสาหกรรมเป็นหลัก ประสบการณ์ของประเทศกำลังพัฒนา รวมทั้งประเทศไทยในเรื่องนี้ นำไปสู่ข้อถกเถียงและการท้าทายต่อคำทำนายของทฤษฎีคลาสสิค ที่มองว่าการเกษตรแบบดั้งเดิมจะลดบทบาทลง และจะเจือจางหรือหายไปในที่สุด บทความนี้นำเสนอการทบทวนแนวคิดเกี่ยวกับการเกษตรและอาหาร ได้แก่แนวคิดความมั่นคงทางอาหาร ระบอบอาหาร และอธิปไตยอาหาร โดยมองว่าการเกษตรและอาหารเป็นประเด็นปัญหาของการพัฒนาที่มีมาแต่เดิม บทความนี้นำเสนอการทบทวนการเปลี่ยนผ่านการเกษตรของประเทศไทย และชี้ว่า การพัฒนาของประเทศไทย ได้เดินมาถึงทางสองแพร่งที่สำคัญ เส้นทางแรกคือการพัฒนาต่อไปตามแนวทางคลาสสิค การก้าวไปตามเส้นทางนี้จะทำให้การเกษตรจะต้องเปลี่ยนผ่านเข้าไปเป็นอุตสาหกรรมเกษตรเข้มข้นมากขึ้น กับอีกเส้นทางหนึ่งเป็นทางเลือกอย่างอื่น ที่อยู่นอกเหนือการทำนายทฤษฎีคลาสสิค บทความนี้เสนอว่าในวาระใหม่ของการวิจัยและการพัฒนา ควรจะมองอาหารจากแนวคิดเชิงระบบ การเกษตรและอาหารจะต้องเข้าไปอยู่ในวาระของการพัฒนาเมือง ซึ่งการมองเช่นนี้ เรียกร้องให้เราต้องเปลี่ยนวิธีคิด จากการเน้นให้ความสำคัญต่อความชำนาญเฉพาะสาขา มาสู่การใช้ความคิดแบบบูรณาการและการข้ามศาสตร์มากยิ่งขึ้น
Article Details
Copyright
Connexion: Journal of Humanities and Social Sciences has an exclusive right to publish the accepted articles in any form. However, the author retains the following rights:
1. The right to the ownership of the article;
2. The right to use all or part of the article in his/her other works;
3. The right to re-produce the article for personal use or for use in the author’s organisation, in which case the author must obtain permission from Connexion: Journal of Humanities and Social Sciences;
4. The right to make copies of all or part of the work for educational use or for the author’s use in classroom teaching; and
5. The right to include the work (both the preprinted and printed versions) in an institutional repository.
เอกสารอ้างอิง
Bernstein, H. (2015) Food regimes and food regime analysis: A selective survey, Paper presented at Land Grabbing, Conflict, and Agrarian-Environmental Transformations: Perspectives from East and Southeast Asia, 5-6 June 2015, Chiang Mai University.
Division of Technical Affairs, Land Reform Bureau. (2018) Information for Agricultural Land Reform, Document No. 568. (สารสนเทศการปฏิรูปที่ดินเพื่อการเกษตรกรรม เอกสารเผยแพร่เลขที่ 568), Available: https://alro.go.th/alro/internet/Land-Three/all.htm [15 March 2020] (in Thai)
Falvey, L. (2000) Thai agriculture: Golden cradle of millennia, Bangkok: Kasetsart University Press.
Food and Agriculture Organization of the United Nation. (2013) The state of food insecurity in the world: The multiple dimensions of food security, Available: http://www.fao.org/3/a-i3434e.pdf [15 March 2020]
Freidmann, H., & McMicheal, P. (1989) Agriculture and the state system: The rise and decline of national agriculture 1970 to the present, Sociologia Ruralis, vol. 29, no.2, pp. 93-117.
Ishii-Eiteman, M. (2009) Food sovereignty and the international assessment of agricultural knowledge, sciences and technology for development, The Journal of Peasant Studies, vol. 36, no. 3, pp. 689- 700.
Ninkitsaranon, P., & Sathapongpakdee, P. (2017) Business/industrial trend in 2017-2019: Modern trade (แนวโน้มธุรกิจ/อุตสาหกรรม ปี 2560-2562 ธุรกิจร้านค้าปลีกสมัยใหม่), Krungsri Research, Available: https://www.krungsri.com/bank/getmedia/683cacb7-e02f-4bee-a3cc-17827b26c929/IO_Modern_Trade_2017_TH.aspx [15 May 2020] (in Thai)
Norberg-Hodge, H., et al. (2002) Bringing the food economy home: Local alternatives to global agribusiness, London: ZED Books.
Patel, R. (2009) Stuffed & starved: Markets, power & the hidden battle for the world food system, London: Portobello Books.
Pinthong, C. (1991) The evolution of agricultural land encroachment in forest areas (วิวัฒนาการของการบุกเบิกที่ดินทำกินในเขตป่า), Bangkok: Local Development Institute. (in Thai)
Promphakping, B. (2000) Rural transformation and gender relations in the northeast of Thailand, Doctor dissertation, Department of Economic and International Development, University of Bath.
Promphakping, B., et al. (2012) The assessment of ecosystem services: Changes and their implication on human wellbeing (การประเมินคุณประโยชน์ของระบบนิเวศ: การเปลี่ยนแปลงและผลต่อความอยู่ดีมีสุขของมนุษย์), KhonKaen: Research Group on Wellbeing and Sustainable Development (WeSD) KhonKaen University. (in Thai)
Laurujisawat, P. (2012) CPF: A case study of the best practice contract farming drives Thai, AEC and world agricultural development, Available: https://www.researchgate.net/publication/236859359_CPF_a_case_study_of_the_best_Practice_Contract_Farming_drives_Thai_AEC_and_World_Agricultural_development [2 Mach 2020]
Leanjamroon, V., et al., (2008) From green revolution to genetic engineering: Lesson leant of Thai agriculture (จากปฏิวัติเขียวสู่พันธุวิศวกรรม: บทเรียนสำหรับอนาคตสำหรับเกษตรกรรมไทย), 2nd edition, Nonthaburi; Biothai Foundation. (in Thai)
Leanjamroon, V. (2011) Analysis of problems in the agricultural sector of Thailand and suggestions to solve them (ปฏิรูปเกษตรกรรมเพื่อความมั่นคงทางอาหาร: บทวิเคราะห์ และปฏิบัติการทางนโยบาย), Nontaburi: Biothai Foundation. (in Thai)
Rigg, J., et al. (2014) Personalizing the middle-income trap: An inter-generational migrant view from rural Thailand, World Development, vol. 59, pp.184-198.
Sattayanurak, A. (2017) Changes in Thai rural society: Democracy on the move project (โครงการความเปลี่ยนแปลงชนบทในสังคมไทย: ประชาธิปไตยบนความเคลื่อนไหว), Bangkok: Thailand Research Fund. (in Thai)
Sen, A. (1981) Poverty and famines: An essay on entitlement and deprivation, Oxford: Oxford University Press.
Sriboonchitta, S., & Wiboonpong, A. (2008) Overview of contract farming in Thailand: Lessons learned, Tokyo: Asian Development Bank Institute, Available: https://www.think-asia.org/bitstream/handle/11540/3700/dp112.contract.farming.thailand.pdf?sequence=1 [2 March 2020]
Thailand Development Research Institute. (1992) The land reform for agriculture policy of Thailand (นโยบายการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมของประเทศไทย), Natural Resource and Environment Program, Available: https://tdri.or.th/2013/04/n46/ [2 Mach 2020] (in Thai)
The Fiscal Policy Office. (2018) Average incomes and debts of agricultural households during 1996-2015 (รายได้ ค่าใช้จ่ายเฉลี่ยต่อเดือน และหนี้สินเฉลี่ยต่อครัวเรือน จำแนกตามสถานะทางเศรษฐกิจสังคม ปี พ.ศ. 2539-2558), Available: http://www2.fpo.go.th/S-I/Data.php?DBIndex=mysql&Language=Thai (in Thai) [15 May 2020]
Thirtle, C., et al. (2003) The impact of research Led agricultural productivity growth on poverty reduction in Africa, Asia and Latin America, World Development, vol.31, no.12, pp. 1959–1975.
Thongpan, S. (1993) Thailand policy of agriculture (นโยบายเกษตรไทย), 2ndedition, Bangkok: Lerdchai Printing. (in Thai)
Theerasasawat, S., et al. (2018) The origin and evolution of fresh market and petty traders in the northeast of Thailand (กำเนิดและพัฒนาการของตลาดสดและผู้ค้ารายย่อยในภาคอีสาน), Journal of Humanities and Social Sciences Surin Rajabath University, vol 20, no. 2, pp. 53-65. (in Thai)
United Nations Environment Programme. (2016) Food systems and natural resource, a report of working group on food systems of the international resource panel, Available: http://wedocs.unep.org/bitstream/handle/20.500.11822/7592/Food_Systems_FR_EN.pdf?sequence=1&isAllowed=y [15 January 2020]
