สุขภาวะดีวิถีพุทธ: การพัฒนาองค์กรสุขภาวะวิถีพุทธเชิงสร้างสรรค์เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิต ของประชากรในสังคมไทย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
กระบวนทัศน์การพัฒนาสุขภาพได้เกิดการเปลี่ยนแปลงจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคระบาดทั้งในมิติของโครงสร้างความสัมพันธ์ทางสังคม ระบบการจัดการทางการแพทย์และสาธารณสุข และนิเวศวิทยาเทคโนโลยีดิจิทัลใหม่ การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ถอดบทเรียนบทบาทหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบลกับการสร้างสรรค์คุณภาพชีวิตของประชากรไทย (2) พัฒนารูปแบบนวัตกรรมการสื่อสารสุขภาวะวิถีพุทธเพื่อสร้างสรรค์สังคมไทยสุขภาวะ และ (3) พัฒนาข้อเสนอแนะเชิงนโยบายในการพัฒนาสุขภาวะด้วยองค์กรสุขภาวะวิถีพุทธเชิงสร้างสรรค์ อาศัยวิธีการวิจัยแบบการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบร่วมมือกัน โดยมีการดำเนินกิจกรรมของหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบล จำนวน 45 หน่วย จากนั้นทำการถอดบทเรียนการดำเนินงาน และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหาและการวิเคราะห์แบบจัดกลุ่ม
ผลการวิจัยพบว่า บทบาทในหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบลกับการสร้างสรรค์คุณภาพชีวิตของประชากรไทยปรากฏให้เห็น 4 กลุ่ม คือ กลุ่มที่ 1 คณะสงฆ์ที่มุ่งมั่นดูแลใส่ใจสุขภาพ กลุ่มที่ 2 คณะสงฆ์ที่มุ่งมั่นเพิ่มทักษะและสงเคราะห์ชุมชน กลุ่มที่ 3 คณะสงฆ์ที่มุ่งมั่นป้องกันภัยพิบัติและสถานการณ์ไม่แน่นอน และกลุ่มที่ 4 คณะสงฆ์ที่มุ่งมั่นอนุรักษ์
วิถีวัฒนธรรมท้องถิ่นและเสริมสร้างสังคมพหุวัฒนธรรม ในส่วนของการพัฒนารูปแบบนวัตกรรมการสื่อสารสุขภาวะวิถีพุทธเพื่อสร้างสรรค์สังคมไทยสุขภาวะสามารถทำได้ผ่าน “ชีวาโมเดล” (CHEWA Model) ที่เน้นการสื่อสารทางด้านสุขภาพเพื่อก่อให้เกิดการตระหนักทางสุขภาพ สำหรับมิติของข้อเสนอแนะเชิงนโยบายในการพัฒนาสุขภาวะด้วยองค์กรสุขภาวะวิถีพุทธเชิงสร้างสรรค์จำเป็นต้องมีการเสริมสร้างความเข้มแข็งจากภายในคณะสงฆ์สู่ความเข้มแข็งภายนอกที่เกี่ยวข้อง
กับสุขภาวะ รวมไปถึงการผสานการดำเนินงานและความร่วมมืออย่างเป็นเครือข่าย ซึ่งจะทำให้องค์กรสุขภาวะวิถีพุทธดำเนินงานได้เกิดความยั่งยืนในอนาคต
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Copyright
Connexion: Journal of Humanities and Social Sciences has an exclusive right to publish the accepted articles in any form. However, the author retains the following rights:
1. The right to the ownership of the article;
2. The right to use all or part of the article in his/her other works;
3. The right to re-produce the article for personal use or for use in the author’s organisation, in which case the author must obtain permission from Connexion: Journal of Humanities and Social Sciences;
4. The right to make copies of all or part of the work for educational use or for the author’s use in classroom teaching; and
5. The right to include the work (both the preprinted and printed versions) in an institutional repository.
เอกสารอ้างอิง
Adivadhanasit, C. (2012) Community research by and for communities in the integration of ASEAN economic and social community network (การวิจัยชุมชน โดยชุมชนและเพื่อชุมชน ในยุครวมกลุ่มเป็นชุมชนเครือข่ายเศรษฐกิจและสังคมอาเซียน), Academic Journal Phranakhon Rajabhat University, vol. 6, no. 2, pp. 1-8. (in Thai)
Chitradub, S., & Sunanlikanon, N. (2021) Node: A network unit for social development in Thailand from the perspective of actor-network theory (Node: หน่วยประสานเครือข่ายงานด้านการพัฒนาสังคมในมุมมองทฤษฎีเครือข่าย-ผู้กระทำการ), Journal of Social Sciences, vol. 51, no. 2, pp. 1-26. (in Thai)
Juengsateansup, K., Suputtamongkol, S., Duangwises, N., Ajanakitti, C., . . . Sooksawang, S. (2022) COVID-19 in Thai society: Documenting Coronavirus crisis and epidemic responses (โควิด-19 กับสังคมไทย: บันทึกวิกฤติและประสบการณ์การรับมือไวรัสโคโรนา), Bangkok: Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre (Public Organisation). (in Thai)
Dew, K. (2015) ‘Émile Durkheim: Social order and public health’, in F. Collyer (ed.), The Palgrave handbook of social theory in health, illness and medicine, pp. 75-90, London: Palgrave Macmillan.
Farmer, P. (2006) AIDS and accusation: Haiti and the geography of blame, 2nd edition, California: University of California Press.
Fukuyama, F. (2000) Social capital and civil society, Washington, DC: International Monetary Fund.
Institute for Population and Social Research, Mahidol University. (2022) Thai health 2022: The Thai family & COVID-19 (รายงานสุขภาพคนไทย ปี 2565: ครอบครัวไทยในวิกฤตโควิด-19), Nakhon Pathom: Institute for Population and Social Research, Mahidol University. (in Thai)
Ito, T. (2012) Modern Thai Buddhism and Buddhadasa Bhikkhu, Singapore: National University of Singapore Press.
Jearajit, C. (2022) Buddhanawawithi: Lessons between COVID and the next normal (พุทธนววิถี: บทเรียนระหว่างโควิดและเส้นทางสู่ชีวิตวิถีถัดไป), 3rd edition, Ayutthaya: Buddhist Research Institute Mahachulalongkornrajavidyalaya University. (in Thai)
Jearajit, C., & Panyachit, S. (2022) Sangha, society, health: An analysis of sociology and the Buddhist way of creating health in Buddhist organizations (สังฆะ สังคม สุขภาวะ: บทวิเคราะห์ทางสังคมวิทยากับการสร้างสุขภาวะวิถีพุทธขององค์กรพระพุทธศาสนา), 2nd edition, Ayutthaya: Buddhist Research Institute Mahachulalongkornrajavidyalaya University. (in Thai)
Jearajit, C., Promjittiphong, C., & Soonsinpai, T. (2022) Toward the well-being society: The development of health network, Buddhist organizations, Nakhon Nayok and Sa Kaeo Provinces (สู่สังคมสุขภาวะ: การพัฒนาเครือข่ายสุขภาวะขององค์กรพระพุทธศาสนาจังหวัดนครนายกและสระแก้ว), Journal of Liberal Arts, Ubon Ratchthani University, vol. 18, no. 2, pp. 132-156. (in Thai)
Jhanpaibul, U. (2018) Application of the three Buddhist principles of training (Tisikkhā) for sustainable development (ภูมิปัญญาท้องถิ่นกับการมีส่วนร่วมของประชาชนในการบริหารจัดการ การประยุกต์หลักไตรสิกขาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน), Acadamic MCU Buriram Journal, vol. 3, no. 2, pp. 77-93. (in Thai)
Keyes, C. F. (1989) Buddhist politics and their revolutionary origins in Thailand, International Political Science Review, vol. 10, no. 2, pp. 121-142.
Lapthananon, P. (2021) Sangha, Public Welfare, Social Well-being (สังฆะ สาธารณสงเคราะห์ สังคมสุขภาวะ), Bangkok: Thai Health Promotion Foundation and Chulalongkorn University Social Research Institute. (in Thai)
Ministry of Public Health. (2022) KPI 035.1: Completed suicide (ตัวชี้วัดที่ 035.1: อัตราการฆ่าตัวตายสำเร็จ), Available: http://healthkpi.moph.go.th/kpi2/kpi/index/?id=1924&z=06&kpi_year=2565&lv=1 [18 February 2023]. (in Thai)
O’Connor, R. A. (2009) Interpreting Thai religious change: Temples, Sangha reform and social change, Journal of Southeast Asian Studies, vol. 24, no. 2, pp. 330-339.
Panyachit, S. (2022) Strengthening the Buddhist model for promoting good health of teenage novices in Thailand’s central and northern regions (พฤติกรรมการป้องกันปัจจัยเสี่ยงทางสุขภาพของสามเณรวัยใสในภาคกลางและภาคเหนือของประเทศไทย), Journal of Demography, vol. 38, no. 2, pp. 28-49. (in Thai)
Phrabrahmabundit. (2021) Buddhism and sustainable development (ศาสนากับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน), Nonthaburi: Nitidhama Press. (in Thai)
Phramaha Suthit Apakaro, Phra Ratchaworamuni, Phrakru Piphitsutatorn, Sangkhamanee, J., & Pholmuangdee, W. (2013) Organizational management and social networking of Buddhist organization in Thai society (การบริหารจัดการองค์กรและการสร้างเครือข่ายองค์กรพระพุทธศาสนาในประเทศไทย), Ayutthaya: Research Project on Management System Development and Networking of Buddhist Organizations in Thailand, Buddhist Research Institute Mahachulalongkornrajavidyalaya University. (in Thai)
Phrasuthirattanabundit, Panyachit, S., Phrakhru Palad Sampipatthanatheerachan, Wanitchanon, P., Maijandee, P. & Takudrua, N. (2022) Creating a Buddhist well-being development network: The role of sub-district public training unit in contemporary Thai society (รายงานวิจัยโครงการเสริมสร้างสุขภาวะเชิงพุทธของหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบล (อ.ป.ต.) ของคณะสงฆ์ไทย), Nonthaburi: Nitidhama Press. (in Thai)
Pongsapich, A. (1998) Culture, religion and ethnicity: An anthropological analysis of Thai society (วัฒนธรรม ศาสนา และชาติพันธุ์: วิเคราะห์สังคมไทยแนวมานุษยวิทยา), 5th edition, Bangkok: Chulalongkorn University Press. (in Thai)
Putnam, R. D. (2016) ‘Bowling alone: America’s declining social capital’, in L. Crothers & C. Lockhart (eds.), Culture and politics: A reader, pp. 223-234, London: Palgrave Macmillan.
Siegrist, J. (2015) ‘Robert merton: Occupational roles, social status and health inequalities’, in F. Collyer (ed.), The Palgrave handbook of social theory in health, illness and medicine, pp. 222-235, London: Palgrave Macmillan.
Siriphon, A., & Phatcharanuruk, T. (2021) Migrant health volunteers, border commons, and border city development (บทบาทอาสาสมัครสาธารณสุขต่างชาติกับการใช้ทรัพยากรร่วม (มนุษย์) พัฒนาสุขภาพเมืองชายแดน), Political Science and Public Administration Journal, vol. 12, no. 2, pp. 23-46. (in Thai)
Sirisawad, N. (2021) The study of a public welfare network of Thai Sangha in the Coronavirus disease (Covid-19) pandemic situation (การศึกษาเครือข่ายงานสาธารณสงเคราะห์ของคณะสงฆ์ไทยในสถานการณ์ การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด-19)), Journal of MCU Social Science Review, vol. 10, no. 3, pp. 264-277. (in Thai)
Sriratanaban, J., Witvorapong, N., Woratanarat, T., Ngamkiatphaisan, S., . . . Khumloyfa, N. (2021) The preparedness and responses of the health services system to the COVID-19 crisis in Thailand: Hospital operation and economic and social impacts within the boundary of the health services system (การตอบสนองและเตรียมการของระบบบริการสุขภาพไทยต่อวิกฤติการระบาดของ COVID-19: การดำเนินการของโรงพยาบาล และผลกระทบทางเศรษฐกิจและสังคมภายในขอบเขตของระบบสุขภาพ), Bangkok: Thailand Research Center for Health Services System. (in Thai)
Srithong, K., Jearajit, C., Suksatit, B., & Promjittiphong, C. (2021) Health literacy situation of monks in Thai society (สถานการณ์ความรอบรู้ด้านสุขภาพของพระสงฆ์ในสังคมไทย), Journal of MCU Peace Studies, vol. 9, no. 5, pp. 1793-1804. (in Thai)
Tangopasvilaisakul, P. (2021) The era of COVID-19: Crises and opportunities among people living with depression (โลกยุค COVID-19: วิกฤตและโอกาสในชีวิตของผู้อยู่ร่วมกับโรคซึมเศร้า), Journal of Social Sciences, Faculty of Social Sciences, Chiang Mai University, vol. 33, no. 1, pp. 71-123. (in Thai)
Uphayokin, P. (2014) Social control model for smoking cessation: Integration of cooperation between community networks and community-level public health service systems (รูปแบบการควบคุมทางสังคมเพื่อการเลิกสูบบุหรี่: การบูรณาการความร่วมมือระหว่างเครือข่ายชุมชนกับระบบการบริการสุขภาพของรัฐระดับชุมชน), Connexion: Journal of Humanities and Social Science, vol. 3, no. 2, pp. 46-68. (in Thai)
