ศึกษาเชิงวิเคราะห์แนวคิดภูมิปัญญาหมอยาพื้นบ้านริมสองฝั่งโขง

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวคิดภูมิปัญญาหมอยาพื้นบ้าน และเพื่อศึกษาเชิงวิเคราะห์แนวคิดภูมิปัญญาหมอยาพื้นบ้านริมสองฝั่งโขง การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพที่ค้นคว้าจากการสัมภาษณ์เชิงลึกในกลุ่มประชากรที่เป็นของหมอยาพื้นบ้านริมสองฝั่งโขงจำนวน 16 ท่าน แบ่งเป็นฝั่งไทย 5 ท่าน และฝั่ง สปป.ลาว 11 ท่าน

การวิจัยพบว่า 1) แนวคิดภูมิปัญญาหมอยาพื้นบ้าน พบว่า หมอยาพื้นบ้านเป็นหมอที่รักษาอาการเจ็บป่วยตามแบบภูมิปัญญาดั้งเดิม ซึ่งมีความแตกต่างกันไปตามแต่ละท้องถิ่น แบ่งออกเป็น 8 ประเภทคือ หมอยาฮากไม้ หมอเป่า หมอเอ็นหรือหมอนวด หมอพระ หมอยาหม้อหรือหมอสมุนไพร หมอกระดูก หมอตำแย หมอฉีดยาหรือหมอเถื่อน 2) การศึกษาเชิงวิเคราะห์แนวคิดภูมิปัญญาหมอยาพื้นบ้านริมสองฝั่งโขง พบว่า การรักษาพยาบาลด้วยหมอยาพื้นบ้านของชุมชนริมสองฝั่งโขง เป็นทางเลือกลำดับต้น ๆ ในการรักษาโรคของประชาชน เพราะเป็นสถานที่ที่ชาวบ้านสามารถเข้าถึงได้อย่างสะดวก ประหยัด และได้ผล ถึงแม้ในปัจจุบันภูมิปัญญาการแพทย์แผนโบราณ ถูกนำไปเปรียบเทียบกับการแพทย์สมัยใหม่ แต่หมอยาพื้นบ้านก็เป็นผู้ที่คอยบำบัดทุกข์ภัยให้กับชาวบ้านเป็นลำดับแรกเสมอ นอกจากนี้ หมอยาพื้นบ้านบางท่านยังเป็นตัวอย่างที่ดีในการครองตน เช่น รักษาศีล ทำบุญ ทำใจให้บริสุทธิ์ เป็นต้น จะเห็นได้ว่าแนวคิดภูมิปัญญาของหมอยาพื้นบ้านของทั้งฝั่งไทยและลาว เป็นศาสตร์ในการดูแลสุขภาพของประชาชนที่อาศัยความเชื่อ ความศรัทธา และทรัพยากรในท้องถิ่นเป็นหลัก ยิ่งไปกว่านั้น ยังมีการรักษาทั้งกายและใจควบคู่กันไปด้วย