การวิเคราะห์ทัศนศิลป์ของฤกษ์ฤทธิ์ ตีระวนิช สุธี คุณาวิชยานนท์ และสาครินทร์ เครืออ่อน ภายใต้บริบทสุนทรียศาสตร์เชิงสัมพันธ์

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ในการศึกษาแนวคิดสุนทรียศาสตร์เชิงสัมพันธ์ของนิโกลาส์ บูริโยต์ อันนำไปสู่การวิเคราะห์กรณีศึกษางานทัศนศิลป์ของฤกษ์ฤทธิ์ ตีระวนิช สุธี คุณาวิชยานนท์ และสาครินทร์ เครืออ่อน และเพื่อสร้างองค์ความรู้ด้านทัศนศิลป์ร่วมสมัยด้วยวิธีการศึกษาจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง บทความ งานวิจัย ผลงานศิลปะ และการสัมภาษณ์ อันนำไปสู่การวิเคราะห์และสังเคราะห์

ผู้วิจัยได้ข้อสรุปว่า ผลงานของศิลปินไทยทั้ง 3 ท่าน มีปัจจัยร่วม 4 ประเด็น คือ (1) การครอบคลุม ซึ่งก็คือการสร้างขอบเขตในเชิงความคิด ปฏิบัติการ และกิจกรรมที่เกิดขึ้นในพื้นที่ทางศิลปะ (2) การมีส่วนร่วม ถือเป็นหัวใจสำคัญที่ศิลปินมีหน้าที่เชิญชวนและกระตุ้นให้สาธารณชนสนใจเข้ามามีปฏิสัมพันธ์ในพื้นที่หรือปรากฏการณ์ทางศิลปะนั้น ๆ (3) อาณาบริเวณ อันหมายถึง ลักษณะทางกายภาพของพื้นที่ในปฏิบัติการทางศิลปะที่อาจเป็นพื้นที่ปิดที่มีขอบเขตชัดเจนหรือเป็นพื้นที่เปิดหรือพื้นที่สาธารณะ ซึ่งศิลปินต้องศึกษาและวางแผนการจัดการอย่างคร่าว ๆ ก่อนสถานการณ์จริง และ (4) ร่องรอยและหลักฐาน หมายถึง วิธีการในการบันทึกและเก็บข้อมูลของปรากฏการณ์ทางศิลปะนั้นในรูปแบบต่าง ๆ ซึ่งปัจจัยร่วมเหล่านี้ ศิลปินแต่ละท่านย่อมจำเป็นต้องทำการออกแบบและจัดการให้สัมพันธ์กับแนวความคิดและแนวทางปฏิบัติการเพื่อสอดรับกับเป้าหมายในการนำเสนอประสบการณ์ทางสุนทรียะนั้น