ไทยพวนบ้านผือ : ฐานภูมิปัญญาสู่การพัฒนาผลิตภัณฑ์สร้างสรรค์

บทคัดย่อ

โครงการวิจัยมีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาและเรียนรู้มรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของชาติพันธุ์ไทยพวนบ้านผือ นำมาใช้ในการออกแบบผลิตภัณฑ์สร้างสรรค์ 2) เพื่อออกแบบผลิตภัณฑ์สร้างสรรค์บริบทชุมชนไทยพวน 3) เพื่อประเมินผลการออกแบบผลิตภัณฑ์สร้างสรรค์ การดำเนินงานวิจัยในพื้นที่พิพิธภัณฑ์ไทยพวนบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี อบรมเชิงปฏิบัติการมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของชาติพันธุ์ไทยพวนบ้านผือ ร่วมเสวนากับกลุ่มชุมชน ปราชญ์ชุมชนทั้ง 4 ด้าน ด้านการทำขันหมากเบ็ง ภาษา การแต่งกาย และอาหาร (ข้าวงาโค) สัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้างเพื่อให้ได้แนวทางการออกแบบ ประเมินผลการออกแบบของนักท่องเที่ยวแบบบังเอิญ (Accidental Sampling) จำนวน 100 คน

ผลการวิจัยพบว่า 1) ชาวไทยพวนบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี มีอัตลักษณ์มรดทางวัฒนธรรมที่สำคัญ รวมถึงขนบธรรมเนียม ภาษา และงานหัตถกรรมท้องถิ่น สืบสานมรดกผ่านงานฝีมือดั้งเดิม พิธีกรรม และประเพณีการใช้ชีวิต นอกจากนี้ยังมีอาหารท้องถิ่นที่เรียกว่า “ข้าวงาโค” การแต่งกายและการทอผ้าขาวม้าอีโป้ที่เป็นเอกลักษณ์ 2) ออกแบบผลิตภัณฑ์ของที่ระลึกโดยใช้หลักการ SCAMPER เน้นความร่วมสมัย ง่ายต่อการใช้งาน และสะท้อนอัตลักษณ์ท้องถิ่นของชาวไทยพวนบ้านผือ นำบริบททางวัฒนธรรมมาเป็นแรงบันดาลใจในการออกแบบ ประกอบด้วย แรงบันดาลใจจากขันหมากเบ็ง, การแต่งกาย, ตัวอักษร, อาหาร (ข้าวงาโค), ลวดลายมรดกทางวัฒนธรรมไทยพวน ลายที่ 1 จัดวางลายแบบเป็นระเบียบ และลายที่ 2 จัดวางลายแบบอิสระ 3) ความพึงพอใจต่อผลิตภัณฑ์สร้างสรรค์ในภาพรวมความพึงพอใจอยู่ที่ระดับมาก ค่าเฉลี่ย 4.36 สินค้ามีให้เลือกหลากหลายยิ่งขึ้น ให้เห็นถึงศักยภาพชุมชนไทยพวนบ้านผือในจังหวัดอุดรธานีความพึงพอใจอยู่ที่ระดับมากที่สุด ค่าเฉลี่ย 4.57