การศึกษาการเสื่อมสภาพจิตรกรรมสีน้ำมันบนผ้าใบเพื่อหาแนวทางอนุรักษ์เชิงป้องกัน : กรณีศึกษาผลงานศิลปินอวบ สาณะเสน

บทคัดย่อ

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้เป็นการศึกษาการเสื่อมสภาพจิตรกรรมสีน้ำมันบนผ้าใบของอาจารย์อวบ สาณะเสน จำนวน 1 ชิ้นที่จัดเก็บในห้องจัดเก็บ ณ บ้านพักอาศัย จังหวัดเชียงใหม่ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการคือ การศึกษาปัจจัยที่เป็นสาเหตุของการเสื่อมสภาพ การศึกษาการเสื่อมสภาพบนพื้นผิวของภาพและวัสดุที่เป็นส่วนประกอบของผลงานจิตรกรรม และการศึกษาเพื่อหาแนวทางการอนุรักษ์เชิงป้องกัน โดยการดำเนินงานวิจัยจะมี 3 ขั้นตอน ดังนี้ การคัดเลือกผลงานจิตรกรรมสีน้ำมันจากทายาทอย่างถูกต้องเป็นทางการ และสืบค้นข้อมูล ขั้นตอนที่ 2 เป็นการสำรวจสภาพแวดล้อมโดยรอบของอาคาร อุณหภูมิ ความชื้นสัมพัทธ์ และแสง ขั้นตอนที่ 3 เป็นการตรวจประเมินสภาพทุกส่วนของชิ้นงาน 2 ลำดับรายการคือ การตรวจสอบสภาพของจิตรกรรมสีน้ำมันด้วยวิธีการมองด้วยตาเปล่า พบว่า มีฝุ่นบนพื้นผิวเป็นจำนวนมากทำให้เห็นสีซีดจางและปริมาณของสีน้อย บางจนเห็นพื้นผิวของชั้นรองพื้น สภาพของโครงเฟรมไม้มีความสมบูรณ์ และลวดยิงไม้ที่ยึดผ้าใบมีสนิมสีน้ำตาลแดง ลำดับที่ 2 ได้ทำการตรวจสอบชนิดผ้าใบ การตรวจชั้นของสีด้วยวิธีคอสเชคชั่น ด้วยกล้องจุลทรรศน์แสงลอดผ่าน และสภาพของสีที่มีบนพื้นผิวจิตรกรรม ด้วยกล้องจุลทรรศน์ Leica รุ่น.DMC2900 Camera & SW kit และนำตัวอย่างสีน้ำตาลแดงที่พบบนพื้นผิวด้วยกล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอน (SEM) สุดท้ายเป็นการนำผลวิเคราะห์จากทุกขั้นตอน ทำการสังเคราะห์หารูปแบบวิธีการอนุรักษ์เชิงป้องกันโดยให้มีการดำเนินการจัดเก็บผลงานจิตรกรรมสีน้ำมันบนผ้าใบอย่างถูกต้องและเหมาะสม การปรับเปลี่ยนวัสดุห้องจัดเก็บ และการจัดเก็บผลงานแบบผสมโดยการแบ่งโซนการจัดวางผลงาน